Podatnicy VAT od wielu lat z uwagą przyglądają się kolejnym orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w kwestii powstania stałego miejsca działalności gospodarczej (ang. FE – fixed establishment). Kwestia istnienie FE ma bowiem dla wielu z nich kluczowe znaczenie w kontekście opodatkowania VAT realizowanych transakcji.
Stałe miejsce – czyli jakie?
Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w prawie unijnym w rozporządzeniu wykonawczym 282/2011 jako dowolne miejsce inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, która charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Z uwagi na stosunkowo niejednoznaczną definicję, pozostawiającą wiele miejsca na interpretację, pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej od lat pozostaje przedmiotem licznych orzeczeń zarówno sądów krajowych, jak i samego TSUE. Zagadnienie to jest przy tym wyjątkowo istotne dla podatników VAT z uwagi na fakt, że determinuje miejsce opodatkowania wielu rodzajów transakcji.
TSUE: Istotne jest zaplecze personalne
3 czerwca 2021 r. TSUE wydał kolejny ważny wyrok (sygn. C-931/19, Titanium Ltd) w sprawie FE, który może wpłynąć na interpretację tego pojęcia.
Sprawa dotyczyła brytyjskiej spółki, która oddała w najem posiadaną przez siebie nieruchomość położoną w Austrii, w związku z czym upoważniła austriacką spółkę zarządzającą nieruchomościami do pośredniczenia w relacjach z usługodawcami i dostawcami, fakturowania oraz prowadzenia rejestrów handlowych i przygotowywania danych dotyczących deklaracji VAT. Spółka uznała jednocześnie, że nie posiada w Austrii stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, z czym jednak nie zgodził się lokalny fiskus. Austriacki federalny trybunał finansowy, do którego w następnej kolejności trafiła skarga Spółki związana ze stanowiskiem organu, zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym w zakresie interpretacji pojęcia FE w kontekście konieczności obecności własnego personelu usługodawcy.
TSUE orzekł w analizowanym stanie faktycznym, że nieruchomość, która nie ma żadnych zasobów ludzkich umożliwiających samodzielne działalnie w sposób oczywisty nie spełnia kryteriów uznania za stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu regulacji unijnych. Wobec powyższego, wynajmowana w państwie członkowskim nieruchomość nie stanowi FE w sytuacji, gdy właściciel tej nieruchomości nie posiada własnego personelu do świadczenia usług związanych z najmem.
Praktyczne znaczenie wyroku TSUE
Wprawdzie niedawny wyrok Trybunału odnosi się wprost jedynie do wynajmu nieruchomości, jednakże jego sentencję można odnieść również do innych stanów faktycznych, w których podatnik nie posiada w kraju UE własnego personelu.
Należy mieć jednak na uwadze, że wyrok w sprawie Titanium Ltd stanowi jedno z wielu stanowisk TSUE poruszających zagadnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Przykładowo, w 2014 roku, w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego, TSUE wydał chętnie przywoływany w orzeczeniach krajowych sądów administracyjnych wyrok (sygn. C-605/12, Welmory), w którym potwierdził, że korzystanie z zaplecza osobowego lub technicznego podwykonawcy nie eliminuje możliwości powstania FE na terytorium innego kraju.
Być może jednak polskie organy podatkowe i sądy administracyjne, dotychczas podchodzące do kwestii istnienia w Polsce FE zagranicznych podatników zwykle w sposób wysoce restrykcyjny, uwzględnią w przyszłości najnowsze stanowisko TSUE w wydawanych przez siebie ocenach. Naszym zdaniem, z całą pewnością warto obserwować aktualne stanowiska lokalnych organów podatkowych i sądów administracyjnych w tym zakresie.
Czytaj także:
