1 stycznia 2025 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która istotnie wpływa na kwalifikację niektórych obiektów na gruncie podatku od nieruchomości. Jednocześnie z uwagi na niejednoznaczność przepisów w niektórych obszarach rodzą one wątpliwości co do prawidłowości ich interpretacji. Jednym z pierwszych przykładów praktycznego zastosowania nowych przepisów jest interpretacja indywidualna wydana 9 lipca 2025 r. przez Prezydenta Miasta Lublin. Dotyczy ona opodatkowania węzłów cieplnych – zarówno indywidualnych, jak i grupowych – dostarczających ciepło do budynków poprzez miejską sieć ciepłowniczą.
Podmiotem występującym z zapytaniem była spółka zajmująca się dostawą ciepła systemowego do budynków podłączonych do miejskiej sieci ciepłowniczej. We wniosku spółka twierdziła, że:
- Węzły cieplne (indywidualne i grupowe) są instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania budynku zgodnie z przeznaczeniem i nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
- Węzły cieplne nie spełniają definicji budowli, ponieważ nie są „wzniesione w wyniku robót budowlanych” w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
W udzielonej odpowiedzi Prezydent Miasta Lublin uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe w obu kwestiach.
Organ podatkowy uznał m.in., że w świetle nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, obowiązującej od 1 stycznia 2025 r., węzeł cieplny nie mieści się w definicji „instalacji zapewniającej możliwość użytkowania budynku zgodnie z przeznaczeniem”. W jego ocenie węzeł cieplny stanowi element sieci ciepłowniczej przedsiębiorcy, a nie część konstrukcyjną budynku. Budynek może być bowiem ogrzewany w inny sposób, na przykład za pomocą własnej kotłowni czy pompy ciepła, co oznacza, że węzeł cieplny nie jest niezbędnym elementem do zapewnienia funkcjonalności budynku. Dodatkowo węzły zlokalizowane poza budynkiem, w szczególności węzły grupowe, nie mogą być traktowane jako element instalacji poszczególnych budynków, które obsługują. W konsekwencji zarówno węzły indywidualne, jak i grupowe należy traktować jako odrębne elementy sieci przesyłowej przedsiębiorcy, a nie jako instalację budynkową.
Jednocześnie, odnosząc się do kwalifikacji węzłów jako budowli organ podatkowy stwierdził, że od 1 stycznia 2025 r. definicja budowli została rozszerzona i obejmuje obiekty wzniesione w wyniku robót budowlanych, przy czym pojęcie „robót budowlanych” interpretowane jest szeroko i obejmuje również montaż prefabrykowanych elementów. Za roboty budowlane uznaje się nawet samo ustawienie urządzeń na przygotowanym podłożu, co w świetle prawa budowlanego kwalifikuje się jako montaż. Węzły cieplne, ze względu na konieczność wykonania prac montażowych, sporządzenia projektów wykonawczych i powykonawczych oraz podłączenia ich zgodnie z obowiązującymi normami technicznymi, spełniają tym samym ustawową definicję budowli.
Zasadność uznania węzłów cieplnych za budowlę w wydanej interpretacji budzi jednak istotne wątpliwości. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na brak w przepisach precyzyjnej definicji pojęcia „instalacji zapewniającej możliwość użytkowania budynku zgodnie z przeznaczeniem”. Podatnik zwracał także na to uwagę, wnioskując o zastosowanie zasady in dubio pro tributario, czyli stosowaniu wątpliwości interpretacyjnych na korzyść podatnika. W mojej ocenie w pełni dopuszczalna jest interpretacja, zgodnie z którą węzeł cieplny wypełnia tę definicję, gdyż węzeł cieplny, zwłaszcza zlokalizowany w budynku, jest bowiem jednym z kluczowych elementów umożliwiających prawidłowe użytkowanie budynku, a konkretnie ogrzewanie. W tym kontekście można zasadnie twierdzić, że węzeł spełnia funkcję instalacji budynkowej, która umożliwia korzystanie z obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Dodatkowo wątpliwości budzi stwierdzenie Prezydenta Miasta Lublin dotyczące kwalifikacji węzłów jako budowli. Organ wyciągnął daleko idący wniosek, że samo wzniesienie węzła w wyniku prac budowlanych przesądza o jego uznaniu za budowlę. Tymczasem przepisy wymagają spełnienia jeszcze jednego podstawowego warunku – obiekt musi zostać zakwalifikowany do jednego z typów wymienionych w art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. a–e ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który stanowi zamknięty katalog obiektów uznawanych za budowle. Kwestia ta nie została jednak poddana szczegółowej analizie i rozstrzygnięta w wydanej interpretacji (co w części wynika także ze sposobu sformułowania pytań przez podatnika).
Węzły cieplne nie zostały wymienione w załączniku nr 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Wydaje się, że argumentacja organu podatkowego, mogłaby być iść jedynie w kierunku uznania węzła za instalacje lub urządzenia techniczne służące budowli, jaką jest ciepłociąg, niezbędne do jej użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Jednak i takie podejście w obecnym stanie prawnym jest w mojej ocenie nieuprawnione. Ustawodawca ograniczył bowiem zakres opodatkowania, odchodząc od koncepcji opodatkowania całych sieci, czy całości techniczno-użytkowej, na rzecz opodatkowania jedynie pojedynczych elementów sieci w tym przypadku wyłącznie obiektu liniowego (ciepłociągu). Dyskusyjne byłoby także twierdzenie, że węzeł ma charakter służebny względem ciepłociągu (czyli miałby być niezbędny do jego funkcjonowania). Próba objęcia opodatkowaniem węzłów w drodze takiej interpretacji miałaby więc charakter rozszerzający, co w prawie podatkowym, a zwłaszcza przy określaniu przedmiotu opodatkowania, jest niedopuszczalne.
Z uwagi na niedookreśloność niektórych definicji w obowiązujących przepisach oraz złożoność stanów faktycznych, należy liczyć się z możliwością występowania sporów interpretacyjnych. Prawdopodobnie dopiero orzecznictwo sądowe w najbliższych latach wykształci bardziej jednolitą linię interpretacyjną w tym zakresie. W związku z powyższym podatnicy powinni z rozwagą analizować obowiązujące przepisy i rozważać wystąpienie o indywidualne interpretacje podatkowe w przypadkach budzących wątpliwości. Pewnym rozwiązaniem mogłoby być wydanie przez Ministerstwo Finansów objaśnień podatkowych, jednak na obecnym etapie brak jest jakichkolwiek informacji czy zapowiedzi wskazujących, że resort planuje podjęcie takiej inicjatywy.
