Od 1 stycznia 2024 r. nie obowiązuje zawieszenie przepisów o podatku minimalnym. Brakuje informacji o ewentualnie prowadzonych pracach w celu jego odroczenia albo usunięcia. W konsekwencji należy przyjąć, że 2024 r. będzie pierwszym rokiem, za który podatnicy będą zobowiązani zapłacić podatek minimalny.
Podatek minimalny obejmuje, co do zasady, podatników, którzy ponieśli stratę podatkową w ramach źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe (tzw. koszyku operacyjnym) albo ich udział dochodu z tego źródła w ogólnej kwocie przychodów z zysków operacyjnych (wskaźnik dochodowości) nie przekracza 2%.
Kto jest wyłączony od podatku minimalnego?
Od podatku minimalnego wyłączeni są m. in. podatnicy podatku dochodowego, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą (do 3 lat podatkowych od jej rozpoczęcia), spełniają warunki uznania za małego podatnika, spółki kapitałowe o tzw. prostej strukturze udziałowej oraz przedsiębiorstwa finansowe i instytucje finansowe.
Warto zauważyć, że ustawodawca nie przewidział wyłączenia od opodatkowania podatkiem minimalnym dla branż, które charakteryzują się niskim wskaźnikiem dochodowości oraz nie wprowadza wyłączenia dla podatników podatku od przychodów z budynków (np. właścicieli galerii handlowych). Oznacza to, że podatnicy podatku od przychodów z budynków również powinni zweryfikować obowiązki w zakresie podatku minimalnego.
Zasady kwalifikacji do podatku minimalnego
Stratę albo wskaźnik dochodowości kwalifikujące do opodatkowania podatkiem minimalnym określa się na podstawie zmodyfikowanych ogólnych zasad ustalania wyniku podatkowego dla celów ustawy CIT. Przykładowo, nie uwzględnia się wydatków na nabycie albo ulepszenie środków trwałych, przychodów i kosztów związanych z faktoringiem oraz innych uzasadnionych wydatków ponoszonych przez podatnika. Konieczne jest zatem przeprowadzenie analizy, czy przesłanki zastosowania podatku minimalnego w danym roku są spełnione.
Jak ustalić podstawę opodatkowania?
Podstawę opodatkowania podatkiem minimalnym ustala się na podstawie jednej z dwóch metod, tj. jako:
- kwota odpowiadająca 1,5% wartości przychodów ze źródła innego niż zyski kapitałowe (tzw. zysków operacyjnych) powiększona o kwoty niektórych wydatków stanowiących koszty uzyskania przychodów;
- kwota odpowiadająca 3% wartości przychodów ze źródła innego niż zyski kapitałowe.
W przypadku, gdy podatnik ustali, że podlega podatkowi minimalnemu, winien rozważyć, który sposób ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym jest dla niego najkorzystniejszy.
Podatek minimalny, standardowy CIT i ulga B+R
Podatek minimalny wynoszący 10% podstawy opodatkowania stanowi obciążenie niezależne od standardowego CIT. Podatnicy są zobowiązani do rozliczenia podatku minimalnego w załączniku do rocznego zeznania podatkowego z tytułu CIT – załączniku CIT-8 CIT/M i zapłaty ewentualnego podatku minimalnego w terminie zapłaty standardowego CIT.
Istnieje możliwość pomniejszenia zobowiązania z tytułu standardowego CIT o podatek minimalny w bieżącym roku podatkowym. Zapłacony podatek minimalny można odliczyć od należnego CIT w zeznaniu podatkowym przez kolejne 3 lata.
Podstawa opodatkowania podatkiem minimalnym może zostać pomniejszona o różne odliczenia, w szczególności wynikające z zastosowania ulgi B+R.
Podatek minimalny a Pillar 2
Podatek minimalny stanowi tzw. podatek kwalifikowany w rozumieniu Dyrektywy Pillar 2. W konsekwencji, zapłata podatku minimalnego w Polsce może mieć również istotne znaczenie dla rozliczenia podatku wyrównawczego przez grupę kapitałową (o ile ta grupa spełnia przesłanki do podlegania regulacjom Pillar 2).
Na co zwrócić uwagę?
Przeprowadzając analizę obowiązków w zakresie podatku minimalnego, należy zwrócić uwagę w szczególności na:
- możliwość wyłączenia od opodatkowania podatkiem minimalnym;
- analizę struktury finansowej – w przypadku niektórych podmiotów, pomimo osiągania straty albo niskiego wskaźnika dochodów, obowiązek zapłaty podatku minimalnego może nie powstać;
- ocenę ryzyka w rozliczeniach z podmiotami powiązanymi;
- weryfikację wzajemnych relacji podatku minimalnego z przepisami CIT;
- dostępne odliczenia od podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym.
Pomimo że konstrukcja podatku minimalnego nie jest bardzo skomplikowana, ustalenie, czy dany podmiot podlega opodatkowaniu podatkiem minimalnym, ustalenie podstawy opodatkowania, jak również samo rozliczenie tego podatku może nastręczać istotnych trudności. Rekomendujemy szczegółową analizę przepisów o podatku minimalnym za 2024 r.
