Wśród priorytetów nadzorczych dotyczących raportów rocznych za 2021 rok, Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych ujął m.in. sposób prezentacji w sprawozdaniach sporządzanych zgodnie z MSSF, oczekiwanych strat kredytowych.
Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) pod koniec 2021 roku wydał swoje coroczne oświadczenie w sprawie wspólnych europejskich Priorytetów Nadzorczych dla raportów rocznych za 2021 rok (EWPN). Priorytety te w dużej mierze dotyczą uwzględnienia i ujawnienia skutków pandemii Covid-19 oraz ryzyk związanych z klimatem i polityką klimatyczną. To dwa pierwsze priorytety. Jest jednak także i priorytet trzeci, który dotyczy ujawnienia informacji na temat zastosowania wymogów MSSF (nr 9, 7 i 36), w zakresie ustalenia i ujęcia oczekiwanych strat kredytowych. Kwestii tej na pewno warto się bliżej przyjrzeć.
Potrzebne dokładne wyjaśnienia o sposobie wyceny
Warto zauważyć, że zalecenia dotyczące ujawniania przez instytucje kredytowe informacji na temat obliczania oczekiwanych strat kredytowych (ECL) opierają się na niektórych wspólnych priorytetach wykonawczych dotyczących rocznych sprawozdań finansowych za rok 2020 (warte podkreślenia jest, że podobne reguły z MSR nr 36 obowiązują, gdy kwota wartości firmy lub wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania jest rozpatrywana łącznie). Równocześnie jednak rozszerzają je.
Zdaniem ESMA, jeśli przy szacowaniu oczekiwanych strat kredytowych stosuje się istotne korekty (określane także mianem „komponentu eksperckiego kierownictwa”), emitenci powinni wtedy zapewnić większą przejrzystość́, aby zrealizować nadrzędne cele i zasady określone w par. 35B MSR nr 7: „Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji”.
ESMA zauważa przy tym, że takie korekty przyjmują formę korekt modelu ECL, w tym aktualizacji danych wejściowych do modelu („korekty wewnątrzmodelowe”) lub są stosowane poza modelami pierwotnymi („korekty pozamodelowe”).
W celu spełnienia wymogów MSSF nr 7, ESMA oczekuje od emitentów podania – w odniesieniu do każdej istotnej korekty – konkretnych i szczegółowych informacji o jej wpływie na szacunki oczekiwanych strat kredytowych oraz uzasadnienia i informacji o zastosowanej metodzie. Ujawnienia te powinny być́ dokonywane na odpowiednim poziomie szczegółowości, na przykład poprzez wyjaśnienie, jakiego określonego typu produktu, ekspozycji, sektora lub obszaru geograficznego dotyczą, jeśli ma to istotne znaczenie. Emitenci powinni też wyjaśnić, wszelkie znaczące zmiany w metodzie i założeniach w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym.
ESMA oczekuje też przekazania informacji czy korekty dotyczą określonego etapu utraty wartości oraz w stosownych przypadkach, o tym, jaki wpływ mają one na podział instrumentów na etapy utraty wartości. ESMA zaleca też, aby emitenci rozważyli, w jaki sposób ich ujawnienia dotyczące wrażliwości oczekiwanych strat kredytowych dokonane w informacjach dodatkowych do sprawozdania finansowego mogą zawierać istotny komponent ekspercki kierownictwa oraz stanowić uzasadnienie wybranej metody, jeśli ma to istotne znaczenie.
Znaczne zmiany w zakresie ryzyka kredytowego
Zgodnie z MSSF nr 7 emitent ma obowiązek ujawnienia podstawy danych wejściowych, założeń oraz technik szacunkowych wykorzystanych w celu określenia, czy od momentu początkowego ujęcia instrumentów finansowych wystąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego lub czy dany składnik aktywów jest dotknięty utratą wartości.
Emitenci powinni wyjaśnić zastosowane czynniki ilościowe i jakościowe, w tym długość okresu „naprawczego”, oraz wszelkie istotne różnice w stosowaniu tych czynników w portfelach.
ESMA zaleca, aby emitenci ujawniali wszystkie zastosowane ilościowe progi znacznego wzrostu ryzyka kredytowego, jak np. przesłanki wskazujące na pogorszenie stanu w kontekście prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania. Jeśli zachodzą̨ znaczące różnice w progach w zależności od typu portfela, niezbędne są dodatkowe wyjaśnienia.
Jeśli w okresie sprawozdawczym emitenci udzielili kredytobiorcom jakichś znaczących środków złagodzenia wymogów, powinni wyjaśnić wpływ tych środków na ocenę znacznego wzrostu ryzyka kredytowego. W szczególności jeśli środki złagodzenia wymogów nie doprowadzą do wyłączenia instrumentu finansowego z bilansu, instytucje kredytowe powinny opisać sposób, w jaki stwierdziły znaczny wzrost ryzyka kredytowego, lub wskazać, czy mogła nastąpić utrata wartości tych instrumentów w tych konkretnych okolicznościach, podając na przykład informacje o stosownych znaczących osądach, rodzaju zastosowanych (nowych) wskaźników oraz poziomie oceny (np. kontrahent, sektor, typ instrumentu finansowego itp.) na odpowiednim poziomie szczegółowości. Zgodnie z treścią MSSF nr 7 należy ujawnić i wyjaśnić wszelkie znaczące zmiany w ocenie znacznego wzrostu ryzyka kredytowego lub ocenie tego, czy dany składnik aktywów finansowych jest dotknięty utratą wartości.
Unijny regulator zachęca też, aby wzorem roku poprzedniego wpływ pandemii uwzględniono w scenariuszach makroekonomicznych w sprawozdaniach finansowych instytucji kredytowych.
W wytycznych ESMA podkreśla, że tabelaryczne uzgodnienie odpisu na oczekiwane straty (kwota odpisu z tytułu utraty wartości) z salda otwarcia zgodnie z MSSF nr 7 powinno być podzielone na klasy instrumentów finansowych i zawierać odrębne informacje o zmianach w odpisach na oczekiwane straty w odniesieniu do zobowiązań pozabilansowych. Standard wymaga opisowego wyjaśnienia uwzgledniającego analizę przesłanek zmian w odpisach na oczekiwane straty. W celu zapewnienia wystarczającej przejrzystości uzgodnienia powinny być ujawniane zarówno na poziomie jednostki, jak i znaczących portfeli wykazujących wspólne cechy pod względem ryzyka kredytowego.
W sprawozdaniu trzeba opisać zasady szacowania
ESMA przypomina emitentom o konieczności ujawnienia podstaw dla danych wejściowych i założeń oraz technik szacowania stosowanych do określenia, czy nastąpił wzrost ryzyka kredytowego (SICR) dla instrumentów finansowych od momentu ich początkowego ujęcia lub czy składnik aktywów finansowych utracił wiarygodność kredytową. Emitenci powinni wyjaśnić zastosowane czynniki ilościowe i jakościowe, w tym długość okresu „sanacji” oraz wszelkie istotne różnice w stosowaniu tych czynników w poszczególnych portfelach.
ESMA zaleca, aby emitenci ujawniali wszelkie zastosowane ilościowe progi SICR, takie jak progi pogorszenia prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD). Jeśli istnieją znaczące różnice w progach w zależności od rodzaju portfela, wymagane są dodatkowe wyjaśnienia. Jeżeli w okresie sprawozdawczym emitenci zastosowali jakiekolwiek znaczące ulgi udzielone kredytobiorcom przez emitentów, ESMA oczekuje, że emitenci wyjaśnią, w jaki sposób środki te wpłynęły na ocenę SICR.
Zobacz też:
