Przepisy specustawy COVID-owej, które już nie obowiązują, nie dotyczyły terminów wstrzymania i zawieszenia przedawnienia zobowiązań podatkowych – uznał NSA w podjętej pod koniec marca uchwale (sygn. akt I FPS 2/22). To rozstrzygnięcie na korzyść podatników.
Naczelny Sąd Administracyjny w podjętej uchwale zmierzył się z następującymi pytaniami:
- Czy art. 15zzr ust. 1 ustawy COVID-19 w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą z 31 marca 2020 r. dotyczy również wstrzymania rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminów przewidzianych przepisami prawa podatkowego?
- W przypadku pozytywnej odpowiedzi dotyczącej pytania pierwszego, czy art. 15zzr ust. 1 ustawy COVID-19 powinien być interpretowany w ten sposób, że z uwagi na wynikający z art. 2 Konstytucji ochronny charakter wskazanych w nim terminów, wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenia biegu tych terminów może mieć miejsce jedynie na korzyść podatników?
Problemem był brak jednolitości
W orzecznictwie sądowym – przed uchwałą NSA – trudno było szukać jednomyślności w rozstrzygnięciu opisanego w pytaniach zagadnienia. Część sądów uważała, że w cytowanych przepisach mieszczą się regulacje podatkowe (rozstrzygane sprawy dotyczyły w większości przypadków przedłużenia terminu na skorzystanie ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn). Inna część składów orzekających uważała, że prawo podatkowe nie mieści się w przepisach specustawy, bo prawo podatkowe – zdaniem tych sędziów – nie jest częścią prawa administracyjnego.
Uchwała była potrzebna
NSA w składzie siedmiu sędziów 27 marca 2023 r. zajął się powyższymi pytaniami. Sędziowie jednomyślnie uznali, że nieobowiązujący już przepis specustawy COVID-owej (tj. art. 15zzr ust. 1 pkt 3) nie dotyczył wstrzymania rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. W konsekwencji podatnicy, w sprawach których skarbówka chciała wydłużyć bieg przedawnienia, mogą odetchnąć z ulgą.
W uzasadnieniu NSA podkreślił, że w analizowanej sprawie konieczne było uwzględnienie zarówno wartości leżącej u podstaw przepisów obejmujących tzw. tarczę antykryzysową, jak również ich wykładni autentycznej. Przywołał w związku z tym oficjalne stanowisko Ministra Finansów zaprezentowane w piśmie z 1 maja 2020 r. nr SP5.055.2.2020, gdzie wyraźnie wskazano, iż przepis art. 15 zzr ust. 1 cytowanej ustawy nie dotyczy terminów określonych w przepisach prawa podatkowego. Zauważył także, że w art. 15 zzr ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy mowa o instytucji przedawnienia a nie przedawnieniu zobowiązań podatkowych wyraźnie rozgraniczanych w nauce prawa administracyjnego.
Sąd podkreślił także odrębność prawa podatkowego i prawa administracyjnego. Skoro spór dotyczy doktryny to – w opinii sędziów – powinien być on rozstrzygnięty na korzyść podatnika. Zatem, zdaniem NSA, organy podatkowe bezpodstawnie próbowały wydłużać termin przedawnienia na bazie przepisów specustawy.
