Ceny transferowe od lat przysparzają podatnikom wielu problemów, a spełnienie rosnących wymogów zabiera coraz więcej czasu i wymaga sporej wiedzy, gdyż regulacje w tej materii są skomplikowane. Z uwagi na to, rozsądnym wyjściem wydaje się poszukiwanie rozwiązań pozwalających zmniejszyć ryzyko podatkowe. Ostatnimi czasy, do znanych już od wielu lat uprzednich porozumień cenowych (Advance Pricing Agreement, APA), które mają za zadanie zabezpieczyć podatnika przed niespodziewanymi i niekorzystnymi decyzjami ze strony organów podatkowych, dołączył ICAP (International Compliance Assurance Programme) będący jednym z projektów OECD. Warto jednak pamiętać, że jego funkcja ochronna jest znaczni ograniczona w porównaniu do APA. ICAP można krótko scharakteryzować jako dobrowolny program współpracy dla przedsiębiorstw wielonarodowych (MNE) i administracji podatkowych w ramach wspólnego procesu oceny ryzyka transakcji wewnątrzgrupowych i innych zdarzeń mających związek z cenami transferowymi.
Podmioty, które chciałyby skorzystać z omawianego programu, powinny podjąć działania już teraz, gdyż najbliższy termin na zgłoszenie do programu ICAP mija 30 września 2021 r., podczas gdy kolejny termin to dopiero 31 marca 2022 r.
W poniższej tabeli omówiono wybrane istotne informacje o procedurze ICAP
Podstawowe cele ICAP
Efektem przeprowadzonej procedury ICAP ma być określenie przez organy podatkowe, które z transakcji wewnątrzgrupowych należy zaklasyfikować jako obarczone niskim ryzykiem, a które z nich wymagają dalszej uwagi. W przypadku transakcji o niewielkim ryzyku podatnik miałby większą pewność, że nie będą one przedmiotem szczegółowych kontroli organów podatkowych, a ich warunki, które zostały omówione z administracją w ramach programu ICAP, nie będą kwestionowane.
Natomiast w przypadku obszarów wysokiego ryzyka, ICAP pozwoli na zebranie materiału i ewentualnych wytycznych organów, które mogą zostać wykorzystane do podjęcia odpowiednich zmian w warunkach transakcji kontrolowanych zmniejszających ekspozycję na ryzyko.
Korzyści z ICAP
Zgodnie z tezami dokumentu „International Compliance Assurance Programme. Handbook for tax administrations and MNE groups” (ICAP Handbook) opublikowanego przez OECD, korzyściami dla podatników z realizacji ICAP są:
- Możliwość omówienia z przedstawicielami administracji podatkowych raportów country-by-country i innych informacji dotyczących cen transferowych w celu oceny ryzyka oraz zapewnienia dodatkowej jasności umożliwiającej zrozumienie działalności transgranicznej MNE;
- Oszczędność czasu i zasobów osiągnięta poprzez możliwość kontaktowania się przez MNE z kilkoma administracjami podatkowymi jednocześnie w ramach wielostronnych procedur (oprócz Polski w ICAP uczestniczy 19 innych państw) lub przekazywanie przez polską administrację podatkową wniosków z ICAP w ramach wymiany informacji podatkowych;
- Zyskanie większej pewności co do zgodności transakcji wewnątrzgrupowych z wymogami z zakresu cen transferowych oraz możliwość wykorzystania wniosków z ICAP w opracowywaniu bezpiecznej i efektywnej strategii podatkowej;
- Budowanie relacji wzajemnego zaufania i zrozumienia między MNE a administracją podatkową;
- Ograniczenie ryzyka wystąpienia sporów z administracją podatkową na gruncie cen transferowych.
Opis procedury
ICAP można podzielić na 3 zasadnicze etapy:
- selekcja: administracja podatkowa podejmuje decyzję o przyjęciu MNE do programu (wnioski wraz z kompletem dokumentów, tj. selection documentation package należy składać do 30 września 2021 r.[1]);
- ocena ryzyka: dokonanie analizy ryzyka i ostatecznych ustaleń, które znajdą się w wyniku ICAP (outcome letter);
- wynik: MNE otrzyma od wiodącej administracji informację o zakończeniu procedury (completion letter) potwierdzającą zakończenie procesu analizy ryzyka oraz pismo uzgodnieniowe (outcome letter) od każdej z administracji objętej programem, zawierające ustalenia danej administracji wynikające z analizy ryzyka dokonanej w ramach procedury.
Warto wskazać, że zgodnie z wytycznymi zawartymi we wcześniej już wspomnianym dokumencie ICAP Handbook pisma outcome letters – oprócz wniosków co do poziomu ryzyka zbadanych obszarów związanych z transakcjami wewnątrzgrupowymi – powinny zawierać potwierdzenie, które z przenalizowanych transakcji wewnątrzgrupowych zostały uznane przez administrację za obarczone niskim ryzykiem.
Korzystnym elementem dla podatnika będzie z pewnością oświadczenie organu, że nie przewiduje on angażować dodatkowych środków do kontrolowania obszarów niskiego ryzyka przez określony okres w przypadku niewystąpienia istotnych zmian w stosunku do stanu z czasu przeprowadzania procedury (zasadniczo okres objęty programem oraz dwa kolejne lata podatkowe), czyli innymi słowy: nie planuje przeprowadzać kontroli podatkowej w ww. zakresie.
Biorąc jednak pod uwagę fakt, że dokument ICAP Handbook nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego w Polsce, należy pamiętać, że tego typu oświadczenie polskiego organu podatkowego będzie miało raczej charakter porozumienia dżentelmeńskiego pozbawionego istotnych skutków prawnych, niż doniosłej z prawnego punktu widzenia decyzji administracyjnej. Wydaje się bowiem, że w pełni skuteczne porozumienie dotyczące odstąpienia od kontroli powinno przybrać formę porozumienia podatkowego, które zgodnie z Ordynacją Podatkową może zostać zawarte między szefem Krajowej Administracji Skarbowej a podatnikiem będącym stroną umowy o współdziałanie.
Funkcja ochronna ICAP
Warto pamiętać, że ICAP nie gwarantuje grupie MNE pewności prawnej, którą można osiągnąć dzięki APA. W przypadku ICAP analizie podlega wyłącznie ryzyko związane z transakcjami wewnątrzgrupowymi, a wnioski z procedury mają charakter głównie informacyjny, a nie gwarancyjny, jak w przypadku APA. Należy jednak mieć nadzieję, że administracja podatkowa w zakresie ICAP będzie kierowała się wyrażoną w Ordynacji Podatkowej zasadą budzenia zaufania do organów podatkowych, na którą składa się także stałość rozstrzygnięć w takich samych sprawach oraz reguła niewprowadzania obywatela w błąd. Podatnicy powinni mieć bowiem możliwość bezpiecznego oparcia się na wynikach omawianej procedury w budowaniu strategii podatkowych i polityk cen transferowych.
Praktyczne informacje
Warto pamiętać, że program ICAP przeznaczony jest wyłącznie dla MNE, których transakcje wewnątrzgrupowe obejmują minimum 3 administracje podatkowe.
Ministerstwo Finansów sugeruje, aby przed etapem selekcji skontaktować się z jego przedstawicielami w celu wstępnego przedyskutowania zasadności udziału w programie ICAP. Podany na stronie adres kontaktowy to icap@mf.gov.pl.
Resort finansów wskazuje, że procedura ICAP ma trwać od 6 do 12 miesięcy. W porównaniu do procedury zawierania APA, której długość według statystyk wynosi średnio od 10 miesięcy dla porozumień jednostronnych do nawet 35 miesięcy dla porozumień wielostronnych, ICAP wydaje się być programem znacznie krótszym. Więcej informacji o ICAP można znaleźć na oficjalnym portalu Ministerstwa Finansów: www.podatki.gov.pl/icap/.
[1] Kolejne terminy to 31 marca 2022 r. oraz 30 września 2022 r.
