Od stycznia 2022 roku ograniczona zostanie możliwość składania korekt imiennych raportów miesięcznych i deklaracji rozliczeniowych ZUS. Po upływie 5 letniego okresu licząc od dnia wymagalności składki, korekt będzie mógł dokonywać wyłącznie ZUS.
Zgodnie z nowymi przepisami, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2021 r., po upływie pięcioletniego okresu na składanie korekt deklaracji rozliczeniowych lub raportów imiennych, tylko ZUS będzie mógł dokonać zmian na koncie. Dotyczy to sytuacji, gdy na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu albo prawomocnej decyzji dochodzi do zmiany podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Obecnie korekty takie płatnik może składać na wiele lat wstecz.
Zmiana przepisów spowoduje ograniczenie do 5 lat, licząc od dnia wymagalności składki, możliwości składania korekt dokumentów (deklaracji rozliczeniowej i imiennego raportu miesięcznego) przez płatnika składek. Na bieg 5-letniego terminu nie będzie mieć wpływu zaistnienie okoliczności zawieszających i przerywających bieg terminu przedawnienia dla należności z tytułu składek. Po upływie 5 lat od dnia, w którym składki rozliczone w deklaracji i raporcie stały się wymagalne, korekty dokumentów rozliczeniowych będą mogły być sporządzane wyłącznie z urzędu przez ZUS jedynie na koncie ubezpieczonego. Powstała z tego tytułu nadpłata na koncie ubezpieczonego nie będzie podlegała zwrotowi, lecz będzie zaliczana na przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Z drugiej jednak strony, w takim przypadku po upływie 5 lat, ZUS nie będzie mógł dochodzić należności z tytułu składek, jeżeli na skutek dokonanej korekty powstanie zadłużenie.
Termin 5 lat wydłużony będzie w sytuacji, gdy należności z tytułu składek, których dotyczy korekta nie uległy przedawnieniu na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Inicjatywa w zakresie sporządzania korekt deklaracji rozliczeniowych, po upływie omówionego okresu, przysługiwać będzie ZUS jedynie na podstawie prawomocnych wyroków sądowych.
Jak tłumaczył to rząd, zmiana ma na celu wyeliminowanie występujących sytuacji, w których na skutek złożenia przez płatnika składek korekt deklaracji za wiele lat wstecz (np. bez wykazania należnych do zapłaty składek lub z obniżoną ich kwotą w stosunku do złożonej na bieżąco) zmianie ulega stan rozliczeń na koncie, poprzez „sztuczną likwidację” poprzedniego zadłużenia, bądź też przez powstanie nadpłaty. Zmiana przepisów ma służyć stabilizacji stanów kont płatników składek i ubezpieczonych poprzez uniemożliwienie składania pierwszorazowych deklaracji rozliczeniowych oraz korygowania deklaracji rozliczeniowych po upływie 5 lat licząc od dnia, w którym należności z tytułu składek stały się wymagalne.
Bezterminowa możliwość składania korekt deklaracji przez płatników składek powoduje zdaniem ZUS zaburzenie informacji zgromadzonych na koncie przez zmianę rozliczenia konta, a tym samym utrudnienie ustalenia jego prawidłowego salda. Tymczasem – jak argumentowali pomysłodawcy zmiany – składanie korekt deklaracji ma wpływ na rozliczenia pomiędzy poszczególnymi Funduszami. ZUS pobiera składki nie tylko na ubezpieczenia społeczne, ale również na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych.
Co istotne, nowe, wchodzące w życie 1 stycznia 2022 r. przepisy ograniczające możliwość dokonywania korekt, będą miały zastosowanie do rozliczeń dokonywanych po tej dacie.
Natomiast korekt dokumentów składanych za okresy do 31 grudnia 2021 roku, płatnicy będą mogli dokonywać na dotychczasowych zasadach. Jednak nie dłużej niż do 1 stycznia 2024 roku. Po tej dacie, wszystkie korekty, niezależnie od tego którego okresu dotyczą będą dokonywane na podstawie nowych przepisów. Płatnicy mają zatem niewiele czasu na to, by skorygować „starsze” rozliczenia.
Na zakończenie warto jeszcze przypomnieć, że wszystkie opisywane zmiany wynikają z ustawy z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw z 2021 r. poz 1621).
