Spółki, które są zobligowane do sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego mają obowiązek przygotowania m.in. informacji dodatkowej. Jednym z wymaganych przez ustawę o rachunkowości ujawnień jest powiązanie składników aktywów lub pasywów wykazywanych w więcej niż jednej pozycji bilansu. Poniższe opracowanie opisuje w jaki sposób ujawnić odpowiednie informacje aby spełnić wymogi ustawy o rachunkowości.
Podstawa prawna
Zgodnie z artykułem 45, ustęp 2 ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe składa się z bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej obejmującej wprowadzenie oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. W myśl artykułu 48, ustęp 2 ustawy o rachunkowości zakres informacji dodatkowej, sporządzanej przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, określa załącznik nr 1 do ustawy.
Punkt 15 wspomnianego załącznika wskazuje, iż w przypadku, gdy składnik aktywów lub pasywów jest wykazywany w więcej niż jednej pozycji bilansu, to należy ujawnić jego powiązanie między tymi pozycjami. Dotyczy to w szczególności podziału należności i zobowiązań na część długoterminową i krótkoterminową.
Powiązanie składników aktywów i pasywów w sprawozdaniu finansowym
W celu dokładnego zobrazowania zagadnienia przyjęto założenie, że przykładowa spółka osiąga dochody jedynie z wynajmu przestrzeni biurowej w posiadanym budynku. W związku z tym, na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego przyjęto występowanie następujących składników aktywów i pasywów:
- otrzymany kredyt bankowy w kwocie 50 mln PLN, rata kapitałowa spłacana rocznie w kwocie 2,5 mln PLN,
- płatne co miesiąc odsetki od kredytu bankowego w wysokości 60 tys. PLN,
- otrzymane od najemców kaucje zabezpieczające płatności za wynajmowane powierzchnie w kwocie 2 mln PLN, z czego, w związku z zakończeniem umowy najmu, kaucje o wartości 0,5 mln PLN zostaną zwrócone w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Dodatkowo, w związku z przyznaniem najemcom zachęt czynszowych spółka aby zapewnić współmierność przychodów i kosztów dokonała uliniowienia przychodu z tytułu najmu. W związku z tym na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego spółka wykazuje w księgach:
- długoterminowe rozliczenia międzyokresowe (czynne) z tytułu zachęt czynszowych– Inne rozliczenia międzyokresowe w kwocie 4 mln PLN,
- krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe (czynne) z tytułu zachęt czynszowych w kwocie 1 mln PLN,
- rozliczenia międzyokresowe (bierne) z tytułu zachęt czynszowych – Inne rozliczenia międzyokresowe – krótkoterminowe w kwocie 0,75 mln PLN.
Proponowanym rozwiązaniem pozwalającym spełnić wymogi ustawy o rachunkowości jest zamieszczenie w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego noty zawierającej zestawienie wszystkich składników aktywów i pasywów wykazywanych w więcej niż jednej pozycji bilansu wraz z odpowiednim opisem. Dla analizowanego przykładu proponowane ujawnienie wyglądałoby jak wskazano poniżej:
Nota 1. Powiązanie składników aktywów lub pasywów wykazywanych w więcej niż jednej pozycji bilansu
Dane na dzień bilansowy
Składnik bilansu: Kredyt bankowy
| Pozycja bilansu | Powiązanie | Saldo [PLN] |
| Zobowiązania długoterminowe wobec pozostałych jednostek – Kredyty i pożyczki | Kapitał otrzymanego kredytu pozostający do spłaty w terminie powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego | 47 500 000 |
| Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek – Kredyty i pożyczki | Kapitał otrzymanego kredytu pozostający do spłaty w terminie do 12 miesięcy od dnia bilansowego | 2 500 000 |
| Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek – Kredyty i pożyczki | Odsetki od otrzymanego kredytu pozostający do spłaty w terminie do 12 miesięcy od dnia bilansowego | 60 000 |
Składnik bilansu: Kaucje zabezpieczające otrzymane od najemców
| Pozycja bilansu | Powiązanie | Saldo [PLN] |
| Zobowiązania długoterminowe wobec pozostałych jednostek – Inne | Kaucje zabezpieczające otrzymane od najemców pozostające do zwrotu w terminie powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego | 1 500 000 |
| Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek – Inne | Kaucje zabezpieczające otrzymane od najemców pozostające do zwrotu w terminie do 12 miesięcy od dnia bilansowego | 500 000 |
Składnik bilansu: Ujęcie efektu przyznania najemcom zachęt czynszowych
| Pozycja bilansu | Powiązanie | Saldo [PLN] |
| Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe – Inne rozliczenia międzyokresowe | Zachęty czynszowe przyznane najemcom, które księgowo pomniejszą przychód w terminie powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego | 4 000 000 |
| Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe | Zachęty czynszowe przyznane najemcom, które księgowo pomniejszą przychód w terminie do 12 miesięcy od dnia bilansowego | 1 000 000 |
| Rozliczenia międzyokresowe – Inne rozliczenia międzyokresowe – krótkoterminowe | Zachęty czynszowe przyznane najemcom, które księgowo powiększą przychód w terminie do 12 miesięcy od dnia bilansowego | 750 000 |
