Ustawa o fundacji rodzinnej wejdzie w życie dnia 22 maja 2023 r. Czy jednak znamy już ostateczny kształt jej przepisów? Być może jeszcze nie. Nad zmianami do tej ustawy pracuje już bowiem sejmowa Komisja Finansów Publicznych. Planowane zmiany mają wpłynąć przede wszystkim na niektóre aspekty opodatkowania samej fundacji rodzinnej, ale także jej beneficjentów.
Choć nie będą to zmiany fundamentalne i całkowicie modyfikujące podstawowe zasady opodatkowania zarówno fundacji jak i jej beneficjentów, w tym beneficjentów będących jej fundatorami, to mogą wpłynąć na decyzję fundatora co do planowanego zakresu i kształtu prowadzonej przez fundację rodzinną działalności.
O zasadach opodatkowania fundacji rodzinnej pisaliśmy w artykule: Fundacja rodzinna – aspekty podatkowe.
Możliwość korzystania z estońskiego CIT
Proponowane zmiany mają wprowadzać możliwość opodatkowania tzw. estońskim CITem spółek, w których udziałowcem, wspólnikiem lub akcjonariuszem jest osoba fizyczna będąca jednocześnie fundatorem lub beneficjentem fundacji rodzinnej. Ten kierunek zmian należy ocenić bardzo pozytywnie. Rozwiązanie, w którym spółka nie może korzystać z estońskiego CITu, gdy którykolwiek z jej właścicieli założy fundację rodzinną lub uzyska status jej beneficjenta, trudno bowiem uznać za uzasadnione. Sytuacja nie zmieni się jednak w przypadku spółek, których jednym ze wspólników (czy jedynym wspólnikiem) będzie fundacja rodzinna. Takie podmioty wciąż nie będą uprawnione do korzystania z tej preferencyjnej formy opodatkowania.
Obniżona stawka PIT
Obniżona ma zostać stawka podatku dochodowego PIT, naliczana od świadczeń wypłacanych przez fundację rodzinną na rzecz beneficjentów należących do I oraz II grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadów i darowizn oraz od mienia przekazywanego tym osobom w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. W obecnym kształcie przepisów, w przypadku otrzymania świadczeń lub mienia przez wszystkie osoby spoza tzw. zerowej grupy podatkowej wobec fundatora, zastosowanie znajduje stawka 15% PIT. W przypadku przyjęcia proponowanych zmian, osoby z I i II grupy podatkowej, będą korzystały z obniżonej 10% stawki podatku.
Przypomnijmy, że fundator i najbliższe mu osoby, które należą do tzw. zerowej grupy podatkowej, będą korzystały ze zwolnienia z opodatkowania PIT w tym zakresie, choć nie zawsze będzie to całkowite zwolnienie, które obejmie ogół przekazywanych im przez fundację rodzinną świadczeń czy mienia po likwidacyjnego.
Więcej przypadków opodatkowania fundacji rodzinnej CIT
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem przepisów ustawy o fundacji rodzinnej, będzie ona posiadała status podatnika CIT zwolnionego podmiotowo z tego podatku. W niektórych sytuacjach, fundacja rodzinna będzie jednak musiała zapłacić CIT, a zgodnie z projektowanymi zmianami, katalog takich przypadków ma zostać rozszerzony.
Do ustawy o CIT wprowadzone ma zostać pojęcie „ukrytych zysków”, do których nie będzie miało zastosowanie zwolnienie fundacji rodzinnej z opodatkowania. Fundacja zapłaci 15% CIT od przekazanego lub postawionego do dyspozycji bezpośrednio lub pośrednio świadczenia z ukrytych zysków. Projekt ustawy wprowadza katalog świadczeń w postaci wspomnianych ukrytych zysków, które stanowić mają:
- odsetki, prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty od jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
- darowizny lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia, inne niż świadczenia, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
- świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu
- usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
- wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z m.in. autorskich lub pokrewnych praw majątkowych czy licencji,
- różnice między wartością rynkową transakcji a ustaloną ceną tej transakcji – w przypadku innych niż określone w pkt 3 transakcji między fundacją rodzinną a beneficjentem, fundatorem, podmiotem powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
- pożyczka udzielona przez fundację rodzinną beneficjentowi w tej części, która podlegała zwrotowi w danym roku podatkowym i nie została zwrócona do dnia upływu terminu złożenia deklaracji podatkowej, składanej przez fundacje rodzinną;
- pożyczka udzielona przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.
Jednocześnie zaostrzone mają zostać przepisy, zawierające warunki, od których zależy istnienie wspomnianych powyżej powiązań. W konsekwencji szerszy krąg podmiotów będzie uznawany za powiązany z beneficjentem, fundatorem czy samą fundacją rodzinną.
Projekt ustawy przewiduje także, że zwolnienie z opodatkowania CIT fundacji rodzinnej ma nie obejmować osiąganych przez nią przychodów z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem będzie przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem. Również w odniesieniu do tej regulacji, pojęcie „podmiotu powiązanego” ma być rozumiane szerzej niż dotychczas.
***
Zmiany w ustawie o fundacji rodzinnej mają pojawić się w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o obligacjach, ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw.
Jeśli projekt tej ustawy zostanie przyjęty, wspomniane powyżej modyfikacje w zasadach opodatkowania fundacji rodzinnej wejdą w życie dnia 22 maja 2023 r., czyli wraz z pozostałymi przepisami ustawy o fundacji rodzinnej.
