Minister Finansów i Gospodarki 31 lipca 2025 r. wydał interpretację ogólną (Nr DTS5.8092.3.2025) mającą na celu ujednolicenie stosowania przepisów o schematach podatkowych (dalej: MDR) w odniesieniu do czynności podwyższenia kapitału zakładowego spółek kapitałowych. Dokument ten rozwiewa wątpliwości interpretacyjne w przypadkach, gdy podwyższenie kapitału nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) lub gdy podstawa opodatkowania PCC jest ograniczona.
Istota problemu i cel interpretacji
Wprowadzone od 1 stycznia 2019 r. regulacje dotyczące MDR miały na celu ochronę dochodów budżetu państwa poprzez szybkie identyfikowanie potencjalnie agresywnych praktyk planowania podatkowego. Niemniej poziom skomplikowania tych przepisów powodował niejasności dotyczące obowiązku raportowania schematu podatkowego w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego spółki kapitałowej w sytuacji, w której nie zaistniał obowiązek zapłaty PCC lub wysokość tego podatku była ograniczona. Podwyższenie kapitału zakładowego stanowi bowiem zmianę umowy spółki i co do zasady podlega PCC. Niemniej podstawą opodatkowania PCC jest wyłącznie wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy. Zatem nadwyżka wartości wniesionych wkładów ponad wartość nominalną udziałów/akcji (tzw. agio), przekazana na kapitał zapasowy, nie podlega opodatkowaniu PCC.
Minister sprecyzował, że kluczowe dla uznania podwyższenia kapitału za schemat podatkowy jest spełnienie kryterium głównej korzyści. W interpretacji wyjaśniono, że choć przygotowanie dokumentacji do podwyższenia kapitału opiera się na ujednoliconej formie (co może spełniać ogólną cechę rozpoznawczą z art. 86a § 1 pkt 6 lit. d Ordynacji podatkowej) oraz sama czynność podwyższenia kapitału z agio może prowadzić do zmiany zasad opodatkowania, których skutkiem jest niższe opodatkowanie (co może wypełniać cechę art. 86a § 1 pkt 6 lit. f Ordynacji podatkowej), to samo w sobie nie wystarcza do raportowania.
Kryterium głównej korzyści (kluczowe do powstania obowiązku raportowania) nie jest spełnione, jeśli podmiot działający rozsądnie wybrałby inny sposób postępowania, z którym nie wiązałaby się korzyść podatkowa, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści oczekiwanych z uzgodnienia. Korzyść podatkowa to m.in. niepowstanie/odsunięcie w czasie zobowiązania podatkowego, obniżenie jego wysokości, powstanie nadpłaty, czy brak obowiązku pobrania podatku przez płatnika. Generalnie podwyższenie kapitału zakładowego z alokacją części wkładu na kapitał zapasowy nie powinno spełniać kryterium głównej korzyści, ponieważ głównym celem jest dokapitalizowanie spółki, a korzyść podatkowa jest zazwyczaj jedynie pobocznym skutkiem istniejących przepisów. Kryterium głównej korzyści nie jest spełnione, jeśli działanie jest determinowane przepisami lub innymi, czysto biznesowymi powodami, takimi jak umowa inwestycyjna czy klauzule w umowie spółki. Wyjątek stanowi podwyższenie kapitału zakładowego wkładem pieniężnym, gdzie wspólnicy celowo nie podnoszą kapitału zakładowego o całą wartość wkładu w celu obniżenia PCC; w takiej sytuacji może być ono traktowane jako schemat podatkowy, jeśli główną przesłanką jest korzyść podatkowa.
Konkluzja i rekomendacje
Minister Finansów i Gospodarki podkreśla, że zawsze należy badać cały kontekst przeprowadzanej transakcji i jej cele, w tym sytuację podatkową spółki po podwyższeniu kapitału. Jeżeli celem wspólników nie jest osiągnięcie korzyści podatkowej, a proporcja alokacji wkładu na kapitał zakładowy i agio wynika z celów pozapodatkowych to obowiązek raportowania schematu podatkowego nie powstanie. Interpretacja ta ma na celu zwiększenie pewności prawnej i ograniczenie niepotrzebnego raportowania standardowych operacji korporacyjnych. Zastosowanie się do interpretacji ogólnej przed jej zmianą zapewnia ochronę podatnikowi, chyba że korzyść podatkowa została stwierdzona w decyzji wydanej z zastosowaniem klauzuli GAAR (art. 119a Ordynacji podatkowej) lub w związku z nadużyciem prawa (art. 5 ust. 5 ustawy o VAT).
