Kryzys energetyczny, wynikający m. in. z pandemii COVID-19, wojny w Ukrainie i niestabilnej sytuacji na Bliskim Wschodzie, urealnił konieczność uniezależnienia energetycznego Unii Europejskiej, w tym Polski, od importu paliw kopalnych. Kluczowym elementem strategii UE stało się przejście na odnawialne źródła energii, które mają nie tylko zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne, ale również przyspieszyć proces zielonej transformacji. Odnawialne źródła energii i działania prośrodowiskowe są zatem obszarami traktowanymi priorytetowo w kontekście alokacji instrumentów wsparcia publicznego. Poniżej przybliżamy temat dostępnych możliwości finansowania inwestycji przedsiębiorstw w OZE, przeznaczonego na to budżetu oraz samego procesu pozyskania środków.
Dlaczego OZE i efektywność energetyczna?
Europa, w tym Polska, rozpoczęła proces rezygnacji z tradycyjnych paliw, takich jak węgiel, drewno, gaz czy ropa, które nie tylko są coraz mniej dostępne, trudniejsze i droższe w wydobyciu, ale powodują degradację środowiska – zarówno w efekcie pozyskiwania, jak i użycia. Państwa członkowskie UE zobowiązały się do znacznego zredukowania emisji CO2, zapewnienia 42,5% udziału zielonej energii w ogólnym miksie energetycznym (do 2030 r.) oraz osiągniecia neutralności klimatycznej do 2050 r.
W branże związane z OZE i zielonymi technologiami, zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego, zainwestowane zostaną setki miliardów euro, co jednak przyniesie konkretny efekt ekonomiczny, w tym finansowy. Eksperci Forum Energii w raporcie z listopada 2023 r. przytaczają skonsolidowane dane porównawcze: „Na przestrzeni lat UE płaciła za import ropy, węgla i gazu ziemnego średnio 300 mld euro rocznie. Jednak w samym roku 2022, w związku z agresją Rosji na Ukrainę, odcinaniem dostaw paliw kopalnych z Rosji i uzupełnianiem ich z innych kierunków, unijny rachunek za paliwa wzrósł do ok. 720 mld euro. Jest to wartość porównywalna do całego polskiego PKB. Sama Polska przez lata kupowała surowce energetyczne za ok. 70 mld zł rocznie. W 2022 r. rachunek ten wyniósł niemal 200 mld zł.”[1]
Skala wydatków poniesionych tylko na import paliw i możliwych do uzyskania oszczędności nadaje właściwą perspektywę w odniesieniu do przeznaczenia 30% budżetu UE na cele klimatyczne i środowiskowe.
W Polsce zielona transformacja dopiero się rozpoczęła. Według Raportu Pekao SA[2] „Polska pozostaje jedną z najbardziej energochłonnych i ‘brudnych’ gospodarek UE”. Udział technologii zeroemisyjnych w produkcji energii elektrycznej jest najniższy w całej Unii. Emisyjność Polski w sektorze energetyki to 544% średniej unijnej, w sektorze przedsiębiorstw – 310%, a w przetwórstwie – 180%.
Sprostanie wymogom związanym z transformacją energetyczną stanowić będzie w naszym kraju ogromne wyzwanie, jednak jednocześnie przynosi perspektywę szybkiego rozwoju w branżach energetycznych oraz związanych z szeroko rozumianymi rozwiązaniami prośrodowiskowymi. Wykorzystanie oferowanego finansowania przyniesie korzyści nie tylko klimatyczne, ale pozwoli na rozwój gospodarczy, podniesie konkurencyjność i rentowność przedsiębiorstw inwestujących w zieloną energię.
Budżet UE
Aby pobudzić nakłady na efektywność energetyczną oraz OZE, dla których jedną z głównych barier są bardzo wysokie koszty początkowe inwestycji, oferowanych jest szereg instrumentów wsparcia finansowanych ze źródeł unijnych i krajowych.
W ramach unijnego bieżącego wieloletniego planu finansowego (2021-2027) rekordową sumę przeznaczono na wspieranie zielonej transformacji. W odpowiedzi na zagrożenia środowiskowe i zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego aż 30% planowanych wydatków zostało przeznaczona na projekty klimatyczne i środowiskowe. Część instrumentów wsparcia zaplanowano w dłuższym okresie, kontraktując dodatkowe, przyszłe dochody z systemu handlu emisjami.
Programy, które stanowią kontynuację poprzedniego okresu, zachowały swoją specyfikę, ale ukierunkowane zostały proekologiczne, powstały też nowe fundusze, np.:
- REPowerUE – ok. 300 mld UER na rzecz oszczędzania energii, dywersyfikacji zaopatrzenia w energię oraz odnawialnych źródeł energii,
- Społeczny Fundusz Klimatyczny – ok. 65 mld EUR na minimalizację skutków nowego systemu handlu emisjami dotyczącego budynków, transportu drogowego i paliw dla dodatkowych sektorów),
- Fundusz Modernizacji – ok. 57 mld EUR dla 13 państw członkowskich o niskim dochodzie z przeznaczeniem na transformację energetyczną,
- Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji – ok. 55 mld EUR na zaradzenie społeczno-gospodarczym skutkom transformacji ekologicznej.
Środki unijne rozdysponowane są pomiędzy programami funkcjonującymi na poziomie centralnym (dostępne dla wnioskodawców z całej Unii Europejskiej, a w niektórych przypadkach również z poza UE), międzynarodowym (wnioskodawcy z wybranych krajów lub na wybranych obszarów), transgranicznym (wnioskodawcy z obszarów przygranicznych), krajowym (wnioskodawcy z obszaru danego kraju) i regionalnym (wnioskodawcy z obszaru obejmującego region w granicach danego kraju).
Programy i fundusze w Polsce
Od chwili przystąpienia do Unii Europejskiej Polska jest największym beneficjentem wsparcia. W unijnej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 Polska ma otrzymać ok. 140 mld EUR, z czego minimum 30% zostanie przeznaczone na cele środowiskowe. W przypadku Krajowego Planu Odbudowy i Rozwoju (KPO) będzie to prawie 50% środków programu.
Głównymi programami dostępnymi na poziomie krajowym i regionalnym w Polsce, z których można pozyskać wsparcie dla projektów środowiskowych i klimatycznych, są:
- Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) – wzmocnienie gospodarki i odporności na kryzysy (ok. 268 mld PLN),
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko – energetyka, rozwój OZE, ochrona środowiska, transport (ok. 125,8 mld PLN),
- Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki – projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacyjne (ok. 42,9 mld PLN),
- Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej – wsparcie dla 5 województw: lubelskie, podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie oraz część mazowieckiego (ok. 13,4 mld PLN),
- 16 programów regionalnych – każde województwo posiada własny program finansujący inwestycje na jego terenie (ok. 155,4 mld PLN),
- Fundusz Modernizacji –modernizacja systemu energetycznego i poprawa efektywności energetycznej (ok. 19,5 mld EUR)
- wdrażany jest Społeczny Fundusz Klimatyczny – wsparcie w czasie przejściowym transformacji energetycznej (ok. 50 mld EUR)
Pozyskanie finansowania
Przedsiębiorcy mogą pozyskiwać wsparcie głównie w ramach naborów prowadzonych w trybie konkurencyjnym. Oznacza to, że każdy, kto spełnia podmiotowe i przedmiotowe warunki udziału w naborze, ma prawo ubiegać się o wsparcie. W każdym z programów układane są harmonogramy naborów (z reguły roczne), które pozwalają z wyprzedzeniem rozważyć złożenie wniosku. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, kto będzie organizował nabór. Nie zawsze jest to Instytucja Zarządzająca programem lub priorytetem – często jest to tzw. Operator lub Instytucja Pośrednicząca – wówczas szczegółowych informacji o konkursie należy szukać bezpośrednio w tych jednostkach.
Ogłoszenie wraz z pełną dokumentacją konkursową pojawia się zazwyczaj od 1 do 3 miesięcy przed rozpoczęciem naboru (choć nie jest to zasadą, mogą zdarzyć się dłuższe i krótsze terminy). Dokumentacja zawiera szczegółowe wymogi dotyczące rodzaju beneficjentów, zamierzeń projektowych i innych wymogów; składa się na nią regulamin naboru, wzór wniosku wraz z instrukcją, kryteria oceny, katalog kosztów kwalifikowalnych, wzór umowy, etc.
Termin naboru może zostać określony jako zamknięty (wnioski można składać do konkretnej daty) lub otwarty (do wyczerpania alokacji, czyli puli środków przeznaczonych na konkurs). Należy zwrócić uwagę, czy istnieją zapisy dotyczące wcześniejszego zamknięcia naboru, np. po złożeniu wniosków na kwotę stanowiącą dwukrotność alokacji konkursu. Wówczas najczęściej podawany jest minimalny czas trwania naboru, warto więc w wariancie ostrożnościowym złożyć wniosek w terminie, który gwarantuje jego rozpatrzenie.
Niezwykle istotne jest, czy projekt uzyska co najmniej minimalną wymaganą liczbę punktów zgodnie z kryteriami oceny, zatem warto przed rozpoczęciem pracy zapoznać się z nimi i dokonać wstępnej symulacji możliwych do uzyskania punktów.
Każdy wniosek przechodzi co najmniej ocenę formalną i merytoryczną. Podczas oceny formalnej, jak sama nazwa wskazuje, sprawdzane są kwestie formalne, np. czy wniosek został złożony we właściwym konkursie, czy wnioskodawca wpisuje się w katalog podmiotów uprawnionych do ubiegania się o wsparcie, czy podane zostały wszystkie wymagane informacje, itp. Po pozytywnej ocenie formalnej następuje ocena merytoryczna, która dotyczy kwestii związanych ściśle z działaniami przewidzianymi w projekcie. Dokonywana jest na podstawie merytorycznych kryteriów oceny ogłoszonych w dokumentacji konkursu. Może to być np. adekwatność i weryfikowalność wskaźników, poprawność skonstruowanego budżetu, deklarowany poziom innowacji planowanego rozwiązania, itp. Na tym etapie przyznawane są punkty, które decydują o wygranej w konkursie, a więc o pozyskaniu wsparcia.
Po dokonaniu oceny sporządzana jest lista rankingowa, wg której rozdysponowuje się środki konkursu zgodnie z liczbą punktów przyznanych projektom, rozpoczynając od tych z najwyższą liczbą punktów aż do wyczerpania alokacji, a następnie podpisywane są umowy o dofinansowanie.
Kto może się ubiegać o dofinansowanie
W uproszczeniu wsparcie unijne może zostać udzielone każdemu podmiotowi prowadzącemu działalność w Unii Europejskiej. UE, bezpośrednio i pośrednio, oferuje bogaty wachlarz możliwości przeznaczonych dla różnego rodzaju podmiotów, przy czym przedsiębiorcy stanowią jedną z najważniejszych grup beneficjentów.
Cechy danego podmiotu mogą jednak wpływać na szereg czynników wpływających na ostateczną wartość możliwego do uzyskania wsparcia, a niekiedy samą możliwość ubiegania się o nie.
Przedsiębiorca, który zamierza pozyskać finansowanie unijne, powinien przede wszystkim dokonać weryfikacji swojego statusu jako mikro-małego lub średniego (tzw. MŚP) albo jako innego (dużego) przedsiębiorstwa. O przynależności samodzielnego przedsiębiorstwa do danej grupy decyduje liczba pracowników oraz roczny obrót lub roczna suma bilansowa. W sektorze MŚP wyróżnia się mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, w sektorze dużych, w bieżącej perspektywie, wyodrębniono dodatkowo kategorie small mid-cap i mid-cap:
- mikroprzedsiębiorstwo – zatrudnia mniej niż 10 pracowników, obrót roczny lub roczna suma bilansowa nie przekracza 2 mln EUR
- małe przedsiębiorstwo – zatrudnia mniej niż 50 pracowników, obrót roczny lub roczna suma bilansowa nie przekracza 10 mln EUR
- średnie przedsiębiorstwo – zatrudnia mniej niż 250 pracowników, obrót roczny nie przekracza 50 mln EUR lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR
- small mid-cap – „mała spółka o średniej kapitalizacji”, zatrudnia do 499 pracowników, roczne obroty nie przekraczają 100 mln EUR, a roczna suma bilansowa – 86 mln EUR
- mid-cap – „spółka o średniej kapitalizacji”, zatrudnia nie więcej niż 3 000 pracowników, niebędąca MŚP ani małą spółką o średniej kapitalizacji (small mid-cap)
- duże przedsiębiorstwo – przekracza podane powyżej progi.
Jakie środki można pozyskać
Wszystko zależy od statusu beneficjenta, kosztów projektu, rodzaju pomocy, z którego będzie finansowany i obowiązującej intensywności wsparcia na danym obszarze. Z reguły regulamin danego naboru wniosków o dofinansowanie określa maksymalną możliwą do pozyskania kwotę.
Przykładowo, intensywność najbardziej popularnej, regionalnej pomocy inwestycyjnej uzależniona jest od wielkości przedsiębiorstwa i od lokalizacji projektu: od 0% (niedostępna) w Warszawie do 70% kosztów kwalifikowalnych dla mikro i małych przedsiębiorstw (50% dla dużych) we wschodnich rejonach Polski.
W ogromnej większości wsparcie unijne jest pomocą publiczną (dopuszczalną na podstawie Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu). Pomoc publiczna może przybierać różne formy, m.in. takie, jak:
- dotacje,
- gwarancje,
- poręczenia,
- preferencyjne kredyty i pożyczki,
- rekompensaty,
- subsydia kapitałowo-inwestycyjne,
- świadczenia bezzwrotne,
- ulgi podatkowe.
Łączenie różnych form i rodzajów wsparcia
Co zapewne ucieszy inwestorów, wsparcie unijne można łączyć (na określonych warunkach) z innymi formami pomocy publicznej, np. ulgę Polskiej Strefy Inwestycji (zwolnienie z podatku dochodowego) lub Grant Rządowy (wsparcie na tworzenie miejsc pracy) z dotacją unijną.
Ogólne warunki kumulacji pomocy publicznej stanowią, iż pomoc publiczna udzielana z różnych źródeł powinna dotyczyć różnych, możliwych do wyodrębnienia kosztów kwalifikowalnych. Posługując się przykładem inwestora, który planuje wdrożenie innowacyjnej linii produkcyjnej oraz budowę biogazowni, całą inwestycję można podzielić na dwa projekty:
- wdrożenie innowacyjnej linii produkcyjnej, na które można pozyskać dotację unijną z konkursów, których celem jest wdrażanie innowacji,
- budowa biogazowni, na którą można pozyskać dotację unijną z konkursów, których celem jest wdrażanie rozwiązań OZE.
Jeśli pomoc pozyskana z różnych źródeł dotyczy tych samych kosztów kwalifikowalnych, intensywność wsparcia nie może przekroczyć obowiązujących limitów maksymalnej intensywności pomocy. Przykładowo, wspomniany powyżej inwestor pozyskał maksymalną dotację na wdrożenie innowacyjnej linii produkcyjnej w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej. Inwestycję zamierza sfinansować kredytem komercyjnym, dla którego pozyskał zabezpieczenie w postaci gwarancji de minimis Banku Gospodarstwa Krajowego. Następuje tu nakładanie się regionalnej pomocy inwestycyjnej z pomocą de minimis w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych, w związku z czym, przyznana dotacja finansowana z pomocy regionalnej zostanie obniżona o otrzymaną kwotę pomocy de minimis.
Oczywiście są wyjątki od zasady ogólnej, np. łączenie pomocy przeznaczonej na pracowników niepełnosprawnych można kumulować z inną pomocą w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych, przekraczając najwyższe progi, pod warunkiem, że w wyniku tej kumulacji intensywność pomocy nie przekroczy 100% odpowiednich kosztów w okresie zatrudnienia danych pracowników.
W wielu konkursach dopuszczalne jest również łączenie lub wybór różnych rodzajów pomocy publicznej. W zależności od komponentu, jeden projekt może być finansowany z różnych rodzajów pomocy, np. projekt polegający na przeprowadzeniu prac B+R wraz z wdrożeniem wyników, szkoleniem pracowników i modułem zielonej transformacji, może przybrać poniższą strukturę finansowania:
- moduł prac B+R – dofinansowanie z pomocy na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną,
- moduł wdrożenia wyników prac B+R – dofinansowanie z inwestycyjnej pomocy regionalnej,
- moduł szkoleniowy – dofinansowanie z pomocy szkoleniowej,
- moduł zielonej transformacji – dofinansowanie z pomocy na ochronę środowiska.
Może się też zdarzyć, że jakiś rodzaj pomocy będzie niedostępny, często wówczas istnieje możliwość skorzystania ze wsparcia innego rodzaju pomocy. Przykładowo, przedsiębiorca z Warszawy nie będzie mógł skorzystać z regionalnej pomocy inwestycyjnej w komponencie wdrożeniowym, ale w zamian może skorzystać z pomocy de minimis, która nie jest uzależniona od wielkości podmiotu i lokalizacji inwestycji (do wysokości przysługującego limitu i pod warunkiem dopuszczenia takiego rozwiązania w regulaminie naboru).
Możliwości i konfiguracji jest wiele, każdy przypadek należy rozpatrzyć indywidualnie.
Uwagi dodatkowe
Możliwość uzyskania wsparcia podlega różnym uwarunkowaniom, które mogą wpływać na efektywność wsparcia, a niekiedy możliwość jego otrzymania w ogóle.
W szczególności warto wspomnieć o tzw. efekcie zachęty, który w większości przypadków musi zostać spełniony, aby wsparcie publiczne zostało udzielone. W uproszczeniu efekt ten polega na tym, że pomoc publiczna ma skłonić/zachęcić inwestora do realizacji projektu, który bez wsparcia nie zostałby zrealizowany wcale lub w ograniczonym zakresie. Efekt zachęty ma dwa aspekty – formalny i merytoryczny. Pod względem formalnym należy wykazać, że projekt nie rozpoczął się przed złożeniem wniosku (zazwyczaj z wyłączeniem niezbędnych prac przygotowawczych), natomiast pod względem merytorycznym – że nie byłby możliwy do zrealizowania w pełnym zakresie (lub w ogóle) bez wsparcia pomocy publicznej. Wymaga zatem tym dokładniejszego planowania podejmowanych działań.
Przy projektach o dużej wartości należy mieć na uwadze również progi wartości wsparcia, których przekroczenie wymaga tzw. notyfikacji pomocy. W takim przypadku dane państwo (np. Polska) nie może samodzielnie podjąć decyzji o dofinansowaniu i wymagana jest zgoda Komisji Europejskiej, np.:
- dla pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę badawczą jest to próg 35 mln EUR,
- dla pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę energetyczną jest to próg 70 mln EUR,
- dla pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę ładowania lub tankowania wodoru jest to próg 30 mln EUR.
Wybrane możliwości wsparcia inwestycji w OZE i prośrodowiskowych
Podsumowując, inwestycje w efektywność energetyczną, odnawialne źródła energii i technologie prośrodowiskowe są nie tylko koniecznością wobec istniejących zagrożeń, ale także szansą na szybki rozwój firm z tych sektorów, utrzymanie i wzrost konkurencyjności oraz rentowności, uniezależnienie się od importu surowców i zabezpieczenie stabilnej przyszłości energetycznej. Warto więc skorzystać z dostępnych źródeł finansowania i dotacji, aby przyspieszyć zieloną transformację i czerpać korzyści z ekologicznych, bezpiecznych i ekonomicznych rozwiązań. To inwestycja, która przyniesie korzyści nie tylko nam, ale i przyszłym pokoleniom.
Poniżej przedstawiamy wybrane możliwości wsparcia dla inwestycji w OZE i efektywność energetyczną. Jeśli są Państwo zainteresowani pozyskaniem wsparcia dla projektów, zapraszamy do kontaktu!
Wybrane możliwości wsparcia dla inwestycji w OZE i efektywność energetyczną
| Nabór/Program | Pożyczki na sieci elektroenergetyczne (KPO G3.1.4 Wsparcie krajowego systemu energetycznego) |
| Organizator | Bank Gospodarstwa Krajowego |
| Wnioskodawcy | • przedsiębiorstwa prywatne lub podmioty z udziałem Skarbu Państwa zaangażowane w realizację projektu budowy lub modernizacji sieci elektroenergetycznej • spółka będącą bezpośrednim lub pośrednim właścicielem lub współwłaścicielem podmiotu realizującego projekt (spółki prowadzącej bezpośrednio budowę lub modernizację sieci elektroenergetycznej) |
| Alokacja | 16,27 mld EUR (ok. 70 mld PLN) |
| Termin naboru | - nabór ciągły od 9 września 2024 r. - ostateczny termin zawarcia umowy 31 sierpnia 2026 r. |
| Forma wsparcia | pożyczka, oprocentowanie min. 0,5% • do 95% kosztów kwalifikowalnych • minimalna kwota pożyczki to 200 mln PLN • okres kredytowania do maksymalnie 25 lat, nie dłużej niż do 2053 r. • karencja w spłacie kapitału na okres nie dłuższy niż 9 lat od daty pierwszego uruchomienia pożyczki, ale nie dłużej niż 5 lat od zakończenia realizacji projektu • okres dostępności środków z pożyczek do 2036 r. • pożyczka udzielana na sfinansowanie projektów nierozpoczętych i rozpoczętych, jeśli rozpoczęcie ich realizacji nie nastąpiło przed 1 lutego 2022 r. |
| Finansowane działania | • finansowane będą projekty przyczyniające się do: - zapewnienia stabilności systemu energetycznego, - przekształceniu systemu elektroenergetycznego z systemu jednokierunkowego (tzw. pasywnego) w system dwukierunkowy, z aktywnym udziałem odbiorców energii elektrycznej oraz służącego integracji odnawialnych źródeł energii w systemie elektroenergetycznym poprzez budowę i modernizację sieci elektroenergetycznych. • wydatkami kwalifikowanymi są w szczególności: - wydatki inwestycyjne ponoszone na budowę lub modernizację sieci elektroenergetycznych, z zastrzeżeniem, iż co najmniej 56 proc. wydatków musi przyczyniać się do osiągnięcia celów klimatycznych, w tym być ponoszone na budowę lub modernizację sieci z wykorzystaniem technologii smart grid - koszty ponoszone w okresie przygotowania projektu, w szczególności koszty doradztwa technicznego, prawnego i finansowego związanego z przygotowaniem projektu oraz pozyskaniem finansowania, z wyłączeniem odsetek i kosztów prowizji od pozyskanego finansowania |
| Warunki dostępu | • projekty finansowane z pożyczki muszą być zgodne: - z zasadą Do No Significant Harm (DNSH) - z odpowiednimi przepisami unijnymi i krajowymi w zakresie ochrony środowiska • konieczność przedstawienia uzasadnienia wybranego obszaru interwencji dla projektu wraz z opisem projektu składanego z wnioskiem o udzielenie pożyczki, do celów obliczenia wkładu klimatycznego, w ramach raportu potwierdzającego spełnienie wymagań zasady DNSH |
| Nabór/Program | Rozwój OZE (Program Priorytetowy NFOŚiGW, 8.6, Część 2) |
| Organizator | Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej |
| Wnioskodawcy | duże przedsiębiorstwa i MŚP |
| Alokacja | 376.365.000 PLN |
| Termin naboru | 23 sierpnia 2024 r. – 12 grudnia 2024 r. |
| Forma wsparcia | dotacja do 39,06% kosztów kwalifikowalnych projektu, przy czym intensywność wsparcia wynosi: • do 45% dla dużych przedsiębiorstw • do 55% dla średnich przedsiębiorstw • do 65% dla małych przedsiębiorstw pożyczka preferencyjna (oprocentowanie 0%) do 40,65% kosztów kwalifikowalnych pożyczka NFOŚiGW na warunkach rynkowych dla co najmniej 20,29% kosztów projektu |
| Finansowane działania | • budowa, przebudowa, modernizacja i rozbudowa odnawialnych źródeł energii w zakresie wytwarzania biometanu wraz z przyłączeniem do sieci gazowej (maksymalne łączne dofinansowanie do 40 mln PLN) • budowa lub rozbudowa odnawialnych źródeł energii w zakresie wytwarzania energii elektrycznej i/lub ciepła z biogazu wraz z magazynami energii działającymi na potrzeby danego źródła OZE oraz przyłączeniem do sieci, w tym z infrastrukturą umożliwiającą wykorzystanie ciepła wytworzonego w skojarzeniu (maksymalne łączne dofinansowanie do 50 mln PLN) |
| Warunki dostępu | • dofinansowane będą instalacje o mocy: - energia elektryczna lub cieplna z biogazu - powyżej 0,5 MWe, - energia cieplna z biogazu - powyżej 0,5 MWth - energia elektryczna lub cieplna z biometanu – bez limitu • decyzja o warunkach przyłączeniowych lub umowa przyłączeniowa do sieci elektroenergetycznej/ciepłowniczej/gazowej • instalowane urządzenia muszą być fabrycznie nowe (wyprodukowane w okresie maksymalnie 48 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień wytworzenia po raz pierwszy energii, biogazu, biometanu w tej instalacji) • zawarte umowy przedwstępne/umowy na dostawy co najmniej 80% zapotrzebowania na surowce do produkcji biogazu • łącznie formy wsparcia muszą objąć 100% kosztów kwalifikowalnych projektu |
| Nabór/Program | Poprawa efektywności energetycznej (wraz z instalacją OZE) w dużych i średnich przedsiębiorstwach (Program Priorytetowy NFOŚiGW, 8.6, Część 1) |
| Organizator | Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej |
| Wnioskodawcy | średnie przedsiębiorstwa |
| Alokacja | 101.176.471 PLN |
| Termin naboru | 23 sierpnia 2024 r. – 12 grudnia 2024 r. |
| Forma wsparcia | pożyczka preferencyjna z możliwością umorzenia do 49% kosztów kwalifikowalnych (maksymalna intensywność umorzenia wyliczona zostanie w oparciu o uzyskaną oszczędność energii końcowej i/lub w oparciu o produktywność wspieranej instalacji OZE) pożyczka NFOŚiGW na warunkach rynkowych |
| Finansowane działania | • modernizacja energetyczna budynków zakładowych • podniesienie efektywności energetycznej procesów wytwórczych • zwiększenie efektywności energetycznej systemów obiegu mediów w zakładach, ciągów transportowych oraz systemów pomocniczych, układów odzysku ciepła z procesów przemysłowych, oświetlenia • instalacja urządzeń OZE z magazynami energii, • instalacja urządzeń do produkcji, magazynowania, transportu wodoru odnawialnego |
| Warunki dostępu | • wymagana oszczędność energii wynosi minimum: - 30% dla budynków zakładowych (z wyjątkiem budynków zabytkowych), - 10% dla linii i procesów technologicznych • zakres projektu w odniesieniu do budynków, urządzeń technicznych, instalacji i procesów technologicznych musi wynikać z audytu energetycznego ex ante • inwestycja nie może przyczyniać się wyłącznie do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w ramach działań wymienionych w załączniku I do Dyrektywy 2003/87/WE • pożyczka preferencyjna i pożyczka rynkowa muszą objąć 100% kosztów kwalifikowalnych projektu (wymóg nie dotyczy projektów typu „project finance” oraz podmiotów będących dostawcami usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 2012/27/UE, działających na rzecz przedsiębiorstw) |
| Nabór/Program | Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej (Program Priorytetowy NFOŚiGW) |
| Organizator | Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej |
| Wnioskodawcy | duże przedsiębiorstwa i MŚP |
| Alokacja | 4 mld PLN |
| Termin naboru | IV kw. 2024 r. |
| Forma wsparcia | dotacja • do 45% kosztów kwalifikowalnych dla dużego przedsiębiorstwa • do 55% kosztów kwalifikowalnych dla średniego przedsiębiorstwa • do 65% kosztów kwalifikowalnych dla małego przedsiębiorstwa pożyczka preferencyjna (oprocentowanie wyniesie WIBOR 3M + 50 pb, ale nie mniej niż 1,5% w skali roku) pożyczka na warunkach rynkowych • dofinansowanie w formie pożyczki – przyznawanej na warunkach preferencyjnych lub rynkowych – będzie mogło sięgnąć 100 proc. kosztów kwalifikowanych • maksymalny okres spłaty pożyczki to 20 lat |
| Finansowane działania | • budowa magazynów energii elektrycznej o mocy nie mniejszej niż 2 MW oraz pojemności nie mniejszej niż 4 MWh – obligatoryjny element projektu • budowa przyłącza do sieci i infrastruktury towarzyszącej • konfiguracja i adaptacja magazynu |
| Warunki dostępu | • magazyny energii elektrycznej muszą posiadać - unijny certyfikat bezpieczeństwa CER i ppoż. - homologację wraz z testami i odbiorami magazynów • dofinansowanie nie dotyczy magazyny energii typu off-grid • okres realizacji projektu to maksymalnie 36 miesięcy od dnia podpisania umowy o dofinansowanie |
| Nabór/Program | Budowa morskich farm wiatrowych (KPO, G3.1.5. Budowa morskich farm wiatrowych - Fundusz na rzecz Morskiej Energetyki Wiatrowej) |
| Organizator | Bank Gospodarstwa Krajowego |
| Wnioskodawcy | • przedsiębiorstwa lub podmioty sektora publicznego zaangażowane w realizację projektu budowy morskich farm wiatrowych • spółki będące bezpośrednim lub pośrednim właścicielem lub współwłaścicielem podmiotu realizującego projekt (spółki celowej prowadzącej bezpośrednio budowę morskiej farmy wiatrowej) |
| Alokacja | 4,785 mld EUR (ok. 20,5 mld PLN) |
| Termin naboru | nabór otwarty - ostateczny możliwy termin dla zawarcia Umowy pożyczki to 31 sierpnia 2026 roku |
| Forma wsparcia | pożyczka na warunkach rynkowych do 49% kosztów kwalifikowalnych • okres kredytowania nie może przekroczyć 28 lat i nie może wykraczać poza 2053 rok |
| Finansowane działania | • budowa farm wiatrowych na morzu wraz z niezbędną infrastrukturą (budowa i instalacja fundamentów, morskich turbin wiatrowych, morskich stacji transformatorowych, kabli wewnętrznych oraz kabla eksportowego) |
| Warunki dostępu | pożyczka nie może być udzielona na sfinansowanie w szczególności: • wydatków zadeklarowanych wcześniej do rozliczenia w ramach KPO lub jako kwalifikowalne w innych programach unijnych • elementów infrastruktury lądowej morskich farm wiatrowych • podatku VAT od towarów i usług • kosztów finansowych projektu |
| Nabór/Program | Kredyt ekologiczny (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, Działanie 3.01 Kredyt ekologiczny) |
| Organizator | Bank Gospodarstwa Krajowego |
| Wnioskodawcy | Duże przedsiębiorstwa typu mid-caps i small mid-caps, MŚP |
| Alokacja | 660.000.000 PLN |
| Termin naboru | 17 października 2024 r. – 30 grudnia 2024 r. |
| Forma wsparcia | premia ekologiczna - refundacja do 80% części kapitałowej kredytu zaciągniętego na realizację projektu w banku komercyjnym (od 15% do 80% w zależności od rodzaju wydatku, wielkości przedsiębiorstwa oraz lokalizacji inwestycji): • duże przedsiębiorstwo do 60% • średnie przedsiębiorstwo do 70% • małe przedsiębiorstwo – do 80% |
| Finansowane działania | • termomodernizacja budynków (docieplenie ścian, fundamentów, dachów, wymiana lub modernizacja stolarki okiennej i drzwiowej, itp.) – element obligatoryjny • zmiana źródeł wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne • wymiana urządzeń, instalacji lub linii technologicznych na bardziej efektywne energetycznie |
| Warunki dostępu | • wymagana oszczędność energii pierwotnej wynosi minimum 30% • uzyskanie promesy bankowej lub warunkowej umowy kredytowania inwestycji przez bank komercyjny z listy BGK • sporządzenie audytu termomodernizacyjnego w zakresie budynków • sporządzenie audytu efektywności energetycznej, jeśli w projekcie występują inne elementy niż termomodernizacja budynków • maksymalna wartość kosztów kwalifikowalnych to 50 mln EUR |
[1] https://www.forum-energii.eu/zrozumiec-cele-oze – dostęp na 20.09.2024 r.
[2] Raport Pekao SA „20 lat Polski w Unii Europejskiej z perspektywy przedsiębiorstw i sektorów gospodarki” https://cdn-netpr.pl/file/attachment/2625472/29/20_lat_polski_w_ue_raport_banku_pekao_marzec_2024.pdf – dostęp na 20.09.2024 r.
