Odsetki stanowią szczególny rodzaj wynagrodzenia należnego za dysponowanie cudzym kapitałem. Płaci się je temu, do kogo należy kapitał – w kwocie odpowiadającej okresowi, w którym go wykorzystywano lub utrzymywano w dyspozycji.
W przypadku odsetek „podatkowych” to, komu i za jakie okresy odsetki się należą reguluje Ordynacja podatkowa. Prawo podatkowe określa dwa zdarzenia, w których tego rodzaju wynagrodzenie się pojawi, tj. w przypadku wystąpienia:
- zaległości podatkowej – wówczas to podatnik jest dysponentem kapitału należnego skarbowi państwa (fiskusowi) i bez wezwania organu podatkowego powinien opłacać odsetki od powstałej zaległości;
- nadpłaty – wówczas sytuacja ulega odwróceniu i to organ podatkowy może być zobowiązany do zapłaty podatnikowi odsetek za „przetrzymywanie” nienależnego fiskusowi kapitału.
Niniejszy artykuł skupia się na drugiej z powyższych sytuacji.
W jakich sytuacjach i od którego momentu podatnikowi należą się odsetki?
Na wstępie należy zaznaczyć, że opisane poniżej zasady nie mają zastosowania do nadpłat o niskich wartościach. Zgodnie bowiem z przepisami Ordynacji, nadpłaty, których wysokość nie przekracza dwukrotności kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym – czyli obecnie do kwoty 23,20 zł – nie podlegają w ogóle oprocentowaniu.
Jeżeli jednak wysokość powstałej nadpłaty przekracza ww. próg kwotowy, wówczas podatnikowi przysługiwać będą odsetki za zwłokę, a moment rozpoczęcia ich naliczania, w praktyce w większości przypadków uzależniony będzie od momentu powstania nadpłaty i przekroczenia przez organ podatkowy terminu do jej zwrotu.
Przepisy Ordynacji w tym zakresie na pierwszy rzut oka mogą być stosunkowo niezrozumiałe. Wobec czego, poniżej w formie tabelarycznej przedstawiamy podsumowanie sytuacji, skutkujących powstaniem nadpłaty, od której podatnikowi należą się odsetki.
| Do kiedy należy poinformować pracowników o autozapisie do PPK? | Do 28 lutego 2023 r. | Od kiedy pracownik może złożyć deklarację rezygnacji z wpłat do PPK, aby nie podlegać pod autozapis? | Od 1 marca 2023 r. |
| Do kiedy są ważne dotychczas złożone deklaracje rezygnacji z wpłat do PPK? | Do 28 lutego 2023 r. | Od kiedy należy przekazywać wpłaty z tytułu PPK do TFI PZU SA?* | Od 1 kwietnia 2023 r. |
Kalkulacja odsetek do momentu zwrotu nadpłaty
Koniec naliczania odsetek następuje każdorazowo do dnia dokonania przez organ podatkowy zwrotu podatnikowi powstałej nadpłaty. Poza rzeczywiście dokonanym przelewem na rachunek podatnika, za moment dokonania zwrotu nadpłaty uważa się również moment jej zaliczenia na poczet zaległych lub bieżących zobowiązań podatkowych lub dzień złożenia wniosku podatnika o zaliczenie jej na poczet przyszłym zobowiązań.
Wyjątkiem od powyższej zasady jest sytuacja, w której nadpłata powstaje na podstawie wniosku o zwrot nadpłaty z uwagi na wydanie orzeczenia TK lub orzeczenia TSUE, złożonego po upływie 30 dni od dnia wejścia w życie orzeczenia TK lub publikacji sentencji orzeczenia TSUE lub uchylenia albo zmiany aktu w całości lub w części. Wówczas bowiem odsetki kalkulowane są do momentu upływu wspomnianego terminu 30 dni.
***
Przepisy: art. 77 oraz art. 78 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.).
