Koncepcja look-through approach stanowi metodę wypracowaną na gruncie międzynarodowego prawa podatkowego, której zastosowanie nie jest ograniczone wyłącznie do analizy obowiązków w zakresie opodatkowania podatkiem u źródła.
Założenia koncepcji look-through zostały po raz pierwszy zaprezentowane w raporcie OECD o spółkach pośredniczących z 1986 r. jako instrument zapobiegający zjawisku nabywania korzyści umownych przez podmioty pośredniczące. Warto zaznaczyć, że w takim rozumieniu podejście look-through stanowi jedną z pierwszych klauzul antyabuzywnych na gruncie międzynarodowego prawa podatkowego, która ogranicza uprawnienia podatników celem zapobieżenia niewłaściwemu wykorzystywaniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Pojęcie look-through approach w odniesieniu do transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem u źródła co do zasady służy zidentyfikowaniu rzeczywistego właściciela należności w celu zastosowania właściwych zasad opodatkowania wynikających z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską a krajem siedziby rzeczywistego właściciela należności. Koncepcja ta od wielu lat występuje w praktyce organów podatkowych oraz orzecznictwie sądów administracyjnych mimo, że nie została wprost zdefiniowana w przepisach polskiego prawa podatkowego. Podejście to zostało po raz pierwszy przedstawione przez Ministerstwo Finansów w projekcie objaśnień podatkowych z 19 czerwca 2019 r. w zakresie zasad poboru podatku u źródła.
Jak wskazuje Ministerstwo Finansów, nie każdy podmiot, który jest bezpośrednim odbiorcą należności i przedstawia polskiemu płatnikowi certyfikat rezydencji określonego państwa, jest uprawiony do skorzystania z uprawnień przewidzianych w UPO łączącej Polskę z tym państwem. Ministerialne objaśnienia nie zawierają jednak praktycznych wskazówek w jaki sposób należy stosować koncepcję look-through approach w odniesieniu do zwolnień w podatku u źródła przewidzianych w przepisach krajowych.
Kwestia ta wydaje się szczególnie istotna w zakresie stosowania zwolnienia zdefiniowanego w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT. W praktyce pozostaje bowiem nierozstrzygnięta wątpliwość w odniesieniu do którego podmiotu należy weryfikować spełnienie warunków umożliwiających zastosowanie preferencji. W tym zakresie pomocna może okazać się interpretacja indywidualna z 14 czerwca 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.128.2022.2.AR, która zasadniczo wpisuje się w niekorzystną linię interpretacyjną fiskusa potwierdzającą obowiązek weryfikacji przez płatnika statusu rzeczywistego beneficjenta należności celem zastosowania zwolnienia z podatku u źródła. O wyjątkowym charakterze tej interpretacji świadczy jednak dopuszczenie przez Dyrektora KIS możliwości zastosowania koncepcji look-through approach i tym samym zastosowanie zwolnienia w stosunku do pośredniego udziałowca płatnika.
W przywołanej interpretacji organ podatkowy potwierdził prawo do zastosowania zwolnienia określonego w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT w odniesieniu do wypłaty dywidendy na rzecz spółki pośredniczącej w przypadku spełnienia ustawowych warunków zwolnienia przez spółkę babkę, która jest rzeczywistym beneficjentem należności, ale nie jest jej bezpośrednim odbiorcą.
Warto jednak zaznaczyć, iż jest to pierwsze korzystne dla podatników stanowisko fiskusa w odniesieniu do stosowania zwolnienia dywidendowego w podatku u źródła z wykorzystaniem koncepcji look-through approach i nie jest ono zgodne z literalnym brzmieniem przepisów krajowych.
Należy mieć nadzieję na pojawienie się kolejnych interpretacji utrwalających zaprezentowane podejście bądź publikację stosownych objaśnień w zakresie stosowania przedmiotowego zwolnienia.
