Urzędnicy na zakupach sprawdzających

Spread the love

W ramach zmian przewidzianych w projekcie tzw. Polskiego Ładu od 2022 roku do polskiego porządku prawnego ma zostać wprowadzona nowa instytucja – tzw. nabycie sprawdzające. Ma ono stanowić jedno z narzędzi do walki z szarą strefą i wyłudzeniami podatków.

Przepisy dotyczące nabycia sprawdzającego znajdą się w nowym rozdziale 1b działu V ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Nabycie sprawdzające będzie polegało na zakupie towarów lub usług przez wyznaczonych urzędników. Celem takiego nabycia będzie weryfikacja wywiązywania się przez podatników z obowiązków wynikających z prawa podatkowego w zakresie:

ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej, oraz
wydawania paragonu fiskalnego nabywcy.

Podstawowe zasady kontroli

Nabycia sprawdzającego będą dokonywać pracownicy lub funkcjonariusze zatrudnieni lub pełniący służbę w jednostkach organizacyjnych KAS.

Sprawdzanym będzie natomiast podatnik dokonujący sprzedaży towarów lub usług, albo osoba dokonująca takiej sprzedaży w jego imieniu i na jego rzecz. Nie wiadomo jeszcze, w jaki sposób typowane będą podmioty do kontroli.

Nabycia sprawdzającego dokonywać będzie można na terenie całego kraju.

Do nabycia sprawdzającego nie będą miały zastosowania przepisy regulujące ograniczenia kontroli działalności gospodarczej z ustawy Prawo Przedsiębiorców.

Podstawą dokonania nabycia sprawdzającego będzie legitymacja służbowa oraz stałe upoważnienie udzielone przez naczelnika odpowiedniego urzędu, które sprawdzający będzie musiał okazać na żądanie sprawdzanego.

W trakcie kontroli sprawdzający będzie miał prawo do wylegitymowania lub ustalania w inny sposób tożsamości sprawdzanych. W ramach dokumentowania przebiegu kontroli, sprawdzający będzie mógł fotografować, nagrywać lub utrwalać przebieg kontroli w inny sposób.

Jeżeli w ramach kontroli zostaną wykryte nieprawidłowości, wówczas czynności w zakresie postępowania przygotowawczego lub mandatowego prowadzić będzie odpowiednio naczelnik urzędu skarbowego albo naczelnik urzędu celno-skarbowego, który dokonał tego nabycia.

Kiedy dowiemy się o kontroli? Jakie będą dalsze kroki?

Sprawdzany o przeprowadzonej kontroli dowie się dopiero po jej przeprowadzeniu. O jej zakończeniu sprawdzający poinformuje okazując legitymację służbową i pouczając sprawdzanego o jego prawach i obowiązkach.

Kontrola zakończyć się może na dwa sposoby:

brakiem wykrycia naruszenia przepisów – wówczas sporządzana będzie notatka oraz – w określonych okolicznościach protokół (np. jeśli nabyty towar nie zostanie zwrócony lub nabycie sprawdzające dotyczyło usługi),
wykryciem nieprawidłowości – wówczas sporządzany będzie protokół oraz mogą zostać nałożone odpowiednie kary.

W przypadku wykrycia nieprawidłowości nabycie sprawdzające może być zalążkiem do wszczęcia innego rodzaju kontroli albo postępowania podatkowego.

Czy nabyty towar zostanie zwrócony? Co z usługami?

Co do zasady, towar wraz z paragonem (jeśli został wydany) zostanie zwrócony od razu po zakończonej kontroli. Sprzedawca będzie zobowiązany do ich przyjęcia oraz do zwrotu zapłaty (wprowadzone zostaną sankcje za niewykonanie tych obowiązków).

Wyjątek stanowić będą towary, które ze względu na swoją specyfikę nie mogą zostać ponownie sprzedane (np. z uwagi na rodzaj opakowania lub właściwości). Kontrolujący może również nie zwrócić towaru, gdy w toku kontroli dojdzie do ujawnienia czynu zabronionego, a nabyty towar będzie stanowił dowód jego popełnienia.

W przypadku usług, jeśli zostaną one wykonane, to nie będą podlegać zwrotowi. Dotyczyć to będzie również sytuacji, w których w ramach realizowanej usługi otrzymuje się towary stanowiące integralną część usługi (wynika to z uzasadnienia do projektu ustawy). Usługodawca będzie zobowiązany do zwrotu zapłaty jedynie wówczas, gdy za daną usługę zapłacono z góry i nie została ona wykonana. Jeżeli wydany został paragon – zostanie on zwrócony sprzedającemu.

Z uzasadnienia do projektu ustawy wynika, że zrealizowane usługi nabyte przez urzędników w ramach nabycia sprawdzającego nie będą generować po ich stronie przychodu na gruncie PIT.

Fundusz nabycia sprawdzającego

Bazą do finansowanie nabycia sprawdzającego ma być specjalny fundusz nabycia sprawdzającego, którego powołanie przewiduje projekt ustawy. Sposób dysponowania funduszem zostanie określony w rozporządzeniu. Projekt ustawy przewiduje przy tym maksymalny limit wydatków w zakresie nabycia sprawdzającego. Na rok 2022 przewidziano limit 8,5 mln zł, w kolejnych latach (do 2031 r.) limit ma wynosić 1,7 mln zł każdego roku.

Cel proponowanych regulacji

W założeniu nabycie sprawdzające ma chronić uczciwą konkurencję, sprawiedliwość podatkową oraz finanse publiczne poprzez przeciwdziałanie nieprawidłowościom przy ewidencjonowaniu sprzedaży za pomocą kas rejestrujących oraz niewystawianiu albo niewydawaniu paragonów fiskalnych. Celem jest uszczelnienie budżetu państwa w zakresie VAT i podatku dochodowego, ponieważ lukę budżetową związaną z takimi praktykami oszacowano na 2,4 mld zł.

Przewagą nabycia sprawdzającego nad innymi formami kontroli (z perspektywy organów podatkowych) ma być to, że będzie ona szybka, niesformalizowana i (w założeniu) mało uciążliwa dla przedsiębiorców.

Pozostaje jedynie pytanie, czy wprowadzenie takiego narzędzia – nakierowanego na drobnych przedsiębiorców – będzie miało rzeczywisty wpływ na zamknięcie luki budżetowej i czy koszty związane z jego wdrożeniem będą współmierne do otrzymanych rezultatów.

Źródło: https://legislacja.gov.pl/projekt/12349409/katalog/12805432#12805432