Pod koniec października 2015 roku prezydent podpisał obszerną nowelizację ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczącą tzw. cen transferowych. Większość przewidzianych w niej przepisów zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2017 roku. Niektóre przepisy zaczęły już obowiązywać z początkiem 2016 roku.
Co zmienia się w dokumentacji cen transferowych
Nowe przepisy w istotny sposób zmieniają m.in. zakres dokumentacji, którą trzeba będzie sporządzać w związku ze stosowaniem cen transferowych zakładając znaczny wzrost szczegółowości zawartych w tej dokumentacji informacji. Wprowadzają też – zgodnie z wytycznymi OECD – nowy, trójstopniowy podział tej dokumentacji na dokumentację:
- lokalną (local file) przygotowywaną na poziomie poszczególnych podmiotów,
- grupową (master file) przygotowywana na poziomie grupy oraz
- krajową (country-by-country reporting) dotyczącą raportowania aktywności między poszczególnymi krajowymi jurysdykcjami podatkowymi (w praktyce jest to sprawozdanie prezentujące wyniki finansowe oraz miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez poszczególne podmioty w grupie).
Nowe przepisy wprowadzają też konieczność przygotowania analiz porównawczych oraz uproszczonych sprawozdań dołączanych do zeznań podatkowych zarówno podatników podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), jak i podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), które składane będą na specjalnych formularzach podatkowych (CIT-TP/PIT-TP).
Limity przychodowe (kosztowe)
Zakres informacji do przedstawienia w dokumentacji każdego typu oraz dodatkowych obowiązków sprawozdawczych uzależniony będzie od wysokości przychodów i kosztów wygenerowanych przez podatnika. Co do zasady nowe przepisy przewidują, że obowiązek sporządzenia dokumentacji będą̨ mieli podatnicy, których przychody lub koszty wynikające z ksiąg rachunkowych przekroczyły w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartość́ w polskich złotych 2 mln euro. Dotyczy to jednak jedynie podstawowego zakresu tej dokumentacji, czyli dokumentacji lokalnej (local file) oraz oświadczenia o sporządzeniu tej dokumentacji.
Obowiązek sporządzania dokumentacji grupowej (master file) obejmie podatników uzyskujących przychody (koszty) w wysokości przekraczającej 20 mln euro. Natomiast obowiązek sporządzania dokumentacji związanej z raportowaniem według krajów (country-by-country reporting) dotyczył będzie tych grup kapitałowych, działających w skali międzynarodowej, w których skonsolidowane przychody w ciągu roku przekroczyły równowartość co najmniej 750 mln euro.
Ustalanie przychodów
Jak już wspomniano dla ustalania progów przychodowych (kosztowych) podstawowe znaczenia mają przychody lub koszty wynikające z ksiąg rachunkowych. Obowiązek ten dotyczy transakcji z podmiotami powiązanymi oraz ujętych w danym roku podatkowym w księgach rachunkowych innych zdarzeń, których warunki zostały ustalone (lub narzucone) z podmiotami powiązanymi, mających istotny wpływ na wysokość ich dochodu (straty). Jak łatwo zauważyć, zasady ustalania progów obligujących do sporządzenia dokumentacji cen transakcyjnych uległy w nowych przepisach istotnej zmianie.
Musimy również pamiętać, że nowe przepisy dotyczą nie tylko podatników CIT, ale również podatników PIT, a zatem także wspólników spółek osobowych. Podkreślić w związku z tym należy, że limity te określa się wówczas dla przychodów spółki, a nie wspólników. Znaczenie ma zatem suma przychodów (kosztów) uzyskanych przez wszystkich wspólników spółki osobowej.
Zawartość dokumentacji lokalnej
W przypadku dokumentacji lokalnej (local file) zakres informacji, które muszą się w niej znaleźć jest zbliżony do obowiązującego przed uchwaleniem nowych przepisów. Dokumentacja lokalna powinna przede wszystkim zawierać́ informacje o podatniku obejmujące dokładny opis, w tym przedstawienie struktury organizacyjnej, strategii gospodarczej, prowadzonej działalności gospodarczej oraz opisu danych finansowych pozwalający na porównanie rozliczeń́ z danymi wynikającymi z zatwierdzonego sprawozdania finansowego. Musi ona zawierać także opis transakcji oraz innych zdarzeń́, a zatem m.in. dane finansowe, w tym przepływy pieniężne dotyczące tych transakcji lub zdarzeń; identyfikacja podmiotów powiązanych dokonujących transakcji; opis przebiegu transakcji. Standardowo do dokumentacji trzeba będzie także dołączyć́ dokumenty zawarte pomiędzy podmiotami powiązanymi (m.in. umowy i porozumienia).
Analiza porównawcza
Nowym elementem dokumentacji lokalnej (local file) będzie analiza porównawcza (benchmarkingowa), której sens sprowadza się do porównania danych o transakcjach z podmiotami powiązanymi i danych dotyczących podmiotów niezależnych ze wskazaniem źródła tych danych. Będzie musiała się tu także znaleźć informacja o ewentualnych korektach wyniku analizy porównawczej, związanych z różnicami w opisie przebiegu transakcji podatnika oraz podmiotów niezależnych, wraz z określeniem której strony dotyczy korekta. Analiza taka powinna zawierać dane nt. podmiotów porównywalnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast w przypadku gdy dane porównawcze nie będą dla podatnika dostępne, powinien on załączyć do dokumentacji opis zgodności warunków transakcji oraz innych zdarzeń ustalonych z podmiotami powiązanymi z warunkami, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty. Podatnik będzie musiał więc udowodnić, że transakcje zostały zawarte na warunkach rynkowych.
Dane w dokumentacji grupowej
W stosunku do poprzednio obowiązujących przepisów, nowym elementem jest tzw. dokumentacja grupowa (master file). Co do zasady jest to dokumentacja zbliżona do dokumentacji lokalnej, tyle że sporządzona z perspektyw grupy. Musi ona zawierać wskazanie podmiotu powiązanego, który sporządził informacje o grupie wraz z podaniem daty składania przez niego rocznego zeznania podatkowego; strukturę organizacyjną grupy; opis zasad wyznaczania cen transakcyjnych (polityka cen transakcyjnych) prowadzonej przez grupę; opis działalności prowadzonej przez grupę; opis posiadanych, tworzonych, rozwijanych i wykorzystywanych przez grupę istotnych wartości niematerialnych; opis sytuacji finansowej pomiędzy podmiotami tworzącymi grupę, zawierający w szczególności sporządzone sprawozdanie skonsolidowane; opis zawartych przez podmioty tworzące grupę podmiotów powiązanych porozumień w sprawach podatku dochodowego z administracjami podatkowymi innych państw, w szczególności jednostronnych uprzednich porozumień cenowych.
Przygotowanie dokumentacji krajowej
Nowym elementem systemu dokumentacji cen transferowych jest także sprawozdanie o wysokości dochodów i zapłaconego podatku oraz miejscach prowadzenia działalności gospodarczej (country-by-country reporting). Ma ono umożliwić fiskusowi porównanie w ramach grupy kapitałowej wielkość działalności w poszczególnych krajach, wykazywany tam zysk i zapłacony podatek. Dlatego w formie tabelarycznej, podatnik zobowiązany będzie ujawnić wysokość dochodów i zapłaconego podatku przez jednostki zależne, a także miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz położenia zakładów zagranicznych.
Dodatkowe obowiązki – raportowanie
Dla podmiotów osiągających przychody lub koszty powyżej 10 mln EUR wprowadzono obowiązek dołączenia do zeznania podatkowego sprawozdania w sprawie transakcji i innych zdarzeń z podmiotami powiązanymi oraz podmiotami z rajów podatkowych (nowy formularz CIT-TP/PIT-TP; przestanie natomiast obowiązywać dotychczasowy formularz ORD-U.). Dokument ten niewątpliwie pozwoli władzom skarbowym na zebranie bardzo dokładnych informacji o podatniku oraz o rodzajach transakcji przez niego zawieranych, ich wartości i istotności. Będzie on więc istotnym narzędziem władz skarbowych do wyszukiwania i typowania podmiotów do kontroli podatkowej oraz typowania transakcji, które mają być przedmiotem szczególnego zainteresowania.
Ponadto, wprowadzono obowiązek składania pisemnego oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji podatkowej. Oświadczenie takie będzie musiało zostać załączone do rocznego zeznania podatkowego.
Termin na sporządzenie dokumentów
Przepisy dotyczące dokumentacji lokalnej (local file) i dokumentacji grupowej (master file) będą obowiązywać od 1 stycznia 2017 r.
Dokumentacja lokalna (local file) musi być przygotowana do dnia złożenia zeznania podatkowego. Tym samym, podatnicy CIT, dla których rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy na sporządzenie takiej dokumentacji po raz pierwszy zgodnie z nowymi przepisami będą mieli czas do 31 marca 2018 r. (termin na złożenie zeznania CIT-8 za rok 2017). Dla podatników PIT termin ten z kolei upłynie co do zasady z ostatnim dniem kwietnia 2018 r. (termin złożenia rocznego zeznania PIT za 2017 r.).
W tym samym terminie konieczne będzie także przygotowanie kilku dodatkowych dokumentów. Pierwszym jest oświadczenie o sporządzeniu dokumentacji lokalnej. Drugim analiza porównawcza. Dodatkowo konieczne będzie sporządzenie uproszczonego sprawozdania na drukach CIT-TP/PIT-TP, które stanowiły będą załącznik do rocznego zeznania podatkowego.
Dokumentacja grupowa (master file) będzie musiała być sporządzona do dnia złożenia zeznania obowiązującego podmiot sporządzający taką grupową dokumentację cen transferowych.
W innym terminie zaczęły obowiązywać przepisy dotyczące raportowania według krajów (country-by-country reporting). Te przepisy obowiązują już od 1 stycznia 2016 r. i przewidują, że taki raport musi być przygotowany w terminie 12 miesięcy licząc od dnia zakończenia roku podatkowego. Oznacza to, że dla podmiotów, dla których rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, termin na przygotowanie pierwszego takiego dokumentu upływa 31 grudnia 2017 r.
Kiedy dokumentacja trafi do fiskusa
Należy pamiętać, że wskazane terminy dotyczą tego do kiedy konieczne jest przygotowanie takich materiałów. W myśl obowiązujących obecnie reguł, dokumentacja dotycząca cen transferowych przedstawiana jest dopiero na żądanie organów podatkowych lub skarbowych. W przypadku pojawienia się takiego żądania, jego adresat ma na dostarczenie potrzebnych dokumentów 7 dni, licząc od dnia doręczenia wezwania do przedłożenia dokumentacji cen transferowych. Termin ten nie zmienił się w stosunku do tego, który obowiązywał przed wejściem w życie nowych przepisów.
Warto jeszcze podkreślić, że istnieje przepis nakładający obowiązek aktualizacji dokumentacji. Podatnik będzie miał obowiązek corocznego aktualizowania dokumentacji, jeśli ta będzie dotyczyła transakcji lub innych zdarzeń, które są kontynuowane. Jeśli zatem dokumentacja obejmie jakieś zdarzenie, które będzie miało swój ciąg dalszy w kolejnym roku, podatnik będzie musiał dokonywać przeglądu dokumentacji, aby upewnić się, że wszystkie zawarte w niej informacje są poprawne. Z kolei część zawierającą analizę porównawczą dokumentacji będzie trzeba aktualizować nie rzadziej niż raz na trzy lata. Jeśli jednak warunki ekonomiczne ulegną zmianie w stopniu znacznie wpływającym na wyniki takiej analizy, trzeba będzie robić to częściej.
Aby dowiedzieć się czym skutkuje niewypełnienie obowiązku, przeczytaj nasz artykuł o odpowiedzialności karnej skarbowej za brak dokumentacji cen transferowych.
