Od 2023 r. podatnicy, którzy popełnią wykroczenie lub przestępstwo skarbowe muszą liczyć się z wyższymi karami. Wzrost grzywien to efekt podwyżki płacy minimalnej, która przez wysoką inflację, zostanie podniesiona w przyszłym roku dwa razy.
W czerwcu rząd zdecydował o wysokości podwyżki płacy minimalnej w przyszłym roku. Co więcej, mamy do czynienia z sytuacją niespotykaną od wielu lat, a mianowicie płaca minimalna będzie podwyższana w 2023 r. dwa razy – w styczniu i w lipcu. Wynika to z prognozowanej stopy inflacji, która przekroczy próg 5%. Przepisy w takiej sytuacji gwarantują, że płaca minimalna będzie waloryzowana dwa razy.
W związku z tym, rząd zaproponował, że:
- od stycznia 2023 r. minimalne wynagrodzenie wyniesie 3383 zł;
- w lipcu 2023 r. płaca minimalna zostanie podwyższona do 3450 zł.
Dziś płaca minimalna wynosi 3010 zł. W efekcie płaca minimalna 1 stycznia wzrośnie o 373 zł, a od lipca o 440 zł, porównując obie kwoty do stanu obecnego (2022 r.).
Konsekwencją wzrostu płacy minimalnej będzie wzrost sankcji, które przewiduje kodeks karny skarbowy (w skrócie KKS). Co więcej, skoro płaca minimalna wzrośnie w 2023 r. dwa razy, również grzywny z KKS wzrosną dwa razy. Wynika to z faktu, że KKS wysokość sankcji wiąże z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę. Poniżej przedstawiamy szczegółów.
Wykroczenie tylko do pewnego limitu…
Przepisy KKS definiują zarówno wykroczenie, jak i przestępstwo skarbowe. Ustalenie kiedy mamy do czynienia z jednym bądź drugim zależy od tego, na jaką kwotę została uszczuplona należność publicznoprawna. Zgodnie z art. 53 KKS wykroczeniem skarbowym jest czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Kwota graniczna między wykroczeniem a przestępstwem ma zatem związek z płacą minimalną. Dziś limit ten wynosi 15 050 zł. 1 stycznia 2023 r. będzie to już kwota 16 915 zł. Z kolei 1 lipca 2023 r. limit wyniesie 17 250 zł.
A zatem, jeśli kwota niezapłaconego podatku będzie między styczniem a lipcem przyszłego roku niższa niż 16 915 zł, a od lipca do grudnia niższa niż 17 250 zł podatnik zapewne otrzyma tylko mandat za wykroczenie skarbowe.
Mandat jest najczęstszą formą wymierzania kary za wykroczenie skarbowe. Sięgając ponownie do przepisów KKS, precyzuje on, że mandat może zostać wymierzony w granicach od 1/10 płacy minimalnej do jej 2-krotności. Zatem znów mamy związek sankcji z płacą minimalną. Przeliczając granice ustawowe na podstawie planowanej wysokości płacy minimalnej na przyszły rok, od stycznia 2023 r. mandat karny będzie mógł wynieść od 338,3 zł do 6 766 zł. Natomiast po drugiej podwyżce płacy minimalnej – od lipca 2023 r. – mandat będzie mógł być określony w granicach od 345 zł do 6 900 zł. W 2022 r. mandaty mogą być wymierzane w kwotach od 301 zł do 6 020 zł.
Zgodnie z KKS za wykroczenie skarbowe organy podatkowe mogą także nałożyć grzywnę. Ta może wynieść od 1/10 płacy minimalnej do jej 20-krotności. Dokonując stosownego przeliczenia, od stycznia 2023 r. grzywna będzie mogła być wymierzana w granicach od 338,3 zł do 67 660 zł. Od lipca natomiast będzie to kwota miedzy 345 zł a 69 000 zł. Obecnie są to granice od 301 zł do 60 200 zł.
Przepisy KKS przewidują także opcję ukarania podatnika za popełnienie wykroczenia skarbowego wyrokiem nakazowym. Tu przepisy ustalają, że kara w tej formie może być określona w granicach od 1/10 płacy minimalnej do jej 10-krotności. Po przeliczeniu z uwzględnieniem nowej płacy minimalnej wychodzi, że od stycznia 2023 r. będzie to wartość od 338,3 zł do 33 830 zł. Natomiast od lipca 2023 r. trzeba brać pod uwagę kwoty w granicach od 345 zł do 34 500 zł. Dziś jest to od 301 zł do 30 100 zł.
…później przestępstwo
Oczywiście w praktyce mogą zdarzyć się sytuacje, gdzie podatnik popełni taki błąd w rozliczeniach ze skarbówką, który będzie klasyfikowany jako przestępstwo skarbowe. Wówczas trzeba wiedzieć, że sankcje mogą być bardziej poważne. Poza grzywnami finansowymi, kodeks karny skarbowy przewiduje także ograniczenie, a nawet pozbawienie wolności.
Kary za przestępstwa skarbowe KKS określa w stawkach dziennych. Nie mogą one być niższe od 1/30 minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz nie mogą przekraczać jej 400-krotności. Znów dokonajmy odpowiedniego przeliczenia, uwzględniając propozycje nowej wysokości płacy minimalnej na 2023 r.
Od stycznia 2023 r. minimalna stawka dzienna będzie wynosić 112,77 zł. Od lipca 2023 r. będzie to 115 zł. Maksymalna stawka dzienna od stycznia wyniesie 45 108 zł, a od lipca będzie to 46 000 zł. Z kolei maksymalna grzywna, która może wynieść 720 stawek, od stycznia wyniesie blisko 32 500 000 zł, a od lipca 2023 r. przekroczy 33 100 000 zł.
Dziś minimalna stawka dzienna to poziom 100,33 zł. Stawka dzienna maksymalna to 40 132 zł. A maksymalna grzywna (720 stawek) sięga blisko 28 900 000 zł.
