Pomimo powszechności zawierania transakcji z podmiotami zagranicznymi, sprzedawcy nadal mają wątpliwości odnośnie zastosowania prawidłowego kursu przeliczenia waluty. Najnowsze regulacje w tym zakresie wprowadził pakiet Slim VAT obowiązujący od początku 2021 roku.
Przeliczanie kursów walut obcych w stanie prawnym do końca 2020 roku
Kurs dla celów VAT
Zasady przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej reguluje art. 31a ustawy o VAT. Przewiduje on dwa przypadki:
- wystawienie faktury w walucie obcej po terminie powstania obowiązku podatkowego (zasada ogólna)
- wystawienie faktury w walucie obcej przed powstaniem obowiązku podatkowego
Jeżeli faktura w walucie obcej została wystawiona po terminie powstania obowiązku podatkowego, przeliczenia dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonej przez NBP (lub EBC) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
Najczęściej jest to dzień dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi – chyba że przed tym dniem otrzymamy zapłatę lub jej część, wtedy obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej otrzymania (art. 19a ustawy o VAT).
Jeżeli z kolei, faktura zostanie wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego, przeliczenia dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP (lub EBC) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.
Sytuacja wystawiana faktur z “góry” została przewidziana przez ustawodawcę w art. 106i ust. 7 zgodnie z którym, podatnik ma prawo do udokumentowania transakcji sprzedaży na 30 dni przed:
- dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;
- otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.
Kurs dla celów PIT/CIT
Zgodnie z przepisami zawartymi w ustawach podatkowych, przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 11a ust. 1 updof oraz art. 12 ust. 2 updop).
Moment powstania przychodu wyznacza dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, nie później jednak niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności (art. 14 ust. 1c updof oraz art. 12 ust. 3a updop). Zatem datę powstania przychodu wyznacza czynność, która ma miejsce najwcześniej.
Dla usług rozliczanych w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej jednak niż raz w roku (art. 14 ust. 1e updof i art. 12 ust. 3c updop). W takiej sytuacji dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności pozostaje bez wpływu na moment powstania przychodu podatkowego.
Uproszczenie przewidziane w pakiecie Slim vat
Pakiet Slim VAT, obowiązujący od początku 2021 roku, wprowadził uproszczenie zgodnie z którym faktura sprzedaży wystawiona w walucie obcej może być przeliczona na złotówki według zasad wynikających z ustaw podatkowych (art. 31a ust. 2a ustawy o VAT), pod warunkiem stosowania tej metody konsekwentnie przez okres 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca jej przyjęcia (art. 31a ust. 2b ustawy o VAT).
Powyższy sposób przeliczania transakcji w walucie obcej został wprowadzony na zasadzie dobrowolności. Podatnik ma więc prawo, a nie obowiązek stosowania nowych rozwiązań. Tym samym, ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązków informacyjnych w zakresie zgłoszenia wyboru stosowanych zasad przeliczania kursów walut. Przyjęta metoda będzie poddana weryfikacji w przypadku ewentualnej kontroli podatkowej.
Jeżeli podatnik zrezygnuje ze stosowania uproszczenia, będzie zobowiązany do stosowania zasad ogólnych przez okres co najmniej 12 kolejnych miesięcy (art. 31a ust. 2c ustawy o VAT).
Stosowanie uproszczenia nie będzie możliwe również dla transakcji:
- wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
- importu usług,
- importu towarów.
***
Zmiany wprowadzone pakietem Slim VAT były podyktowane pogorszoną sytuacją przedsiębiorców na skutek pandemii.
Przy wprowadzeniu możliwości przeliczenia transakcji jednym kursem dla celów podatku VAT i podatków dochodowych, celem ustawodawcy było skrócenie czasu potrzebnego na wystawianie faktur oraz ich rejestrację w ewidencji księgowo-podatkowej. Pomimo korzystnego charakteru nowych regulacji, zmiany nie wydają się być znaczące ze względu na ograniczenie stosowania uproszczenia dla nielicznych transakcji.
