Rynek oprogramowania dostarczanego w formule usługi (ang. Software as a Service, SaaS) doświadcza dynamicznego wzrostu zarówno w Polsce, jak i na świecie. Jest to alternatywa do zakupu licencji na oprogramowanie, który tradycyjnie był najpopularniejszą formą korzystania z programów komputerowych. W artykule omawiamy aktualny stan oraz perspektywy rozwoju rynku.
SaaS a chmura obliczeniowa
SaaS to model dostarczania oprogramowania, w którym aplikacje są hostowane w chmurze i udostępniane użytkownikom przez Internet. Użytkownicy płacą za dostęp do aplikacji na zasadzie subskrypcji, zamiast kupowania i instalowania oprogramowania na swoich urządzeniach. Sektor SaaS jest częścią szerszego rynku chmury obliczeniowej (ang. cloud computing), który polega na udostępnianiu użytkownikowi zasobów IT na żądanie, co oznacza, że nie musi on inwestować we własną infrastrukturę, aby móc korzystać z tych usług. Inne typy usług w chmurze to:
- Infrastructure as a Service (IaaS) – w tej formule dostawca zapewnia infrastrukturę IT wirtualizowaną w formie zasobów online, która obejmuje serwery, sieci, pamięć masową i inne zasoby, które użytkownicy mogą wynajmować zgodnie z potrzebami. Przykłady dostawców IaaS to Amazon Web Services, Microsoft Azure oraz Google Cloud Platform.
- Platform as a Service (PaaS) – to model usługi chmurowej, który dostarcza środowisko programistyczne i narzędzia do tworzenia, testowania i wdrażania aplikacji internetowych. Dostawca PaaS zapewnia infrastrukturę, na której mogą działać aplikacje, a użytkownicy są odpowiedzialni za tworzenie i zarządzanie aplikacjami. Przykłady platform PaaS to Heroku, Microsoft Azure App Service i Google App Engine.
- Business Process as a Service (BPaaS) – to rodzaj outsourcingu procesów biznesowych (BPO) dostarczany w oparciu o model usług w chmurze. BPaaS jest połączony z innymi usługami, w tym SaaS, PaaS i IaaS, i jest w pełni konfigurowalny.
- Cloud Management and Security Services (CM & S. Ser.) – są to outsourcowane usługi bezpieczeństwa oferowane przez zewnętrznego dostawcę, aby pomóc firmom w zabezpieczeniu ich środowisk chmurowych.
- Desktop-as-a-Service (DaaS) – jest to sposób dostarczania użytkownikom kompletnych środowisk wirtualnego pulpitu.
W odróżnieniu od rozwiązań IaaS i PaaS, które są przeznaczone głównie dla specjalistów IT, rozwiązania SaaS są skierowane do użytkowników końcowych aplikacji.
Szacuje się, że wydatki na usługi chmury publicznej na świecie osiągnęły wartość 597 miliarda dolarów w 2023 roku, co stanowi wzrost o 21,7% w stosunku do roku poprzedniego, a segment SaaS jest odpowiedzialny za niecałe 200 mld dolarów, 1/3 wszystkich wydatków (źródło: https://www.gartner.com/en/newsroom/press-releases/2023-04-19-gartner-forecasts-worldwide-public-cloud-end-user-spending-to-reach-nearly-600-billion-in-2023, dostęp 12.06.2024). SaaS jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się segmentów z prognozowanym wzrostem do 908,2 miliarda dolarów w 2030 roku. Trend ten jest napędzany przez rosnące zapotrzebowanie na cyfrową transformację i innowacyjne technologie, takie jak AI, Web3 i metaverse.
Prognoza światowych wydatków użytkowników na usługi chmury publicznej (mld USD)
Źródło: Baker Tilly TPA na podstawie danych Gartner.
Wartość rynku chmury obliczeniowej w Polsce wyniosła 3,9 mld złotych w 2023 roku, co oznacza wzrost o 34% w porównaniu z poprzednim rokiem. Prognozy na 2024 rok wskazują na dalszy wzrost wartości rynku do 4,8 mld złotych (źródło: PMR „Rynek przetwarzania danych w chmurze w Polsce 2024”) . Szacuje się, że SaaS stanowi około 2/3 rynku chmury w Polsce (około 2,6 mld złotych). Potencjał dalszego wzrostu w kolejnych latach pozostaje wyraźny. Prognozy wskazują, że rynek chmury ma zbliżyć się do poziomu 13 mld złotych w 2029 r., co oznacza średnioroczny wzrost na poziomie 22% w okresie 2023-2029.
Kluczowe Wskaźniki dla SaaS
Jednym z kluczowych wskaźników w ocenie firm z sektora SaaS jest Reguła 40 (ang. the Rule of 40). Zgodnie z tą zasadą, łączna stopa wzrostu przychodów i marży zysku powinna wynosić co najmniej 40%. Firmy przekraczające ten próg są uważane za osiągające zrównoważony wzrost.
Wskaźnik konwersji, mierzący stosunek odwiedzających stronę do płacących klientów, jest kolejnym ważnym KPI. Wskaźnik rezygnacji, obliczający tempo, w jakim klienci rezygnują z produktu, pomaga monitorować satysfakcję klientów. Średni przychód na użytkownika (ARPU) oraz miesięczne i roczne przychody z subskrypcji (MRR/ARR) są kluczowe dla oceny przychodów firmy. Koszt pozyskania klienta (CAC) i wartość życiowa klienta (LTV) pomagają natomiast ocenić efektywność działań marketingowych i sprzedażowych.
Czynniki wzrostu oraz ryzyka dla rynku SaaS
Jednym z głównych czynników, które przyczyniają się do wzrostu rynku SaaS jest rosnąca popularność chmury obliczeniowej, która umożliwia firmom łatwiejszy dostęp do aplikacji SaaS.
Rynek SaaS staje się coraz bardziej zróżnicowany, oferując szeroki wachlarz aplikacji i usług. Obejmuje to różnorodne dziedziny, począwszy od oprogramowania do zarządzania zasobami przedsiębiorstwa (ERP) i relacjami z klientami (CRM), aż po specjalistyczne aplikacje dostosowane do konkretnych branż, takich jak opieka zdrowotna czy finanse. Jedną z głównych zalet SaaS jest możliwość zapewnienia firmom dostępu do najnowocześniejszych technologii bez konieczności ponoszenia wysokich kosztów początkowych inwestycji. Jest to szczególnie korzystne dla małych i średnich firm, które mogą mieć ograniczone środki na zakup drogich lokalnych rozwiązań programowych.
Pomimo wielu zalet, SaaS stawia również przed firmami pewne wyzwania. Bezpieczeństwo danych pozostaje kwestią kluczową, a firmy muszą zadbać o ochronę wrażliwych informacji podczas korzystania z aplikacji SaaS. Dodatkowo, uzależnienie od konkretnego dostawcy może być problematyczne, gdyż przejście na inną platformę SaaS może okazać się trudne i kosztowne.
AI w SaaS
Sztuczna inteligencja (AI) może zmienić sposób funkcjonowania rozwiązań SaaS na kilka sposobów. Jednym z nich jest pomoc w automatyzacji kluczowych procesów biznesowych w zakresie obsługi klienta, HR i sprzedaży. AI to także wsparcie platform SaaS w osiągnięciu nadzwyczajnej wydajności w obszarze kontroli jakości. Wynika to z możliwości wykrywania anomalii w czasie rzeczywistym.
Proaktywna identyfikacja nieprawidłowej pracy urządzeń w obiektach przemysłowych lub kontrolowanie zużycia energii w sposób zautomatyzowany i wolny od błędów ludzkich – to tylko kilka przykładów na to, w jaki sposób firmy mogą znacznie usprawnić procesy produkcyjne, zapewnić większe bezpieczeństwo oraz podnieść jakość swoich produktów i usług.
Platformy Low-Code w SaaS
Platformy low-code/no-code umożliwiają tworzenie aplikacji przy minimalnych umiejętnościach technicznych. Szacuje się, że wartość rynku platform low-code wzrośnie z 16,3 miliardów dolarów w 2021 roku do około 148,6 miluardów USD w 2030 roku. Gartner przewiduje, że do 2025 roku 70% aplikacji będzie tworzonych głównie w środowiskach low-code. Stosowanie tego modelu pozwala firmom skrócić czas wprowadzania produktów na rynek. Dzięki low-code, interesariusze mogą samodzielnie tworzyć oprogramowanie, bez konieczności czekania na dział IT.
SaaS oferuje wiele korzyści, ale wiąże się również z wyzwaniami, które trzeba brać pod uwagę. Sektor ten doświadcza dynamicznego wzrostu zarówno w Polsce jak i na świecie. Poziom wdrożenia chmury w Polsce jest zdecydowanie niższy w porównaniu do liderów, co oznacza dobre perspektywy dla rozwoju SaaS w Polsce.
