Od 1 stycznia 2023 roku zaczną obowiązywać kolejne zmiany w ustawie o PIT, dotyczące składania oświadczeń i wniosków płatnikom zaliczek na podatek dochodowy. Zmieni się w związku z tym także urzędowy wzór oświadczenia PIT-2, w którym znajdzie się osiem różnych oświadczeń i wniosków, dzięki którym pracownik uzyska większy wpływ na to, w jaki sposób będą ustalane zaliczki na PIT.
Obowiązujący obecnie wzór oświadczenia PIT-2 służy pracownikom do złożenia pracodawcy oświadczenia, by ten jako płatnik uwzględnił w procesie obliczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (zaliczek na PIT) kwotę zmniejszającą podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej, która popularnie nazywana jest kwotą wolną. Na początku roku, w związku z wejściem w życie tzw. Polskiego Ładu powstało sporo zamieszania wokół składania tego oświadczenia. Stąd już przy okazji uchwalania poprawek do Polskiego Ładu w połowie roku, rząd zaplanował kilka istotnych zmian dotyczących składania takiego oświadczenia. Część z nich nie weszła jednak w życie od razu – zaplanowano, że zaczną one obowiązywać od 2023 roku. Pojawiły się także kolejne zmiany w przepisach o PIT. W konsekwencji, niedawno resort finansów udostępnił nowy, znacznie rozbudowany wzór formularza PIT-2, który będzie można składać od 1 stycznia 2023 roku. Formularz ten ma indeks 9, co oznacza, że jest to jego 9 wersja, od momentu, gdy wszedł on do obiegu prawnego.
W nowym formularzu znalazło się aż 8 (zamiast dotychczasowego jednego) różnych oświadczeń i wniosków, które mogą mieć wpływ na naliczany przez zakłady pracy lub innych płatników podatku (zaliczek) od wynagrodzenia oraz otrzymywanych przez podatników świadczenia. Te oświadczenia i wnioski to:
- Oświadczenie podatnika składane płatnikowi w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek (składane zakładowi pracy, zleceniodawcy, zamawiającemu dzieło) – część C
- Oświadczenie podatnika składane płatnikowi w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek (składane rolniczej spółdzielni produkcyjnej i innym spółdzielniom zajmującym się produkcją rolną oraz organowi egzekucyjnemu wypłacającemu za zakład pracy należności ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych lub podmiotowi niebędącemu następcą prawnym zakładu pracy, przejmującemu zobowiązania zakładu pracy wynikające ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych – cześć D
- Oświadczenie podatnika składane płatnikowi, o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko – część E
- Oświadczenie podatnika składane zakładowi pracy w sprawie korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów – część F
- Oświadczenie podatnika składane płatnikowi w sprawie korzystania ze zwolnień o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152-154, czyli tzw. „ulga na powrót”; „ulga na czwórkę dzieci”; „ulga dla emerytów” – część G
- Wniosek podatnika składany płatnikowi o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów uzyskania przychodów – część H
- Wniosek podatnika składany płatnikowi o rezygnację ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów – część I
- Wniosek podatnika składany płatnikowi w sprawie niepobierania zaliczek w roku podatkowym – część J
Jak z tego wynika, obecnie podatnik będzie mógł nie tylko składać oświadczenia o zamiarze korzystania z określonych przysługujących mu uprawnień, ale także rezygnować z niektórych przysługujących mu preferencji podatkowych.
Formularz będzie można złożyć w dowolnym momencie roku. W każdym czasie składając ponownie PIT-2 będzie też można wycofać złożone wcześniej oświadczenia lub wnioski. Płatnik zaś będzie musiał zastosować się do zawartych w PIT-2 informacji tak szybko, jak tylko będzie to możliwe. Jeśli zatem formularz zostanie złożony na tyle szybko, by płatnik był w stanie uwzględnić go już przy rozliczaniu miesiąca za który jest on składany, to zostanie on uwzględniony już w miesięcy złożenia. Jeśli to nie będzie możliwe, od miesiąca następnego. Jeśli zatem formularz wpłynie do płatnika np. 5 marca, to złożone oświadczenia będą uwzględnione już przy pobieraniu zaliczek na PIT za marzec.
Niektóre elementy nowego formularza dotycząc kwestii, które wynikają z przepisów od dawna obwiązujących. Takich jak np. oświadczenie o prawie do korzystania z autorskich, 50% kosztów uzyskania przychodów czy podwyższonych kosztów pracowniczych. Tyle, że do tej pory koszty autorskie były przez płatników uwzględniane niejako z urzędu. Płatnik zwyczajnie uwzględniał je przy wyliczeniu zaliczki. Teraz pracownik będzie mógł poprosić pracodawcę, aby tego nie robił i uwzględnił koszty w normalnej wysokości (tzw. ryczałtu pracowniczego). Z kolei przy kosztach pracowniczych sytuacja jest odwrotna. Standardowo płatnicy uwzględniali podstawowe koszty, a gdy pracownik miał prawo do podwyższonych, bo np. dojeżdża do pracy z innej miejscowości, wyższe koszty mógł rozliczyć dopiero w rozliczeniu rocznym. Teraz staje się to możliwe już przy obliczaniu zaliczek.
Większość wniosków i oświadczeń dotyczy jednak stosowania nowych przepisów. Najważniejsza zmiana polega na tym, że podatnik w oświadczeniu będzie miał prawo upoważnić maksymalnie 3 płatników (w tym także zleceniodawców, organy rentowe) do stosowania odliczenia w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, wskazując jednocześnie kwotę do odliczenia, tj. odpowiadającą 1/12 (300 zł miesięcznie przy jednej umowie), 1/24 (150 zł miesięcznie przy dwóch umowach) lub 1/36 (100 zł miesięcznie przy trzech umowach) kwoty zmniejszającej podatek.
Od 1 stycznia 2023 r. podatnicy będą mogli również mogli pod pewnymi warunkami złożyć wniosek o niepobieranie zaliczek na PIT. Podatnik będzie mógł złożyć taki wniosek, jeżeli będzie przewidywał, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 tys. zł (czyli kwoty wolnej od podatku). Podatnik będzie też zobowiązany niezwłocznie wycofać ten wniosek, jeżeli stwierdzi, że wysokość tych dochodów przekroczy tę kwotę. Po wycofaniu przez podatnika wniosku o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym płatnik będzie obliczał zaliczki jednak bez pomniejszania zaliczki na podatek o miesięczną kwotę zmniejszającą zaliczkę na podatek.
Po złożeniu oświadczenia (PIT-2) podatnik będzie miał obowiązek ponownie je złożyć w celu poinformowania o zmianie stanu faktycznego, np. gdy złożył oświadczenie o zamiarze wspólnego opodatkowania z małżonkiem, a następnie utracił do tego prawo, albo gdy zgłosił chęć korzystania z podwyższonych kosztów pracowniczych, bo np. dojeżdżał do pracy z innej miejscowości niż ta w której znajduje się zakład pracy, a następnie przeniósł się do tej miejscowości zmieniając miejsce zamieszkania (czyli przestał dojeżdżać). Jak długo stan faktyczny nie ulega zmianie, pracownik nie musi składać ponownie PIT-2, chyba że będzie chciał zmanić zdanie w jakiejś kwestii, czyli np. zgłosił że nie chce korzystać z kosztów autorskich, ale po jakimś czasie doszedł do wniosku, że jednak będzie z nich korzystał. Od tej zasady jest jednak jeden wyjątek. Dotyczy on oświadczenia składanego w części J formularza, która dotyczy niepobierania zaliczek na podatek w danym roku podatkowym. Takie oświadczenie musi być składane co roku od nowa. Oczywiście tylko wtedy, gdy podatnik nadal z takiej możliwości korzysta.
