W ocenie fiskusa sam fakt posiadania udziałów w polskiej spółce nieruchomościowej może okazać się wystarczający, aby uznać, że pośredni udziałowiec jest podatnikiem. Będzie się to wiązało z koniecznością rejestracji na NIP/PESEL w Polsce oraz złożenia informacji na formularzach CIT-N2 (dla udziałowców będących osobami prawnymi) oraz PIT-N2 (dla udziałowców będących osobami fizycznymi).
1 lutego 2023 r. dyrektor KIS wydał interpretację podatkową (sygn. 114-KDIP2-1.4010.261.2022.1.MW) w której uznał, że holenderska spółka będąca pośrednim udziałowcem polskiej spółki nieruchomościowej jest podatnikiem i podlega obowiązkowi ewidencyjnemu, jak również zobowiązana jest do składania informacji RECo.
Spółka będąca niderlandzkim rezydentem podatkowym należała do międzynarodowej grupy kapitałowej. Wnioskodawca był jedynym bezpośrednim i 100% udziałowcem polskiej spółki akcyjnej, która z kolei posiadała 100% akcji innej polskiej spółce, która to spełniała definicję spółki nieruchomościowej w rozumieniu przepisów ustawy o CIT. Zatem niderlandzka spółka była pośrednim, 100% udziałowcem polskiej spółki nieruchomościowej. Jednocześnie ani zagraniczna spółka ani polska spółka akcyjna same nie spełniały definicji polskiej spółki nieruchomościowej. Spółka z Holandii nie prowadziła w Polsce działalności poprzez zakład.
W tym stanie faktycznym spółka holenderska powzięła wątpliwości dotyczące raportowania udziałów do spółki nieruchomościowej na formularzu CIT-N2, wobec czego zwróciła się z pytaniem do dyrektora KIS, czy jest zobowiązany do przekazania szefowi KAS informacji o posiadanych pośrednio udziałach w spółce nieruchomościowej. W ocenie wnioskodawcy, nie jest on zobowiązany do raportowania posiadanych udziałów, gdyż nie spełnia warunków do uznania go za podatnika w rozumieniu przepisów ustawy CIT.
Spółka swój pogląd argumentowała tym, że o możliwości uznania za podatnika decyduje treść materialnego prawa podatkowego (np. ustawy o CIT) – przymiot podatnika uzyskuje ten podmiot, na którym na mocy ustaw podatkowych ciąży powinność świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie podatkowej. A w świetle doktryny prawa podatkowego podatnikiem jest tylko taki podmiot, który znalazł się w polu obowiązku podatkowego, czyli taki, u którego zaistniał stan faktyczny lub prawny, z którymi przepisy prawa wiążą obowiązek podatkowy. Zatem podatnika należałoby identyfikować z podmiotem, jaki podlegałby opodatkowaniu CIT w przypadku zbycia udziałów / akcji w danej spółce nieruchomościowej.
W ocenie niderlandzkiej spółki obowiązek raportowania będzie dotyczył bezpośrednich udziałowców spółki nieruchomościowej, a pośrednich udziałowców wyłącznie w takim zakresie w jakim przy ewentualnym zbyciu udziałów spółki nieruchomościowej udziałowcy bezpośredni nie podlegaliby opodatkowaniu (np. z uwagi na formę prawną nie wiążącą się ze statusem podatnika podatku dochodowego). Raportowanie przez pośrednich udziałowców obejmowałoby więc przykładowo wspólników spółki jawnej będących podatnikami podatków dochodowych (spółka jawna nie jest podatnikiem, a więc przy zbyciu spółki nieruchomościowej, obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży spółki nieruchomościowej przypadałby na wspólników takiej spółki a nie spółkę jawną). Obowiązkowi raportowania nie podlegałyby jednak podmioty będące udziałowcami bezpośrednich udziałowców spółki nieruchomościowej, jeżeli to na bezpośrednim udziałowcu ciążyłby obowiązek podatkowy w razie zbycia spółki nieruchomościowej.
Organ podatkowy rozpatrujący wniosek o interpretację nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy. Swoje stanowisko argumentował tym, że obowiązek notyfikacyjny dotyczy zarówno podmiotów które są polskimi rezydentami, jak i tych którzy nimi nie są, a obowiązek raportowania jest związany z tym jakie postanowienia zawarto zawarte między krajami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W szczególności w przedstawionej sprawie należy zwracać uwagę na tzw. klauzule nieruchomościowe, przez którą rozumie się postanowienia między stronami dotyczące opodatkowania zysków ze zbycia nieruchomości. Dyrektor KIS stwierdził, że w sytuacji, gdy w UPO między Holandią a Polską znajduje się klauzula nieruchomościowa, spółka będzie zobowiązana do przekazania szefowi KAS informacji o udziałach w spółce nieruchomościowej, ze względu na potencjalny obowiązek zapłaty podatku w Polsce w sytuacji pośredniej sprzedaży polskiej spółki nieruchomościowej.
Równocześnie organ podatkowy uznał, że w świetle art. 27 ust 1e ustawy o CIT pośredni podatnik jest „podatnikiem” i podlega obowiązkowi ewidencyjnemu w Polsce.
Organ powołał się w swoim uzasadnieniu na stanowisko zajęte przez Ministra Finansów w odpowiedzi na interpelację nr 35972 w sprawie obowiązków informacyjnych wspólników spółek nieruchomościowych z 7 października 2022 r. Zgodnie z nim obowiązek raportowania powstaje niezależnie od tego czy w roku podatkowym, na koniec którego składana jest informacja, uzyskany został przychód z odpłatnego zbycia praw do spółki nieruchomościowej czy też z innego tytułu (np. dywidendy).
Takie stanowisko MF wpisuje się w restrykcyjną linię interpretacyjną zaprezentowaną w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 28 lutego 2023 r. (sygn. DD5.8203.7.2022). Jest to niekorzystna wykładania dla spółek posiadających pośrednio prawa w spółkach nieruchomościowych. Nie tylko łączy się z obowiązkiem wypełnienia stosownych formularzy, ale procedurą uzyskania NIP w Polsce. Natomiast sama interpretacja terminu „podatnik”, którą stosują organy jest dalece dyskusyjna.
