Podatek u źródła w praktyce

23 września 2022

Od początku 2022 r. weszła w życie wielokrotnie przekładana nowelizacja przepisów regulujących nowe obowiązki w zakresie poboru podatku u źródła (WHT). Wydawać by się mogło, że płatnicy mieli sporo czasu, aby przygotować się do wdrożenia u siebie nowych regulacji ważnych przy płatnościach do podmiotów zagranicznych. O tym, czy wejście w życie nowego reżimu obowiązkowego poboru podatku u źródła (czyli mechanizmu pay & refund) zaskoczyło płatników, czy jednak nie – w najnowszym podcaście TPA Observer.

Zapraszamy do wysłuchania rozmowy Justyny Podlaszewskiej, Senior consultant w dziale doradztwa podatkowego TPA Poland z Marcinem Książkiem, Managerem w dziale doradztwa podatkowego TPA Poland.

 


Podcasty dostępne są również na platformach Spotify | YouTube | Google Podcasts | Apple Podcasts


Problemy z podatkiem u źródła

Aby dobrze wyjaśnić kłopoty z podatkiem u źródła musimy cofnąć się w czasie aż do 2018 r. W tym bowiem roku pojawiły się zmiany, które określić można jako rewolucyjne. Jeszcze do końca 2018 r. w celu skorzystania z preferencji w podatku u źródła w większości przypadków wystarczyło, aby polski płatnik posiadał certyfikat rezydencji, a odbiorca należności spełniał warunki materialnoprawne wynikające z przepisów prawa podatkowego.

– Jednak od stycznia 2019 r., nawet pomimo spełnienia warunków materialnoprawnych przez odbiorcę należności i posiadania wymaganych dokumentów przez płatnika, jeśli suma należności przekraczała 2 miliony złotych, należało pobrać podatek według polskich stawek – czyli 19% albo 20%. Ustawodawca wprowadził możliwość uniknięcia obowiązku pobrania podatku, ale wiązało się to albo ze złożeniem oświadczenia o spełnieniu warunków do stosowania zwolnienia, które obwarowane było odpowiedzialnością karną za podanie nieprawdy albo z koniecznością wystąpienia o urzędową opinię o stosowaniu zwolnienia – wyjaśnia Marcin Książek.

Na szczęście przepisy te nie weszły w życie w planowanym terminie, czyli 1 stycznia 2019 r.

– Wszystko dlatego, że 31 grudnia 2018 r. minister finansów dedykowanymi rozporządzeniami odroczył wejście w życie tych przepisów – zaznacza Justyna Podlaszewska.

Marcin Książek dodaje, że sam projekt ustawy nowelizującej, który pojawił się w 2018 r. został oceniony wyjątkowo negatywnie. Ministerstwo Finansów próbowało ratować sytuację wydając projekt objaśnień, a następnie opublikowano odroczenie terminu wejścia w życie tych regulacji. Co istotne, tych rozporządzeń wydano łącznie 11 i każde co 6 miesięcy odraczało obowiązek stosowania nowych przepisów, aż do początku 2022 r., gdzie w zmienionej formie przepisy ostatecznie zaczęły obowiązywać.

Trzeba jednak dodać, że mechanizm pay & refund nie był jedyną zmianą, którą wprowadzały przepisy z 2018 r.

Możliwość zastosowania preferencyjnych stawek podatku czy zwolnienia zostało uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków przez płatników. Warunki te nie zostały w żaden sposób odroczone, tj. obowiązują zasadniczo od 2019 r.

– Nowymi wymaganiami była i jest między innymi konieczność dochowania tzw. należytej staranności przy badaniu warunków do zastosowania obniżonych stawek podatku lub zwolnienia. Obowiązek ten budzi obawy płatników przede wszystkim dlatego, że ustawodawca w żaden sposób nie zdefiniował tego pojęcia. Jedyne wskazówki jakie dostarczyło Ministerstwo Finansów wynikają z niewiążącego przecież projektu objaśnień. Również tutaj polscy płatnicy nie są pewni czy działania i dokumenty, które zgromadzili w ramach analizy możliwości zastosowania obniżonej stawki czy zwolnienia z podatku u źródła są już wystarczające – analizuje Marcin Książek.

I to – niestety – nie koniec wątpliwości.

– To prawda. Kolejne regulacje je budzące to weryfikacja czy odbiorca płatności jest tzw. rzeczywistym właścicielem należności. Ustawodawca wprowadził osobliwą zmianę definicji takiego beneficjenta rzeczywistego, bardziej rygorystyczną – podkreślają eksperci TPA Poland.

Na czym polega mechanizm pay & refund?

– Po niemal 9 miesiącach płatnicy nadal mają problem ze stosowaniem nowych przepisów, a część nie jest nawet świadoma ich istnienia. Wiele z tych podmiotów dokonuje wypłat należności i nie pobiera podatku u źródła nawet jeżeli płatność przekracza dwa miliony złotych. W pewnym zakresie płatników ratuje wyłączenie z mechanizmu obowiązkowego poboru podatku płatności dokonywanych do podmiotów niepowiązanych, płatności za tzw. usługi niematerialne czy płatności dywidend dokonywane między polskimi rezydentami – wyjaśnia Marcin Książek.

Przypomnijmy, że w przypadku wypłat należności pasywnych takich jak dywidendy, odsetki, należności licencyjne na rzecz zagranicznego podmiotu powiązanego zastosowanie zwolnienia czy preferencji wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania do nadwyżki wypłaconej należności ponad kwotę 2 milionów złotych jest możliwe tylko w dwóch przypadkach, tj. posiadania urzędowej opinii o stosowaniu preferencji albo złożenia pisemnego oświadczenia złożonego przez płatnika, a właściwie kierownika jednostki w rozumieniu przepisów o rachunkowości, że spełnione zostały wszystkie wymogi do zastosowania zwolnienia lub preferencji. Złożenie fałszywego dokumentu w tym zakresie może wiązać się z odpowiedzialnością karną.

Podatek u źródła – kolejne zmiany

To nie koniec zmian w regulacjach dotyczących podatku u źródła.

– Pojawił się bowiem projekt nowelizacji, w którym m.in. przewidziano dalsze zmiany stosowania mechanizmu pay & refund. Z uzasadnienia projektu wynika, że celem zakładanych zmian jest uchylenie obowiązków płatników w zakresie opodatkowania u źródła odsetek i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych (tj. bonów i obligacji skarbowych) oraz uelastycznienie konstrukcji oświadczenia płatnika wyłączającego obowiązek stosowania przedmiotowego mechanizmu poprzez wydłużenie jego działania do końca roku podatkowego płatnika (zamiast przewidzianych obecnie dodatkowych dwóch miesięcy) – wyjaśnia Marcin Książek.

Jednocześnie ekspert oczekuje, że w przyszłości MF wyda objaśnienia dotyczące poboru podatku u źródła. Pozwoliłoby to zapewnić płatnikom z jednej strony ochronę prawną, jeżeli zastosują się do tych objaśnień, a z drugiej jasność co do stosowania nowych regulacji.

Co jeszcze w podcaście?

  • Czy zmiany w podatku u źródła były potrzebne?
  • Jakie regulacje podatkowe przyciągną inwestorów zagranicznych do Polski?
  • Jak zdefiniowany został rzeczywisty właściciel?
  • Co sprawia najwięcej kłopotów z ustaleniem rzeczywistego właściciela?
  • Czy przedsiębiorcy wiedzą o nowych zasadach stosowania mechanizmy pay & refund?
  • Czy przedsiębiorcy chętnie składają oświadczenia o spełnieniu warunków do skorzystania ze zwolnienia
  • Na co zwrócić uwagę przy rozliczaniu WHT?
  • Jak przygotować się na nadchodzące zmiany?

Posłuchaj poprzedniego odcinka:

Kolejne zmiany w podatkach przed nami – tym razem nowelizacja CIT i kilku innych ustaw

Do Sejmu wpłynęła już i czeka na pierwsze czytanie nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, zwana również nowelizacją Polskiego Ładu. Część proponowanych zmian z pewnością będzie miała znaczący wpływ na przedsiębiorców. O jakich dokładnie modyfikacjach mowa?

Zobacz więcej