Dyrektywa CSRD wprowadza obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju zgodnie ze standardami ESRS. Jednym z pierwszych kroków w ramach przygotowania raportu jest przeprowadzenie analizy podwójnej istotności. Pozwoli to na wyodrębnienie z bardzo szerokiej listy ujawnień zawartych w standardach tych, które są istotne dla danej jednostki i które powinny zostać zaadresowane w przygotowanym sprawozdaniu zrównoważonego rozwoju. Podwójna istotność jest koncepcją łączącą istotność finansową z istotnością wpływu. Zakłada, że zagadnienie może być istotne z perspektywy finansowej, z perspektywy wpływu oraz z obu tych perspektyw, przy czym mają one jednakową wagę w doborze zagadnień raportowania.
Istotność wpływu jest analizowaniem z wnętrza organizacji na zewnątrz. Badaniu podlega rzeczywisty i potencjalny wpływ przedsiębiorstwa na ludzi i społeczeństwo oraz środowisko naturalne w krótkim, średnim, bądź długim okresie. Co istotne, analizie podlega zarówno wpływ pozytywny, jak i negatywny. Dotyczy on zagadnień mających bezpośredni związek z działalnością przedsiębiorstwa, jego produktami lub usługami pojawiających się na jakimkolwiek etapie łańcucha wartości.
Miarą rzeczywistego negatywnego wpływu jest jego dotkliwość, zaś przy wpływie potencjalnym dodatkowo uwzględnia się prawdopodobieństwo zaistnienia. Wyjątkiem jest tu potencjalny negatywny wpływ na prawa człowieka, gdzie kryterium dokuczliwości przeważa nad prawdopodobieństwem wystąpienia. Dotkliwość jest mierzona w oparciu o skalę wpływu, jego zakres oraz nieodwracalny charakter.
W przypadku wpływów pozytywnych istotność jest mierzona w oparciu o skalę i zakres z dodatkowym uwzględnieniem prawdopodobieństwa w odniesieniu do potencjalnych oddziaływań.
Istotność finansowa odnosi się do wpływu, jaki negatywne bądź pozytywne zdarzenia zachodzące w środowisku naturalnym, wśród ludzi i w społeczeństwie wywierają lub mogą wywierać na wyniki finansowe i działalność przedsiębiorstwa. Celem jest identyfikacja zagadnień zrównoważonego rozwoju generujących ryzyka lub szanse mające lub mogące mieć istotny wpływ na rozwój, sytuację finansową, przepływy pieniężne, dostęp do finansowania lub koszt kapitału przedsiębiorstwa w krótkim, średnim bądź długim okresie. Istotność finansowa nie ogranicza się do zagadnień będących w zakresie kontroli przedsiębiorstwa, badaniu powinny podlegać również informacje o istotnych ryzykach i szansach w zakresie jego relacji biznesowych.
Istotność ryzyk i szans ocenia się na podstawie prawdopodobieństwa wystąpienia oraz potencjalnego zasięgu wpływu skutków finansowych.
ESRS 1 w dodatku Wymogi dotyczące stosowania zawiera listę zagadnień zaadresowanych w poszczególnych standardach tematycznych, które powinny być uwzględnione w analizie istotności. Zagadnienia, które zostaną zidentyfikowane jako istotne, należy zaprezentować w sprawozdaniu zgodnie z wymogami ujawnieniowymi konkretnego standardu tematycznego. Lista ta nie wyczerpuje jednak tematów, które przedsiębiorstwo powinno wziąć pod uwagę w swej analizie. Standardy zachęcają do rozważenia również okoliczności specyficznych dla danej jednostki.
Jeżeli w wyniku analizy istotności przedsiębiorstwo uzna jakieś zagadnienia ze standardów tematycznych za nieistotne, pomija je w swoim raporcie. Nie dotyczy to zmian klimatycznych z zakresu ESRS E1 Zmiany klimatyczne, gdzie ESRS wymaga dodatkowych wyjaśnień i przedstawienia szczegółów przeprowadzonego procesu analizy istotności prowadzącego do takich wniosków.
Ocena istotności wpływu opiera się na procesie należytej staranności. ESRS 1 wskazuje procedury należytej staranności opisane w międzynarodowych wytycznych, tj. Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych oraz Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka. Zgodnie z tymi wskazówkami przedsiębiorstwo powinno zaangażować w proces analizy istotności możliwie szerokie grono interesariuszy, zwłaszcza tych, na których wywiera wpływ, nie tylko użytkowników sprawozdań, aby zebrać dodatkowe dane i poznać ich spojrzenie na zagadnienia zrównoważonego rozwoju.
Proces badania istotności można podzielić na kilka kroków. Pierwszym z nich jest zrozumienie kontekstu i otoczenia biznesowego przedsiębiorstwa. Etap ten obejmuje analizę modelu biznesowego, otoczenia prawnego, analizę strategii, biznes planów, powiązań i relacji biznesowych oraz identyfikację interesariuszy. Kolejnym etapem jest opracowanie listy faktycznych i potencjalnych wpływów, ryzyk i szans powiązanych z zagadnieniami zrównoważonego rozwoju występującymi zarówno w obszarze działalności przedsiębiorstwa, jak i w jego łańcuchu wartości. Efektem tej pracy jest długa lista tematów podlegająca analizie w kolejnym kroku. Aby ustalić, które z wcześniej zidentyfikowanych wpływów, ryzyk i szans są faktycznie istotne i wymagają ujawnienia w raporcie jednostka powinna zastosować odpowiednie progi i kryteria jakościowe i ilościowe. Istotność wpływu testuje się poprzez stopień dotkliwości zjawiska, jego skalę i zakres, zaś istotność finansową mierzą kryteria ilościowe i/lub jakościowe bazujące na ocenie wpływu zjawiska na działalność, przepływy finansowe, dostęp do finansowania czy koszt kapitału. Efektem zastosowania progów istotności powinna być lista istotnych dla przedsiębiorstwa wpływów, ryzyk i szans, które są bazą do przygotowania raportu zrównoważonego rozwoju.
Każdy etap analizy istotności powinien być odpowiednio udokumentowany, gdyż z jednej strony ESRS 2 wymaga zawarcia w sprawozdaniu opisu pozwalającego zrozumieć cały proces, z drugiej zaś będzie to przydatne podczas weryfikacji raportu przez audytora.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie raportowania niefinansowego? Skontaktuj się z ekspertami zespołu Baker Tilly.
