Firmy zobowiązane do raportowania tzw. schematów podatkowych powinny rozważyć przygotowanie do ewentualnej kontroli, którą organy podatkowe mogą przeprowadzić w tym zakresie. Zmiany przepisów dokonane na przestrzeni ostatnich trzech lat wskazują na coraz większą specjalizację urzędów oraz coraz sprawniejsze gromadzenie danych dotyczących wywiązywania się z obowiązku raportowania MDR.
Przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych (MDR, czyli Mandatory Disclosure Rules) obowiązują już od niemal trzech lat (weszły w życie 1 stycznia 2019 r.). Przepisy te nałożyły na szeroką grupę podmiotów obowiązek raportowania wszelkich stosowanych rozwiązań m.in., których efektem jest obniżenie wysokości płaconych podatków, przesunięcie terminu ich płatności lub transakcji które po prostu przekraczają progi kwotowe wskazane w ustawie.
Co do zasady, podmiotem uprawnionym do nadzorowania podatników pod kątem tego, czy właściwie wywiązują się oni z obowiązków w zakresie raportowania MDR jest Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że w grudniu 2020 roku resort finansów upoważnił Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie do nadawania NSP i NZSPT. Ten pierwszy to numer schematu podatkowego. Drugi to numer zgłoszenia schematu podatkowego transgranicznego nadawany w celu automatycznej wymiany informacji o schematach podatkowych transgranicznych między państwami członkowskimi.
W kolejnym roku, bo pod koniec kwietnia 2021 r., Minister Finansów upoważnił natomiast Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu do przesyłania za granicę informacji o zagranicznych schematach podatkowych. Tym samym Szef KAS coraz więcej swoich uprawnień deleguje na podległe mu organy. Te zaś, jak widać po już wprowadzonych przepisach mają specjalizować się w obsłudze kolejnych elementów systemu raportowania MDR.
Wszystko wskazuje zatem na to, że w ten sposób Szef KAS buduje sprawny system gromadzenia informacji o schematach podatkowych w sposób zdecentralizowany, co pozwala na szybszą i bardziej szczegółową weryfikację wywiązywania się przez podatników z ciążących na nich obowiązków. W dalszej zaś perspektywie przeprowadzeni bardziej trafionych i skutecznych kontroli.
Specjalizacja ułatwia gromadzenia danych do kontroli
Wydaje się, że rosnące wyspecjalizowanie organów podatkowych, pozyskiwanie przez nie nowych kompetencji, narzędzi i doświadczeń, stanowi dostateczne uzasadnienie, by do kwestii raportowanie MDR podejść w sposób poważny i kompleksowy. Dotyczy to także właściwego przygotowania firmy do ewentualnej kontroli prowadzonej przez przedstawicieli organów podatkowych.
Pierwszym krokiem powinno być podjęcie działań w celu wewnętrznej weryfikacji tego, czy wszystkie schematy podatkowe zostały zaraportowane do Szefa KAS, zaś zdarzenia gospodarcze ocenione pod kątem tego, czy nie mają one charakteru podlegających raportowaniu uzgodnień (schematów podatkowych). W momencie wszczęcia kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego będzie już na bowiem to za późno.
W związku z tym, warto – i to niezależnie od tego co mówią o tym przepisy – zaprowadzić na potrzeby wewnętrzne ewidencję zdarzeń gospodarczych, które mogą stanowić uzgodnienia podlegające raportowaniu. Pozwoli to łatwiej na bieżąco identyfikować te które potencjalnie mogą rodzić taki obowiązek, a także zaraportować albo odnotować uzasadnienie, dlaczego dane zdarzenia nie zostały zaraportowane. Ewidencja taka w sposób zdecydowany ułatwia przedstawienie odpowiedniej argumentacji w przypadku ewentualnej kontroli oraz pozwala uporządkować procesy raportowania wewnątrz firmy.
Sporo firm ma obowiązek posiadania procedury MDR
Warto także zaznaczyć, że niektórzy podatnicy mają ustawowy obowiązek wprowadzenia procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych tzw. procedura MDR. Przy czym, procedura MDR jest wewnętrznym zbiorem sformalizowanych zasad funkcjonujących w ramach wewnętrznej struktury organizacyjnej podmiotu i ma na celu przeciwdziałanie niewywiązywaniu się z obowiązków wynikających z przepisów MDR.
Ordynacja podatkowa przewiduje w tym przypadku, że taką wewnętrzną procedurę mają obowiązek wprowadzić i stosować osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będące promotorami (czyli podmiotami udostępniającymi schematy podatkowe), zatrudniające promotorów lub faktycznie wypłacające im wynagrodzenie, których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość 8 mln zł. Obowiązku podsiadania procedury nie mają natomiast podatnicy nie spełniający tych warunków, a zatem tacy u których nie pojawia się promotor oraz które nie spełniają warunku związanego z przychodami i kosztami.
Nie jest jednak jasne jak rozumieć przesłankę „faktycznego wypłacania wynagrodzenia promotorowi”. W założeniach projektodawcy obowiązek posiadania procedury miał objąć firmy zajmujące się świadczeniem profesjonalnych usług doradczych. Pewne wątpliwości mogą jednak dotyczyć podmiotów, które regularnie wypłacają wynagrodzenia np. doradcom podatkowym lub radcom prawnym.
Posiadanie procedury nawet bez obowiązku pomaga
Ministerstwo Finansów w objaśnieniach wyjaśniło, że obowiązek posiadania procedury wewnętrznej nie znajdzie zastosowania w przypadku podmiotu, który zatrudnia osobę fizyczną (np. dyrektora finansowego) i wypłaca jej wynagrodzenie, a osoba ta nie działa w charakterze promotora w stosunku do innych podmiotów np. z grupy kapitałowej. Podkreślić również należy, że sam fakt zapłaty przez korzystającego za usługę doradztwa podatkowego nie generuje obowiązku posiadania procedury wewnętrznej, jeżeli efekty tego doradztwa są wykorzystywane wyłącznie w jego działalności (a nie np. udostępniane również innym podmiotom z grupy kapitałowej). Niemniej, mimo tych wyjaśnień warto zastosować daleko posuniętą ostrożność i przy regularnym korzystaniu z usług zewnętrznych wprowadzić wewnętrzną procedurę w szczególności kiedy z efektów tych prac korzysta więcej niż jeden podmiot z grupy. Posiadanie procedury ma także tę zaletę, że w przypadku wszczęcia postępowania karnego podatnik będzie mógł wykazać, że nie przejawiał lekceważącego stosunku do wypełnienia swoich obowiązków. Przypomnieć należy, że organy postępowania przygotowawczego badają również m.in. rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na sprawcy obowiązku finansowego, jego motywację i sposób zachowania się co ma wpływ na wymiar kary a nawet w niektórych przypadkach na możliwość odstąpienia od jej wymierzenia.
Trzeba sprawdzić ważność numeru NSP
Poza sprawdzeniem, czy istnieje obowiązek raportowania określonych zdarzeń gospodarczych oraz czy konieczne jest posiadanie procedury MDR, w ramach szeroko pojętych przygotowań do ewentualnej kontroli w zakresie raportowania schematów podatkowych koniecznie należy sprawdzić jeszcze jeden ważny element.
Otóż w czerwcu 2020 r. opublikowano została nowelizacja przepisów, która zmieniła m.in. regulacje dotyczące raportowania schematów podatkowych transgranicznych.
Te nowe przepisy nałożyły na podmioty, które raportowały transgraniczne schematy podatkowe, w przypadku których pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu dokonano w okresie od 26 czerwca 2018 r. do 30 czerwca 2020 r., do ich ponownego zgłoszenia, z uwzględnieniem nowych wymogów formalnych, w tym w oparciu o nowy schemat zgłoszenia. Przy okazji, NSP nadane dotychczas schematom transgranicznym zostały unieważnione z dniem 1 lipca 2020 r.
W tej sytuacji, w ramach przygotowań do ewentualnej kontroli bezwzględnie należy sprawdzić, czy nie powstał obowiązek ponownego raportowania już wcześniej zaraportowanych schematów. Posługiwanie się unieważnionych numerem schematu podatkowego zagrożone jest bowiem karą grzywny w postępowaniu karnym skarbowym.
Powyższe czynności oczywiście nie wyczerpują katalogu działań, które można podjąć w celu przygotowania się do ewentualnej kontroli, niemniej z pewnością pozwolą zidentyfikować braki w wypełnianiu ustawowych obowiązków i dadzą możliwość ich uzupełnienia bez narażania się na potencjalne sankcje administracyjne i karne.
Potrzebujesz pomocy w temacie raportowania schematów podatkowych? Zobacz nasze usługi: Zobacz więcej
Czytaj też:
17 sierpnia 2021
5 lipca 2021
