Projekt nowelizacji m.in. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zakłada wprowadzenie odrębnych regulacji dotyczących zasad opodatkowania dochodów związanych z walutami wirtualnymi. Osoby fizyczne i osoby prawne zapłacą 19% podatku od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia tzw. kryptowalut. Zgodnie z założeniami nowe przepisy będą obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. jednak będą miały zastosowanie już do dochodów (przychodów) z transakcji dokonanych od 1 stycznia 2018 r.
Kontrowersyjne propozycje
W kwietniu tego roku niemałe kontrowersje wywołały objaśnienia Ministra Finansów dotyczące obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od obrotu walutami wirtualnymi. Takie rozwiązanie nie uwzględniające specyfiki rynku, doprowadziłoby do paraliżu organów podatkowych, do których wpłynęłyby tysiące deklaracji podatku od czynności cywilnoprawnych i zahamowania rozwoju handlu walutami wirtualnymi w Polsce ze względu na nietypowy sposób opodatkowania każdej dokonanej transakcji (również wykazującej stratę). Pod naciskiem środowisk dokonujących handlu walutami wirtualnymi na podstawie rozporządzenia z dnia 11 lipca 2018 r. Minister Finansów zarządził zaniechanie poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umów sprzedaży i zamiany walut wirtualnych. Nie zaniechał jednak zamiarów opodatkowania tego typu dochodów.
Co jest walutą wirtualną w rozumieniu przepisów
W najnowszej nowelizacji przepisów, która zgodnie z projektem ma obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. ustawodawca sięga do definicji zawartej w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu i określa walutę wirtualną jako cyfrowe odwzorowanie wartości, które jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego. Zakresem tego dość szerokiego pojęcia zostały objęte zarówno tzw. kryptowaluty (np. Bitcoin, Litecoin, Ethereum) jak i scentralizowane waluty wirtualne (np. WebMoney, Perfect Money).
Szczególny sposób klasyfikowania przychodów
Na gruncie ustawy o PIT oraz ustawy o CIT przychody z obrotu kryptowalutami będą klasyfikowane jako przychody z kapitałów pieniężnych lub zysków kapitałowych. Będą to specyficznie wyodrębnione źródła przychodów ze szczególnymi zasadami opodatkowania. W efekcie, ewentualna strata wynikająca z obrotu kryptowalutami nie będzie mogła być odliczona od innych dochodów podatnika np. z obrotu akcjami czy z działalności gospodarczej podatnika.
Zgodnie z nowelizacją, regulowanie zobowiązań np. w postaci zapłaty walutą wirtualną za usługi lub towary będzie równoznaczne z jej sprzedażą. W takim przypadku osoba płacąca kryptowalutami za inny towar lub usługę będzie musiała uwzględnić jej wartość w swojej deklaracji podatkowej a przychodem będzie cena zakupionego towaru lub usługi. Wymiana jednej kryptowaluty na inną pozostanie neutralna podatkowo. Takim samym zasadom opodatkowania będą podlegały dochody wynikające z transakcji walutami wirtualnymi nabytymi pierwotnie (tj. „wykopanymi”).
Deklaracja podatkowa w każdym roku
Podatnik handlujący walutami będzie musiał samodzielnie obliczyć i złożyć deklarację podatkową, niezależnie od tego, czy uzyska przychód z obrotu walutami wirtualnymi. Ze względu na specyfikę obrotu tzw. kryptowalutami, koszty nie będą przypisane do konkretnego przychodu. Co do zasady powinny one być rozliczone z przychodami w roku ich poniesienia. Jednak w sytuacji, gdy w danym roku podatnik osiągnie nadwyżkę kosztów nad przychodami, możliwe będzie rozliczenie poniesionych kosztów również z przychodami w kolejnym roku podatkowym. Za koszty podatkowe będą mogły zostać uznane wyłącznie wydatki poniesione bezpośrednio na nabycie i sprzedaż kryptowaluty. Nie będzie można do nich zaliczyć kosztów pośrednich takich jak koszty pożyczek czy kredytów zaciągniętych w celu finasowania zakupu.
Teoretycznie zmiany dotyczące opodatkowania walut wirtualnych mają rozwiać dotychczasowe wątpliwości związane z brakiem jednoznacznych regulacji w zakresie opodatkowania zysków z obrotu walutami wirtualnymi. Należy jednak zauważyć, iż generują one kolejne pytania dotyczące na przykład tego, co należy uznać za koszt bezpośrednio związany z zakupem walut wirtualnych czy też sposobu uwzględnienia w deklaracji wartości towaru lub usługi sfinansowanych walutą wirtualną.
Przykład[1]
Podatnik będący osobą fizyczną nabył na własny rachunek w ciągu jednego roku podatkowego akcje na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie za kwotę 10.000,00 zł. Sprzedał je po pewnym czasie za 11.000,00 zł, czyli osiągnął dochód w wysokości 1.000,00 zł. W tym samym czasie nabył walutę wirtualną Bitcoin za kwotę 10.000,00 zł jednak planuje ją sprzedać w kolejnym roku podatkowym. W deklaracji podatkowej na koniec danego roku wykaże do opodatkowania dochód z akcji w wysokości 1.000,00 zł oraz wykaże koszty związane z nabyciem waluty wirtualnej Bitcoin. Koszty związane z nabyciem kryptowaluty zostaną rozliczone w przyszłym roku podatkowym, przy czym pomniejszą wyłącznie przychód ze sprzedaży kryptowaluty (nie ze sprzedaży akcji).
[1] Zaproponowane rozwiązanie zostało oparte na podstawie Projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 28 sierpnia 2018 r., który w toku dalszych prac może ulec zmianie.
