Zapowiadane szeroko zakrojone zmiany w zakresie polityki fiskalnej rządu zaczynają nabierać konkretnych kształtów. Uszczelnienie systemu podatkowego zapowiadane przez polityków ma przede wszystkim polegać na wyposażeniu organów podatkowych w narzędzia pozwalające skutecznie zwalczać praktyki polegające na unikaniu opodatkowania.
Ograniczenia gwarancji podatnika
Kwestie związane z nadużywaniem przepisów prawa, budowaniem sztucznych struktur czy przeprowadzaniem pozornych transakcji – nikt nie ma wątpliwości, że administracja podatkowa musi posiadać narzędzia oraz umocowanie prawne do zwalczania tego typu praktyk, leży to w interesie nas wszystkich. Z drugiej strony, nie można jednak zapominać o gwarancyjnej i stymulacyjnej funkcji spełnianej przez przepisy podatkowe.
Gwarancje podatnika ustanowione w przepisach podatkowych to wyznaczone regulacjami prawnymi obszary, które nie mogą być przedmiotem subiektywnej oceny organów. To swego rodzaju obszar autonomii podatnika, co do których musi on być absolutnie pewien, iż nie będą przedmiotem dyskusji z organami podatkowymi. Z perspektywy przedsiębiorców jest to minimum bezpieczeństwa podatkowego niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej.
Zwalczanie unikania opodatkowania wymaga ograniczenia tej sfery gwarancji, kolejne regulacje podatkowe oraz proceduralne dają coraz większe uprawnienia organom podatkowym i skarbowym wprowadzając jednocześnie dalece idącą uznaniowość rozstrzygnięć, które mają być podejmowane przez organy podatkowe.
Nowelizacja Ordynacji Podatkowej
Jedną z istotniejszych zmian jest nowelizacja Ordynacji Podatkowej wprowadzająca tzw. klauzulę przeciwdziałającą unikaniu opodatkowania. Jest to zmiana, która będzie miała w najbliższym czasie zdecydowanie największy wpływ na działalność przedsiębiorców i inwestorów. Z jednej strony wprowadzona w przepisach dalece idąca uznaniowość, z drugiej wielość dostępnych wehikułów oraz form prowadzenia działalności powoduje, że w wyniku nowelizacji przepisów powstał obszar niepewności, co do tego w jaki sposób konkretna transakcja zostanie potraktowana dla celów podatkowych. Naturalną reakcją podatników w tym przypadku jest uzyskanie interpretacji podatkowej. Przez lata ten mechanizm dosyć dobrze się ukształtował i zakorzenił wśród podatników oraz organów podatkowych – jeśli nie jestem pewien co do sposobu potraktowania danej transakcji dla celów podatkowych – uzyskuję interpretację, zastosowanie się do niej nie może mi szkodzić.
Całkowitą nowością jest regulacja, która wyłącza ochronę wynikającą z interpretacji podatkowej, w przypadku gdy jeden z elementów stanu faktycznego jest przedmiotem postępowania z zastosowanie klauzuli przeciwdziałającej unikaniu opodatkowania.
Wielu przedsiębiorców znajdzie się więc w sytuacji, w której ochrona wynikająca z uzyskanej interpretacji podatkowej może zostać w relatywnie łatwy sposób uchylona. Przepisy te pozbawiając więc interpretacje podatkowe ich najistotniejszej cechy – pewności ochrony.
Nowa procedura przewiduje dodatkowe sposoby zabezpieczenia rozliczeń poprzez uzyskanie opinii zabezpieczających, jednak nie zawsze będzie możliwość skorzystania z tych regulacji.
Perspektywa podatnika
Ograniczenie obszaru gwarancji podatnika wynikającego z interpretacji podatkowych oraz poszerzenia zakresu dowolności w ocenie rozliczeń przez organy podatkowe wymaga całkowicie nowego spojrzenia na obszar opodatkowania, już nie tylko w kontekście rozliczenia transakcji ale również zarządzania działalnością podatnika. Wydaje się, iż coraz większego znaczenia nabierze uzasadnienie ekonomiczne oraz analiza korzyści a o wyborze konkretnego rozwiązania decydować będzie obok efektywności ekonomicznej operacji również prawdopodobieństwo dyskusji z organami podatkowymi.
