Tax Highlights

Spis tematów:

1. Planowane przesunięcie terminu na raportowanie struktury udziałowców przez spółki nieruchomościowe
2. Przychody otrzymywane przez fundusze inwestycyjne zamknięte z nieruchomości opodatkowane CIT na zasadach ogólnych
3. Dodatnia wartość firmy (tzw. goodwill) nie podlega PCC
4. Przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia powstaje w momencie zawarcia umowy poręczenia
5. Stawki amortyzacji można korygować wstecznie

Planowane przesunięcie terminu na raportowanie struktury udziałowców przez spółki nieruchomościowe

Opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminu przekazywania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych. W uzasadnieniu wskazano, iż:

„Ze względu na to, że ustawowy termin do składania informacji wynosi 3 miesiące, termin do składania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych, których rok podatkowy (obrotowy) zakończy się 31 grudnia 2021 r. upływa 31 marca 2022 r. Jednak powstanie narzędzi informatycznych do przesyłania informacji za pomocą środków komunikacji elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Ministerstwa Finansów będzie dopiero możliwe nie wcześniej niż od maja 2022 r. Tak więc konieczne jest przedłużenie do 30 września 2022 r. terminu składania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych, których rok podatkowy lub obrotowy kończy się w okresie od 31 grudnia 2021 r. do 31 maja 2022 r.”

Przychody otrzymywane przez fundusze inwestycyjne zamknięte z nieruchomości opodatkowane CIT na zasadach ogólnych

NSA wydał wyrok o sygnaturze II FSK 1768/19, dotyczący interpretacji w zakresie wyłączenia ze zwolnienia przedmiotowego z podatku CIT dochodów funduszy inwestycyjnych zamkniętych (art. 17 ust. 1 pkt. 57 lit. g ustawy o CIT) otrzymywanych z nieruchomości, zdefiniowanych w art. 24b ust. 1 ustawy o CIT.

W przedmiotowej sprawie, Fundusz Inwestycyjny Zamknięty występował w roli dewelopera, który zajmuje się budowaniem nieruchomości, szukaniem najemców, a gdy budynek jest wynajmowany w zadowalającym stopniu, sprzedaje nieruchomość kolejnemu inwestorowi.

Pytanie podatnika dotyczyło opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez Fundusz z wynajmu oraz sprzedaży nieruchomości stanowiących środek trwały. Z ustnego uzasadnienia wynika, iż zdaniem NSA, opodatkowane na zasadach ogólnych powinny zostać przychody zarówno z najmu takowej nieruchomości, jak i sprzedaży środka trwałego. Wbrew wyrokowi WSA, NSA orzekł, że bez względu na to, czy przychody są uzyskiwane okresowo (w formie najmu), czy jednorazowo (ze sprzedaży nieruchomości), będą podlegały wyłączeniu ze zwolnienia wskazanego w art. 17 ust. 1 pkt. 57 lit. g ustawy o CIT, a tym samym, będą opodatkowane na zasadach ogólnych.

Dodatnia wartość firmy (tzw. goodwill) nie podlega PCC

NSA podjął uchwałę 7 sędziów o sygn. III FPS 2/21, w której wskazał, że dodatnia wartość firmy (tzw. goodwill), rozumiana jako nadwyżka ceny nabycia nad wartością rynkową składników majątkowych przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, nie stanowi prawa majątkowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC.

Zagadnienie podlegało analizie pełnego składu NSA ze względu na fakt, iż  wartość firmy jako integralna część transakcji mająca za przedmiot przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Powstały zatem wątpliwości w zakresie zasad opodatkowania PCC transakcji nabycia takich wartości.

Zdaniem NSA, przy sprzedaży przedsiębiorstwa dokonuje się sprzedaży szeregu rzeczy i praw majątkowych oraz takich okolicznościach faktycznych i prawnych, które składają się na wyższą jego wartość niż wartość zbioru pojedynczych rzeczy i praw. Okoliczność, że wartość firmy jest elementem zrelatywizowanym do samego pojęcia przedsiębiorstwa nie oznacza, że automatycznie stanowi ona prawo majątkowe. Goodwill nie jest ani rzeczą, ani prawem majątkowym, nie jest bowiem związane z żadnym uprawnieniem mającym swe źródło w przepisach prawa, jak również nie odpowiada mu żaden obowiązek świadczenia lub powstrzymywania się od określonych działań przez inne podmioty. Pomimo wymiaru finansowego wartość firmy nie jest zatem prawem majątkowym, a w rezultacie nie powinna zostać uwzględniona w podstawie opodatkowania PCC.

Przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia powstaje w momencie zawarcia umowy poręczenia

Wydane zostało orzeczenie dotyczące momentu powstania przychodu podatkowego w związku z zawarciem umowy poręczenia (wyrok NSA o sygnaturze II FSK 1615/19).

Zagadnienie podlegało analizie NSA, ze względu na to, iż w momencie zawierania umowy poręczenia pomiędzy spółką a kredytobiorcą nie było możliwości, aż do czasu faktycznej realizacji poręczenia, określenia wartości otrzymanego świadczenia w postaci udzielonego poręczenia. Z umowy nie wynikało bowiem: i) któremu kredytobiorcy udzielane jest przez poszczególnego poręczyciela poręczenie oraz ii) co do których kredytów udzielane jest przez poszczególnego poręczyciela poręczenie.

Stosownie do ustnego uzasadnienia, według NSA sam fakt udzielenia poręczenia, wiąże się z ewentualnym brakiem spłaty kredytu przez dłużnika, w związku z czym, już na tym etapie można wycenić wartość tego sposobu zabezpieczenia. Zgodnie z art. 12 ust. 6 pkt. 4 ustawy o CIT, świadczenie poręczenia można wycenić w nawiązaniu do cen rynkowych przy stosowaniu do danego rodzaju świadczeń. Zatem w sytuacji gdy znana jest wysokość kredytu, znane są warunki kredytu, nie powinno być problemu aby tę wartość w odniesieniu do konkretnego kredytobiorcy i do uzyskanego przez niego kredytu ustalić.

W konsekwencji, w ocenie NSA, jeśli już na etapie udzielenia poręczenia, można określić wartość tego zabezpieczenia, świadczenie to powstaje już w momencie podpisania umowy poręczenia i przyjęcia na wierzyciela ryzyka niespłacenia zobowiązania.

Stawki amortyzacji można korygować wstecznie

Wydany został kolejny wyrok, który potwierdza możliwość korygowania stawek i odpisów amortyzacyjnych poprzez dokonanie korekt przeszłych rozliczeń (wyrok WSA w Gdańsku, sygn. akt I SA/Gd 1187/21).

Zdaniem Sądu, brzmienie ustawy o CIT pozwala podatnikom na zmianę stawek amortyzacyjnych w odniesieniu zarówno do przeszłych, jak i do przyszłych rozliczeń podatkowych. Z językowego znaczenia regulacji wynika, że podatnicy mogą obniżyć wskazane stawki poczynając od miesiąca rozumianego jako punkt w czasie, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji i tym punktem w czasie jest miesiąc wprowadzenia środka trwałego do ewidencji lub pierwszy miesiąc jakiegokolwiek następującego po nim roku podatkowego. Potwierdzenie powyższego stanowiska wynika w opinii WSA także z treści uzasadnienia projektu nowelizacji ustawy o CIT oraz brzmienia art. 81 § 1 Ordynacji, który wprowadza możliwość dokonania korekty uprzedniego samoobliczenia podatku przez podatnika.

Zatem podatnik ma prawo do skorygowania deklaracji podatkowych za lata wcześniejsze, bowiem do tego de facto sprowadza się obniżenie stawek amortyzacyjnych za lata przeszłe.

Legal Highlights

Polski rząd przyjął projekt tzw. specustawy dotyczącej pomocy ukraińskim obywatelom, który niemal natychmiastowo został uchwalony przez Parlament i wszedł w życie.

Ustawa reguluje m.in. wyjątki dotyczące zawierania umów najmu okazjonalnego oraz umowy użyczenia, a ponadto procedurę eksmisji w przypadku niezwrócenia lokalu przez najemcę. Wcześniej, ze względu na ochronę pandemiczną, pozycja najemców była znacznie wzmocniona, w szczególności poprzez ogólny zakaz eksmisji.

Ustawa uchyla zakaz egzekucji umów wobec uchodźców z Ukrainy i wprowadza zmiany do procedury eksmisji. Ukraińscy najemcy będą zwolnieni z obowiązku złożenia oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w przypadku najmu okazjonalnego, co w rezultacie oznacza, że wynajmujący będzie zmuszony uzyskać prawomocny wyrok przeciwko najemcy przed wszczęciem eksmisji. Z drugiej jednak strony, na podstawie obowiązujących przepisów, najemca nie będzie musiał wskazywać lokalu zastępczego na wypadek potencjalnej egzekucji. Dzięki temu komornik może wszcząć i przeprowadzić eksmisję oraz zwrócić najmowaną nieruchomość bez konieczności przeniesienia najemcy do innego lokalu.

Skutki wprowadzanej ustawy dla rynku wynajmu wydają się trudne do przewidzenia. Nowe przepisy przewidują ułatwienia, ale zmuszają właścicieli do wszczynania czasochłonnych postępowań sądowych. Dodatkowo, ustawa wydaje się nieprecyzyjna i niezupełna, ponieważ nie przewiduje ochrony dla wszystkich kategorii właścicieli i nieruchomości. Przepisy odnoszą się do najmu budynków i ich części, nie wskazują jednak lokali, które zgodnie z polskim prawem stanowią odrębny typ własności. Ponadto, typowe umowy najmu nie są wyraźnie wskazane w ustawie. Wydaje się zatem spornym, czy polski ustawodawca zamierzał objąć projektem wszystkie sytuacje pobytu uchodźców z Ukrainy, czy – wręcz przeciwnie – chciał przyznać przywilej wyłącznie określonym kategoriom właścicieli.