Jednym z kluczowych pojęć w cenach transferowych jest transakcja kontrolowana. Ustawa o CIT (art. 11a ust. 1 pkt 6) definiuje ją jako:
„identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań”.
Aby ułatwić podatnikom odpowiednią klasyfikację zdarzeń gospodarczych, wraz z konsekwencjami na gruncie cen transferowych Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 29 grudnia 2021 r. doprecyzował, jak należy rozumieć to pojęcie i jakie są jego elementy.
Interpretacja ogólna wskazuje, że aby działanie uznać za transakcję kontrolowaną, muszą być spełnione trzy przesłanki:
- Działanie o charakterze gospodarczym
- obejmuje czynności, które mają cel zarobkowy, prowadzone w ramach zorganizowanej struktury, w sposób ciągły (z wyjątkami np. sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa, działania rozciągnięte w czasie). Ponadto skutki określonych czynności należy oceniać indywidualnie dla każdej ze stron biorących w nich udział;
- nie obejmuje działań typowo właścicielskich (np. wypłata dywidendy czy też wypłata zysku przez spółkę niebędącą osobą prawną na rzecz jej wspólników).
- Identyfikacja na podstawie rzeczywistych zachowań stron
- liczy się faktyczna treść czynności, a nie tylko zapisy umowy;
- przykład: jeśli spółki zawarły umowę dotyczącą usług, ale warunki świadczenia są inne niż zapisy umowne – istotne z perspektywy cen transferowych są rzeczywiste warunki.
- Warunki ustalone lub narzucone w wyniku powiązań
- istotne jest pojęcie powiązań (kapitałowych, osobowych lub innych),
- powiązania muszą mieć wpływ na to, jakie zostały ustalone warunki transakcji (np. cena, termin płatności).
Transakcje kontrolowane a transakcje jednorodne
Nie każdy dokument księgowy to osobna transakcja kontrolowana. Dla celów dokumentacyjnych przepisy wprowadzają pojęcie transakcji jednorodnej.
Interpretacja ogólna Ministra Finansów z 9 grudnia 2021 r. wyjaśnia, że transakcje kontrolowane o charakterze jednorodnym to działania gospodarcze spełniające określone kryteria, które należy traktować jako jedną kategorię na potrzeby cen transferowych.
Jednorodność transakcji należy oceniać z punktu widzenia:
- jednolitości transakcji w ujęciu ekonomicznym – tj. podobieństwa przedmiotu transakcji i innych głównych cech transakcji (np. warunków umownych);
- kryteriów porównywalności – w tym przebiegu transakcji, analizy funkcji, aktywów i ryzyk,
- metody weryfikacji cen transferowych – tj. możliwości zastosowania tej samej metody weryfikacji cen transferowych,
- innych istotnych okoliczności – np. możliwości skorzystania z uproszczenia safe harbour.
Dlaczego jednorodność transakcji kontrolowanych jest tak istotna?
- progi dokumentacyjne (10 mln zł dla transakcji towarowych i finansowych i 2 mln zł dla usług oraz pozostałych transakcji) odnoszą się do łącznej wartości jednorodnej transakcji kontrolowanej;
- nieprawidłowe grupowanie może prowadzić do błędów w dokumentowaniu i raportowaniu TPR-C/TPR-P oraz ryzyka sankcji.
Podsumowanie
Prawidłowa identyfikacja transakcji kontrolowanych oraz ocena ich jednorodności ma kluczowe znaczenie z perspektywy prawidłowości dokumentowania i raportowania cen transferowych. To właśnie od tego czy transakcje powinny zostać uznane za jednorodne zależy:
- czy powstaje obowiązek dokumentacyjny,
- w jaki sposób należy grupować transakcje na potrzeby dokumentacji lokalnej oraz analiz porównawczych,
- czy raportowanie w TPR będzie zgodne z przepisami.
Błędy w tym zakresie mogą prowadzić do nieprawidłowego udokumentowania i raportowania transakcji oraz ryzyka sankcji, dlatego właściwa klasyfikacja i analiza transakcji to fundament bezpieczeństwa podatkowego.
W TPA specjalizujemy się w obszarze cen transferowych – możemy wesprzeć Państwa w prawidłowej identyfikacji transakcji.
Zapraszamy do współpracy – chętnie pomożemy Państwu w bezpiecznym i efektywnym zarządzaniu obowiązkami w zakresie cen transferowych.
