Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego opublikowała 17 marca 2015 roku przygotowane przez siebie Kierunkowe założenia nowej ordynacji podatkowej. Zgodnie z treścią przepisów regulujących jej funkcjonowanie, Komisja powinna opracować projekt nowej Ordynacji Podatkowej nie później niż w terminie dwóch lat od przyjęcia tych założeń. Niezależnie od prac Komisji prowadzone są prace nad nowelizacją obecnie obowiązującej Ordynacji Podatkowej.
W niniejszym alercie przedstawiamy wybrane zagadnienia, które zostaną włączone do projektowanych regulacji, zaprezentowane przez Komisję w założeniach.
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
- Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, zwana też klauzulą antyabuzywną, to przepisy co do zasady umożliwiające organom podatkowym zakwestionowanie korzyści podatkowych, wynikających z podjętych czynności prawnych, np. dokonywanych transakcji, jeśli uznałyby, że dane działania zostały zrealizowane w sposób sztuczny, niemający uzasadnienia gospodarczego, a ich jedynym lub najważniejszym celem było uzyskanie korzyści podatkowej.
- Klauzula antyabuzywna, dzięki której organ podatkowy mógłby określić konsekwencje podatkowo-prawne danego zdarzenia w oparciu o jego ekonomiczną treść (w oderwaniu od jego aspektów formalnoprawnych), miałaby zastosowanie do wszystkich podatków, z wyjątkiem podatku od towarów i usług.
- Zgodnie z założeniami Komisji, jedynym organem uprawnionym do stosowania klauzuli byłby Minister Finansów, również w sprawach podatków gminnych. Z założenia, klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania ma pełnić przede wszystkim funkcję prewencyjną a jej wykorzystanie powinno mieć miejsce w sytuacjach nadzwyczajnych, kiedy pozostałe, standardowe metody służące zapobieganiu unikaniu opodatkowania okazałyby się niewystarczające.
- Klauzula ma mieć zastosowanie do sprzecznych z istotą prawa podatkowego czynności podejmowanych przez podatnika w celu osiągnięcia znacznych korzyści podatkowych. Należy podkreślić, że na organie podatkowym spoczywałby ciężar udowodnienia tych okoliczności.
- Konsekwencją zastosowania klauzuli ma być pozbawienie podatnika korzyści podatkowej, która została osiągnięta lub miała być zrealizowana, a w razie ujawnienia zaległości podatkowych, zobowiązanie podatnika do zapłaty odsetek za zwłokę. Dodatkowe sankcje finansowe nie są przewidywane.
Wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania przewiduje też projekt zmian z dnia 23 grudnia 2014 roku (aktualnie rozpatrywany przez Radę Ministrów) do obecnie obowiązującej Ordynacji podatkowej. Projekt ten zakłada możliwość wydania opinii zabezpieczającej przed zastosowaniem klauzuli. Proponowany koszt wydania opinii to 30 tys. zł w przypadku konstrukcji prawnych z udziałem nierezydentów, a 15 tys. zł w pozostałych przypadkach.
Procedura konsultacyjna
- Założenia Komisji przewidują także możliwość dokonywania uzgodnień pomiędzy podatnikiem oraz organem podatkowym w zakresie przeszłych lub przyszłych rozliczeń podatkowych. Takie ustalenia w trybie konsultacji byłyby możliwe przed zaistnieniem ewentualnego sporu. Zasadniczo, korzystanie z procedury konsultacyjnej byłoby odpłatne.
- Rezultatem przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego byłoby wydanie opinii organu podatkowego wiążącej wyłącznie dla organu. Warto podkreślić, że w odróżnieniu od postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji prawa podatkowego, gdzie stan faktyczny jest zakładany na podstawie opisu sporządzonego przez podatnika, w ramach procedury konsultacyjnej będzie prowadzona analiza stanu faktycznego oraz postępowanie dowodowe w zakresie, w jakim będzie to konieczne dla wydania opinii.
- Wprowadzenie procedury konsultacyjnej ma na celu unifikację dotychczasowych przepisów dotyczących konsultacji na poziomie podatnik – organ podatkowy (np. w sprawie ustalenia cen transakcyjnych), ale także planowanych ww. przepisów w tym zakresie, tj. możliwości wydania opinii zabezpieczającej przed zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.
Pozostałe istotne zmiany
- Termin wniesienia odwołania od decyzji ma zostać wydłużony z 14 do 30 dni, natomiast termin do wniesienia zażalenia ma wynosić 14 dni (obecnie 7 dni).
- Ograniczenie możliwości przedłużania okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych.
- Wprowadzenie pełnomocnictwa ogólnego, którego zakres obejmowałby wszystkie sprawy podatkowe oraz inne sprawy należące do właściwości organów podatkowych. Planowane jest, że pełnomocnictwa ogólne byłby składane tylko w formie elektronicznej i gromadzone w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych. W konsekwencji, zniesiona zostałaby konieczność załączania pełnomocnictwa do akt każdej sprawy podatkowej.
Zwiększenie znaczenia interpretacji ogólnych, co w założeniu miałoby ograniczyć liczbę wydawanych interpretacji indywidualnych. Interpretacje indywidualne byłyby wydawane tylko w przypadkach, gdy w tożsamym stanie faktycznym nie funkcjonuje interpretacja ogólna. Jeżeli taka interpretacja ogólna istnieje, wnioskujący otrzymywaliby potwierdzenie możliwości zastosowania się do interpretacji ogólnej.
