Jedną z trudności, z którą spotykają się przedsiębiorcy jest zator płatniczy mogący spowodować destabilizację finansową podmiotu gospodarczego. Jednym z narzędzi mających przeciwdziałać opóźnieniom w zapłacie kontrahentom jest Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (dalej: Ustawa). Zgodnie z treścią uzasadnienia projektu, realizuje ona również obowiązek wdrożenia do krajowego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. W ramach nowelizacji z 2019 r. do omawianej Ustawy został dodany art. 4c nakładający na dużych przedsiębiorców obowiązek złożenia oświadczenia o statusie dużego przedsiębiorcy.
Definicja mikro-, małego i średniego przedsiębiorcy
Dokonując wykładni w oparciu o słowniczek zawarty w ustawie, duży przedsiębiorca oznacza „przedsiębiorcę niebędącego mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą ani średnim przedsiębiorcą”. Definicję mikro-, małego i średniego przedsiębiorcy określa z kolei treść załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i art. 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1, z późn. zm.).
Opierając się na przedstawionych powyżej informacjach, w celu uzyskania statusu dużego przedsiębiorcy konieczne jest spełnienie jednego ze wskazanych poniżej warunków:
- przedsiębiorca zatrudnia 250 lub więcej pracowników,
- przedsiębiorca zatrudnia mniej niż 250 pracowników, ale roczna suma bilansowa przedsiębiorcy przekracza równowartość w złotych polskich 43 miliony EUR lub łączny roczny obrót przekracza równowartość w złotych polskich kwotę 50 milionów EUR.
Obowiązek złożenia oświadczenia ma stanowić narzędzie zabezpieczające realizację celów ustawy. Oświadczenie powinno zostać złożone kontrahentowi w tej samej formie, w jakiej zawierana jest transakcja handlowa. Ustawodawca nie określił jednoznacznie skutków złożenia oświadczenia w innej formie niż forma transakcji. Uznanie omawianego oświadczenia jako oświadczenia wiedzy pozwala na stwierdzenie, że nawet niezachowanie formy powinno pozwolić na uniknięcie sankcji nieważności i zagwarantowanie ochrony wierzycielowi.
Do czego odnosi się oświadczenie o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy?
Należy również zwrócić uwagę na fakt, że oświadczenie odnosi się zarówno do kwestii posiadania statusu dużego przedsiębiorcy, ale również jego uzyskania oraz utraty. Powyższe określa moment jego złożenia kontrahentowi. W przypadku:
- posiadania statusu – oświadczenie powinno być złożone w momencie zawarcia pierwszej transakcji handlowej między stronami,
- uzyskania statusu – oświadczenie powinno być złożone w momencie zawarcia pierwszej transakcji handlowej między stronami po uzyskaniu tego statusu,
- utrata statusu – oświadczenie powinno być złożone w momencie zawarcia pierwszej transakcji handlowej między stronami po utracie tego statusu.
Kara grzywna za niezłożenie lub złożenie błędnego oświadczenia
W przypadku:
- niezłożenia oświadczenia o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy albo
- złożenia oświadczenia niezgodnego ze stanem rzeczywistym,
kontrahent zobowiązany będzie ponieść konsekwencje w postaci kary grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł.
Jednocześnie ustawa nie określa konsekwencji karnoprawnych złożenia świadczenia w nieodpowiedniej formie oraz w przypadku złożenia świadczenia po ustawowym terminie.
Konkludując, ustawa nakładając obowiązek złożenia oświadczenia o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy stara się realizować założenia przyjęte przez prawodawcę unijnego. Jednocześnie nadal pozostają szare strefy niepewności co do konsekwencji pewnych działań w tym zakresie.
