Po wejściu w życie przepisów unijnego rozporządzenia będzie można w alternatywny sposób wykazać, że doszło do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT). Unijne przepisy wprowadzają domniemanie dokonania takiej dostawy, pod warunkiem posiadania odpowiednich dokumentów, które uprawdopodabniają dokonanie dostawy.
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) polega na wywozie towarów z kraju na rzecz innego podatnika prowadzącego działalność na terenie innego państwa unijnego. Ma zatem miejsce np. gdy towary z Polski wywożone są do podatnika prowadzącego działalność we Francji. Najważniejsze jest to, że w takim przypadku możliwe jest zastosowanie stawki 0% dla takiej dostawy, i to z zachowaniem prawa do odliczenia VAT. Innymi słowy, podatnik mimo zastosowania stawki 0% nadal może odliczyć podatek zawarty w cenie, po której sam towar nabył (lub wytworzył).
Będzie domniemanie dokonania WDT
Równolegle ze zmianą polskich przepisów, które będą regulować obowiązek posługiwania się numerem VAT na potrzeby preferencyjnego rozliczenia transakcji wewnątrzwspólnotowej, funkcjonowania magazynów call-off stock czy zasad rozliczania transakcji łańcuchowych, od 1 stycznia 2020 roku zacznie obowiązywać unijne rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. Wprowadza ono zmiany w zakresie dowodów wymaganych do zastosowania zwolnienia (stawki 0%) w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów. Rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, a zatem nie wymaga implementacji do krajowego porządku prawnego. Rozporządzenie do celów zastosowania zwolnienia (stawki 0%) wprowadza instytucję domniemania pozwalającą uznać, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zostały wywiezione z terytorium jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego. Co istotne, rozporządzenie to nie zmienia polskich przepisów obowiązujących w tym zakresie, ale wskazuje alternatywne warunki, których spełnienie będzie uprawdopodobniało dokonanie wywozu. Jeśli zostaną one spełnione, podatnik będzie miał prawo zastosować stawkę 0%, a rozliczenie będzie korzystać z domniemania poprawności.
Potrzebne odpowiednie dokumenty
Obecnie, z polskich przepisów ustawy o VAT wynika, że warunkiem, od spełnienia którego uzależnione jest zastosowanie stawki zerowej przy WDT, jest posiadanie odpowiednich dowodów potwierdzających wywóz i dostarczenie towarów z Polski do nabywcy z terytorium innego państwa członkowskiego. I tak, gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi), do udokumentowania WDT służą dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju (np. dokument CMR potwierdzony przez nabywcę) oraz specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku. Jeśli dokumenty te nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia towaru do nabywcy z UE można skorzystać z innych dokumentów pod warunkiem, że łącznie będą one potwierdzać fakt dokonania dostawy (np. oświadczenie nabywcy, korespondencja handlowa, potwierdzenie zapłaty itp.).
Wystarczy uprawdopodobnić wywóz
Przepisy unijnego rozporządzenia rozszerzają listę dopuszczalnych dowodów. W jego świetle, od 1 stycznia 2020 r., do uprawdopodobnienia WDT konieczne będzie posiadanie dwóch różnych dokumentów (ze wskazanego katalogu) wydanych przez dwa różne podmioty, np. CMR i faktura od przewoźnika. Podmioty te będą musiały być przy tym niezależne od siebie, a także od sprzedawcy i nabywcy, a uzyskane dokumenty nie będą mogły być ze sobą sprzeczne.
W praktyce zatem, jeśli dojdzie do wystąpienia rozbieżności pomiędzy dokumentami, (np. ilościowych, wagowych, kwotowych, w zakresie opisu towaru czy danych adresowych odbiorcy) konieczne będzie wystąpienie o korektę błędnych informacji albo uzyskanie kolejnego niesprzecznego dokumentu.
Katalog dokumentów
W praktyce rozporządzenie definiuje następujące dwie grupy dokumentów, które będą traktowane jako dowody wysyłki lub transportu:
- dokumenty odnoszące się do wysyłki lub transportu towarów, takie jak podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów
- polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów lub dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów, dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej np. notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia; poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia.
Aby móc korzystać z domniemania dokonania dostawy i zastosować stawkę 0%, konieczne będzie zgromadzenie co najmniej dwóch dokumentów z pierwszej grupy lub alternatywnie jednego dokumentu z pierwszej grupy i jednego dokumentu z grupy drugiej (należy pamiętać cały czas o wspomnianym wcześniej warunku wystawienia ich przez różne, niezależne od siebie oraz od stron transakcji podmioty oraz braku sprzeczności między dokumentami).
Dodatkowo, w przypadku jeśli transport towarów będzie realizowany przez nabywcę lub na jego rzecz, konieczne będzie uzyskanie przez sprzedawcę pisemnego oświadczenia nabywcy potwierdzającego, że towary zostały wywiezione do innego państwa członkowskiego (wskazanie tego państwa również jest obowiązkowe) w terminie do dziesiątego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa.
Fiskus może uznać, że dostawy nie było
Organ podatkowy może obalić przyjęte domniemanie poprzez przedstawienie dowodów świadczących o tym, że towary w rzeczywistości nie zostały wysłane lub przetransportowane z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego. Takie dowody organy podatkowe mogą uzyskać np. w ramach kontroli u podatnika lub kontrahentów. Przepis skonstruowany w taki sposób przenosi jednak ciężar dowodowy na organ podatkowy. Niespełnienie warunków domniemania nie oznacza jednak automatycznie, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji na dostawcy będzie ciążył obowiązek udowodnienia w inny sposób, zgodnie już z polskimi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione.
Zachęcam do zapoznania się z naszym wcześniejszym wpisem dotyczącym zerowej stawki VAT.
