Od 1 stycznia 2020 roku mają zacząć obowiązywać ujednolicone, w ramach całej UE, zasady dokumentowania faktu przemieszczenia towarów pomiędzy krajami Wspólnoty w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).
Na początku października 2018 r. Rada ds. Gospodarczych i Finansowych UE przyjęła projekty aktów prawnych wprowadzające prowizoryczne rozwiązania w zakresie rozliczania transakcji transgranicznych (tzw. pakiet „quick fixes”). Mają one być stosowane od 1 stycznia 2020 roku i obowiązywać do momentu przyjęcia docelowego, nowego systemu VAT, nad którym trwają obecnie prace, i który ma zastąpić obecny system „przejściowy”, który jest stosowany od 1993 roku. Jedną z istotnych zmian wprowadzanych w ramach pakietu rozwiązań prowizorycznych jest ujednolicenie dokumentacji wymaganej przy ubieganiu się o zwolnienie z VAT (w Polsce odpowiednikiem tego jest stawka 0%) w przypadku dostaw wewnątrzwspólnotowych.
Warunki do spełnienia
Przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT) należy rozumieć wywóz towarów z terytorium Polski na terytorium państwa członkowskiego innego niż Polska na rzecz podatnika podatku od wartości dodanej zidentyfikowanego na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Polska. WDT dotyczy zatem przemieszczenia towarów pomiędzy podatnikami z państw unijnych. Co istotne, WDT podlega opodatkowaniu 0% stawką VAT (odpowiednik zwolnienia z prawem do odliczenia). Aby można ją było stosować nabywca i sprzedawca muszą spełniać określone warunki, zaś podatnik dokonujący takiej dostawy, musi posiadać odpowiednią dokumentację.
Jednym z tych warunków jest właśnie zapewnienie, aby towary zostały wysłane lub przetransportowane z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego. Kłopot w tym, że zróżnicowane podejście państw członkowskich do stosowania tych zwolnień w odniesieniu do transakcji transgranicznych, będące często rezultatem nasilających się transgranicznych oszustw dotyczących podatku VAT, doprowadziło do pojawienia się̨ trudności oraz braku pewności prawa dla przedsiębiorstw. A to sprzeczne jest z celem wzmocnienia handlu wewnątrzwspólnotowego oraz zniesieniem granic fiskalnych. Dlatego też ważne było sprecyzowanie i zharmonizowanie warunków, na jakich można stosować zwolnienia. W tym właśnie celu unijni urzędnicy przygotowali przepisy ujednolicające zasady dokumentowania faktu przemieszczenia towaru w ramach WDT. Ma to być osiągnięte poprzez określenie pewnych okoliczności, w których uznaje się̨, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z terytorium państwa członkowskiego do miejsca przeznaczenia znajdującego się̨ poza jego terytorium, ale nadal na terytorium Wspólnoty.
Ważne dowody
Przede wszystkim wprowadzono dwie grupy dowodów. Pierwsza z nich obejmuje dokumenty odnoszące się̨ do wysyłki lub transportu towarów, takie jak podpisany dokument lub list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów. Druga grupa dowodów obejmuje: (i) polisę ubezpieczeniową w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów lub dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę̨ za wysyłkę̨ lub transport towarów; (ii) dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, na przykład notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia; (iii) poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim.
I tak, po zmianie przepisów w ramach rozwiązań prowizorycznych, dla celów stosowania zwolnień ustanowionych w art. 138 dyrektywy 2006/112/WE, będzie przyjmowane domniemanie, że do wspomnianego przemieszczenia towarów doszło, gdy towary zostały wywiezione przez sprzedawcę lub przez osobę̨ trzecią działającą na jego rzecz i jest on w posiadaniu:
- co najmniej dwóch niebędących ze sobą̨ w sprzeczności dowodów z pierwszej grupy, które zostały wydane przez dwie rożne strony (niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy)
- jakichkolwiek pojedynczych dowodów z pierwszej grupy, wraz z jakimikolwiek pojedynczymi dowodami z drugiej grupy niebędącymi ze sobą̨ w sprzeczności i potwierdzającymi wysyłkę̨ lub transport, które zostały wydane przez dwie rożne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy.
Dodatkowo w przypadku, jeśli towary będą wywożone przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na jego rzecz poza wspomnianymi powyżej dokumentami, konieczne będzie pozyskanie oświadczenia nabywcy potwierdzającego ten fakt oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów. Takie pisemne oświadczenie będzie musiało zawierać: datę̨ wystawienia; nazwę̨ lub imię̨ i nazwisko oraz adres nabywcy; ilość i rodzaj towarów; datę̨ i miejsce przybycia towarów; w przypadku dostawy środków transportu – numer identyfikacyjny środków transportu oraz identyfikację osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy.
Nabywca będzie musiał dostarczyć sprzedawcy takie pisemne oświadczenie do dziesiątego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa.
Jako że przepisy wprowadzają domniemanie, że w opisanych sytuacjach doszło do przemieszczenia towarów między krajami Wspólnoty, równocześnie wprowadzany jest przepis, że organ podatkowy będzie mógł obalić te domniemania. Oznacza to, że ciężar udowodnienia, że do WDT nie doszło, gdy podatnik dysponuje odpowiednimi dokumentami, ciążyć będzie na organach podatkowych. Jeśli jednak taką okoliczność organ ten wykaże, wówczas podatnik nie będzie miał prawa do zastosowania 0% stawki VAT dla WDT.
Uzgodnione w czasie posiedzenia Rady ds. Gospodarczych i Finansowych UE projekty muszą teraz uzyskać opinię Parlamentu Europejskiego. Po konsultacjach z parlamentem rada musi przyjąć zmiany jednomyślnie.
