Rok 2025 zapowiada się jako kolejny ważny etap w rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE), z potencjałem do redefinicji globalnych rynków energetycznych i przyspieszenia transformacji klimatycznej. Eksperci TPA Poland, Baker Tilly TPA oraz Baker Tilly Legal Poland dzielą się z Państwem swoimi prognozami, wskazując na najważniejsze trendy, wyzwania i innowacje, które mogą kształtować przyszłość OZE.
Komentarz – Damian Kubiś, Partner, Tax, TPA Poland
Odnawialne źródła energii (OZE) w Polsce nieustannie zyskują na znaczeniu, a rok 2025 rysuje się jako kolejny ważny krok w kierunku transformacji energetycznej. Poniżej przedstawiam subiektywne zestawienie kwestii, które – moim zdaniem – będą miały najistotniejszy wpływ na branżę OZE w Polsce w bieżącym roku.
Postępująca transformacja energetyczna
Transformacja energetyczna w Polsce nabiera tempa, a udział OZE w krajowym miksie energetycznym sukcesywnie wzrasta. Pod koniec 2024 roku łączna moc zainstalowana w odnawialnych źródłach energii wyniosła ponad 31,5 GW, co odpowiada ponad 45% całkowitej mocy zainstalowanej w polskim systemie energetycznym. W 2025 roku planowane jest dalsze zwiększenie tego udziału, co będzie kluczowe dla osiągnięcia celów klimatycznych i redukcji emisji CO₂.
Zmiany w ustawie odległościowej
Jednym z najistotniejszych wydarzeń legislacyjnych związanych z OZE w 2025 roku będzie – miejmy nadzieję – wejście w życie znowelizowanej ustawy odległościowej. Planowane zmniejszenie minimalnej odległości elektrowni wiatrowych od zabudowań mieszkalnych z obecnych 700 m (lub zasady 10H) do 500 m może diametralnie zmienić sytuację inwestycyjną. Według szacunków Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), zmiana ta może umożliwić budowę dodatkowych 10 GW mocy wiatrowych na lądzie. To oznacza szansę na uruchomienie licznych projektów dotąd blokowanych przez restrykcyjne przepisy.
Z perspektywy gospodarczej nowe inwestycje w energetykę wiatrową niewątpliwie mogą przynieść Polsce znaczące korzyści. Abstrahując od korzyści środowiskowych, budowa i eksploatacja turbin wiatrowych wygeneruje nowe miejsca pracy na poziomie lokalnym i krajowym, zagwarantuje Polsce dodatkowy przyrost PKB, a także zapewni samorządom istotne dodatkowe wpływy z tytułu podatków lokalnych.
Dalszy rozwój fotowoltaiki
Rok 2025 zapowiada się również jako czas dalszego intensywnego wzrostu projektów fotowoltaicznych. Programy wsparcia, takie jak Mój Prąd 6.0, Energia Plus, Grant OZE, Premia Termomodernizacyjna, Energia dla wsi, Agroenergia, czy też ulga w podatku rolnym na fotowoltaikę, wciąż cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych. W połączeniu z rosnącą konkurencyjnością cenową instalacji PV można oczekiwać, że łączna moc zainstalowana w fotowoltaice do końca 2025 roku może zbliżyć się do 22 GW.
Modernizacja sieci energetycznych
Jednym z największych wyzwań pozostaje modernizacja infrastruktury przesyłowej. Wzrost mocy z OZE wymaga rozbudowy i unowocześnienia sieci energetycznych, aby zapewnić stabilność dostaw oraz możliwość efektywnego odbioru energii. W 2025 roku kluczowe będą inwestycje w rozwój sieci wysokiego i średniego napięcia, szczególnie na obszarach o wysokim potencjale OZE. Operatorzy systemów przesyłowych będą musieli zmierzyć się z koniecznością przyśpieszenia procedur inwestycyjnych i zapewnienia odpowiedniego finansowania.
Jednocześnie fundusze z KPO mogą przyspieszyć realizację kluczowych projektów infrastrukturalnych, takich jak rozwój infrastruktury przesyłowej, czy też inteligentnych sieci energetycznych (smart grid).
Komentarz – Joanna Prokurat, Partner, Tax, TPA Poland
W 2025 r. sektor energetyczny w Polsce będzie zajmował się szeregiem spraw, wśród których warto zwrócić uwagę na co najmniej dwie o istotnym wymiarze finansowym – rekordową pomoc publiczną dla sektora energii oraz ważne dla branży zmiany w podatku od nieruchomości.
Po pierwsze, rok 2025 może być wyjątkowy pod względem poziomu wsparcia przedsiębiorstw sektora energetycznego, w szczególności w ich transformacji energetycznej stanowiącej cel Unii Europejskiej do 2050 r. Ponieważ osiągnięcie wyznaczonych zamierzeń w zakładanym horyzoncie czasowym może być problematyczne m. in. z uwagi na koszty inwestycji, w celu zaktywizowania sektora przeznaczone na ten cel zostaną miliardy euro ze środków publicznych.
Oprócz elektromobilności i najpopularniejszych OZE wykorzystujących energię wiatru, wody, słońca i ziemi, duży nacisk położony zostanie na inwestycje w produkcję wodoru oraz budowę magazynów energii, niezbędnych dla bilansowania systemu energetycznego.
Pomoc publiczna udzielana będzie przedsiębiorcom w formie dotacji, pożyczek, w tym preferencyjnych, a także inwestycji kapitałowych.
W Polsce głównymi źródłami finansowania będzie Fundusz Modernizacyjny, Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko, Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, a także programy regionalne. Należy spodziewać się, że powstawać będą nowe instrumenty wsparcia i coraz większa pula środków publicznych przeznaczana będzie na transformację energetyczną,
Po drugie, od 1 stycznia 2025 r. obowiązują nowe przepisy o podatku od nieruchomości, które wprost dotykają branży energetycznej. Nowe przepisy wprowadziły zmiany w szczególności dotyczące przedmiotów opodatkowania podatkiem od nieruchomości – budynków i budowli.
Dla branży energetycznej istotne jest klarowne wskazanie, że budowlą dla celów tego podatku w przypadku elektrowni wiatrowej, jądrowej, fotowoltaicznej, biogazowni, magazynu energii, w części niebędącej budynkiem, mogą być jedynie ich części budowlane. Przy czym stanowią one jedną z kilku kategorii budowli w rozumieniu przepisów o podatku od nieruchomości.
Jednocześnie definicja budowli w rozumieniu nowych przepisów o podatku od nieruchomości jest szeroka, przyjmuje formę katalogu otwartego, a ustawodawca podatkowy nie ustrzegł się niejasności. Przykładowo, nie doprecyzowano niektórych pojęć, np.: urządzenie budowlane, instalacja przemysłowa czy inne urządzenie techniczne. Nie sprecyzowano wzajemnych relacji pomiędzy poszczególnymi kategoriami budowli, m. in. czy ujęte jako odrębna kategoria budowli np. elektrownie wiatrowe konsumują wszystkie ich elementy, czy jako opodatkowane powinny być rozpoznawane należące do innych kategorii budowli w rozumieniu przepisów o podatku od nieruchomości inne elementy takich elektrowni, skoro na przykład definicja urządzeń technicznych wskazuje, że dotyczy innych niż wymienione wcześniej w przepisach.
Niewątpliwie nowe przepisy o podatku od nieruchomości będą zajmować sektor energetyczny, który będzie musiał rozstrzygnąć m. in. o konieczności rozpoznania nowych przedmiotów opodatkowania, ustalenie podstawy ich opodatkowania.
Komentarz – Grzegorz Gajda, Partner zarządzający, Baker Tilly Legal Poland
Transformacja energetyczna oraz rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) to kluczowe elementy, które będą kształtować przyszłość sektora energetycznego w Polsce.
Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku (PEP2040) zakłada znaczące zmniejszenie udziału węgla w miksie energetycznym na rzecz OZE i energetyki jądrowej, w odpowiedzi na rosnące zobowiązania klimatyczne oraz potrzebę dywersyfikacji źródeł energii.
Jednym z głównych kierunków rozwoju jest zwiększenie udziału OZE w krajowym miksie energetycznym. W szczególności rozwijane będą projekty związane z energetyką wiatrową, zarówno lądową jak i morską, oraz fotowoltaiką. Inwestycje w te technologie są kluczowe dla osiągnięcia celów klimatycznych oraz zmniejszenia emisji CO2.
Tempo rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce powinno przyspieszyć w 2025 roku, co będzie miało istotny wpływ na transformację energetyczną oraz kształtowanie rynku w nadchodzących latach. Pod koniec 2024 roku Sejm uchwalił szereg ustaw dotyczących szeroko pojętej energetyki, w tym regulacje dotyczące wodoru, rozwój morskich farm wiatrowych, uproszczenie procedur dla inwestycji w OZE oraz zamrożenie cen energii, o czym piszemy tutaj.
W branży lądowych farm wiatrowych wciąż czekamy na uchwalenie tzw. ustawy odległościowej, która ma zliberalizować obowiązujące przepisy i zmniejszyć minimalną odległość od zabudowań z 700 do 500 metrów. Nadto, na mocy unijnej dyrektywy RED III Polska musi wyznaczyć tzw. obszary przyspieszonego rozwoju OZE, co będzie miało istotne znaczenie w kontekście dalszej transformacji sektora. Natomiast rynek morskich farm wiatrowych w Polsce znajduje się w fazie początkowej, jednak intensywnie prowadzone są działania zmierzające do uruchomienia pierwszych projektów.
Perspektywy rozwoju OZE w Polsce są obiecujące, ale wymagają dalszych zdecydowanych działań oraz inwestycji, w szczególności w infrastrukturę energetyczną i przesyłową. Brak inwestycji infrastrukturalnych uniemożliwi dynamiczny rozwój OZE. Transformacja energetyczna i rozwój OZE to kluczowe elementy, które pozwolą Polsce osiągnąć cele klimatyczne oraz zapewnić bezpieczeństwo energetyczne. Jesteśmy optymistyczni i chcemy dalej wspierać inwestorów w tym procesie, szczególnie pod kątem prawnym.
Komentarz – Mikołaj Ratajczak, Partner, Tax, TPA Poland
Pierwsza faza projektów offshore nabiera tempa. Spośród planowanych 5,9 GW pierwszy projekt będzie zakończony już w 2026 roku, a pozostałe powinny być finalizowane niewiele później. Przejście do fazy realizacji projektu oznacza dla inwestorów oraz ich podwykonawców wyzwania na gruncie rozliczeń podatkowych. Ponieważ dla Polski są to projekty pionierskie, zarówno pod względem skali, jak i charakteru, dodatkowym utrudnieniem może być brak wykształconej praktyki w niektórych obszarach. Poniżej wskazuję kluczowe kwestie podatkowe, na które podmioty realizujące takie inwestycje powinny przygotować się w nadchodzącym roku.
Pierwszą istotną kwestią jest rozliczanie kosztów finansowania zewnętrznego. Często partnerem inwestora jest konsorcjum instytucji finansujących (w tym zagranicznych), co rodzi dodatkowe wyzwania związane np. z poprawnym rozliczeniem inwestycji z perspektywy podatku u źródła (WHT). Dodatkowo, koszty finansowania dłużnego podlegają ustawowym ograniczeniom w zakresie ich zaliczania do kosztów podatkowych, choć w przypadku inwestycji offshore powinno znaleźć wyłączenie dla tzw. długoterminowych projektów z zakresu infrastruktury publicznej.
Kolejnym ważnym zagadnieniem jest tzw. segregacja kosztów, czyli podział (zarówno księgowy, jak i podatkowy) ponoszonych wydatków na koszty bieżące oraz koszty inwestycji. W tym kontekście istotne jest także ich dalsze rozbicie na poszczególne środki trwałe oraz wypracowanie odpowiednich kluczy alokacji.
Na marginesie warto zwrócić uwagę na zmiany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, które weszły od 2025 r. Choć podatek od nieruchomości nie ma zastosowania do inwestycji realizowanych na morzu, zmiany te mogą wpływać na te części projektów, które są usytuowane na lądzie, takie jak kable, stacje elektroenergetyczne czy porty serwisowe.
Ostatnią kwestią, na którą chciałbym uczulić osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe – zarówno po stronie inwestorów, jak i ich podwykonawców – jest poprawność bieżących rozliczeń. Ze względu na złożoność procesu, realizowanego częściowo poza granicami Polski, mogą pojawić się wątpliwości dotyczące m.in. opodatkowania transakcji podatkiem VAT (co ma znaczenie także z perspektywy prawa do jego odliczenia po stronie otrzymującego fakturę), klasyfikacji jako dostawy towaru vs. usługi, miejsca opodatkowania, rozliczeń celnych czy ryzyka powstania tzw. zakładu podatkowego. Mając na uwadze wartość realizowanych projektów ewentualne błędy w tych obszarach mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami finansowymi.
Komentarz – Sebastian Pogorzelski, Manager, Corporate Finance, Baker Tilly TPA
W 2025 roku spodziewamy się dalszego spadku lub ustabilizowania nakładów inwestycyjnych związanych z instalacjami fotowoltaicznymi – obecnie ich rekordowo niskie poziomy sprzyjają inwestycjom w tę technologię. Z drugiej strony z powodu dynamicznego wzrostu instalacji PV w Polsce coraz częściej będziemy mieli do czynienia z ograniczeniami produkcji oraz niskimi cenami w szczytowych okresach produkcji, głównie latem. Kluczowe wobec tego będzie umiejętne określenie opłacalności inwestycji przez potencjalnych inwestorów w instalacji fotowoltaiczne.
Z drugiej strony 2025 rok powinien okazać się przełomowy dla branży wiatrowej – spodziewane uchwalenie projektu liberalizacji przepisów ustawy odległościowej powinno nastąpić w tym roku. Zakłada on zmniejszenie odległości farm wiatrowych na lądzie od najbliższych zabudowań z obowiązujących 700 m do 500 m. Z obliczeń Ministerstwa Klimatu i Środowiska wynika, że liberalizacja przepisów może ponad dwukrotnie zwiększyć potencjał lądowej energetyki wiatrowej – z 4 GW nowych mocy do ponad 10 GW do 2030 roku. Uchwalenie tej nowelizacji w tym roku oznaczałoby znaczący wzrost zainteresowania inwestorów potencjalnymi nowymi projektami wiatrowymi w Polsce oraz poszukiwaniem odpowiednich lokalizacji dla farm wiatrowych na nowych zasadach.
Komentarz – Krzysztof Horodko, Partner zarządzający, Audit & Business Advisory, Baker Tilly TPA
Ważnym tematem w 2025 roku będzie dalsze prowadzenie prac implementujących unijną dyrektywę promującą stosowanie energii ze źródeł odnawialnych, szczególnie w zakresie obszarów akceleracji OZE. W tym roku powinniśmy mieć zmapowane tereny pod rozwój OZE na lądzie.
Tak, jak w swoich przewidywaniach opisał Sebastian Pogorzelski – ten rok będzie się również charakteryzował wzrostem instalacji magazynów energii. Magazyny pokazały moc na aukcji rynku mocy, co wskazuje na to, że będą w coraz większym stopniu obecne w krajobrazie systemu energetycznego Polski. Warto tylko przytoczyć, że zakontraktowane moce dla baterii na rok 2027 wyniosły 165 MW, na 2028 1734 MW, a ostatnia aukcja przyniosła już 2,5 GW.
W 2025 coraz popularniejsze na pewno będą też instalacje w ramach cable pooling. W tym modelu w 2024 zostały już zrealizowane pierwsze projekty, póki co w formule wind + solar, ale po oczekiwanej nowelizacji prawa tego typu formuła powinna przyspieszyć oraz powinny zacząć pojawiać się w niej magazyny energii.
Komentarz – Maciej Pyszczek, Associate, Corporate Finance, Baker Tilly TPA
2025 rok będzie kolejnym, w którym zobaczymy dynamiczny wzrost OZE. Oczekiwane zliberalizowanie przepisów dla lądowej energetyki wiatrowej powinno przynieść wzrost nowych mocy w tym segmencie, jednak efekt ten może nie być jeszcze w pełni widoczny w przyszłym roku ze względu na długi proces inwestycyjny. Kluczowym wyzwaniem dla energetyki odnawialnej pozostaje ograniczenie produkcji przez operatora oraz niskie ceny w szczytowych godzinach produkcji (szczególnie dla fotowoltaiki). Powinno to doprowadzić do wzrostu instalacji magazynów energii, które będą mogły zarabiać na różnicach cenowych występujących na rynku, a także na świadczeniu usług bilansujących.
