Dobór wskaźnika rentowności w analizie porównawczej w ramach dokumentacji cen transferowych

Przy przeprowadzaniu analizy porównawczej z wykorzystaniem metody koszt plus, metody ceny odprzedaży oraz metody marży transakcyjnej netto kluczowe znaczenie ma właściwy dobór wskaźnika rentowności podlegającego badaniu w ramach analizy.

W przypadku analiz z wykorzystaniem wskazanych trzech metod, kalkulacja rynkowego poziomu (w praktyce przedziału) wynagrodzenia (rentowności) dla transakcji badanej może zostać przeprowadzona na:

• danych dotyczących rozliczeń finansowych dla konkretnych transakcji (co ma najczęściej miejsce w przypadku istnienia wewnętrznych danych porównawczych, tj. gdy podatnik zawiera transakcje z podmiotami niepowiązanymi, które są porównywalne do badanej transakcji z podmiotem powiązanym) lub
• publicznie dostępnych danych pochodzących z rocznych sprawozdań finansowych podmiotów działających na rynku i prowadzących działalność, która jest porównywalna do zakresu badanej transakcji.

W niniejszym opracowaniu nie opisujemy szczegółowo samych metod weryfikacji – ich charakterystyka, zastosowanie i teoretyczne podstawy zostały omówione w naszych wcześniejszych publikacjach (linki). W niniejszym artykule skupimy się natomiast na praktycznym aspekcie – doborze wskaźnika rentowności odpowiedniego dla każdej z metod oraz przedstawieniu, jakie typowe wskaźniki są stosowane w zależności od rodzaju działalności podmiotu testowanego i zawieranych przez niego transakcji.

W przeciwieństwie do metody porównywalnej ceny niekontrolowanej (CUP) oraz metody podziału zysku, gdzie nie stosuje się wskaźników rentowności, w przypadku wymienionych trzech metod testowany jest wybrany wskaźnik rentowności dla transakcji badanej i odnoszony do rynkowego przedziału tych samych wskaźników rentowności wyznaczonych dla zidentyfikowanych w trakcie analizy transakcji/podmiotów porównywalnych. Wybór odpowiednego wskaźnika finansowego determinuje wiarygodność całej analizy.

Wybór właściwego wskaźnika rentowności zależy przede wszystkim od profilu działalności badanej spółki, specyfiki branży, rodzaju pełnionych funkcji oraz charakteru dostępnych danych porównawczych. Forum Cen Transferowych wypracowało szczegółowe rekomendacje dotyczące dopasowania najczęściej stosowanych wskaźników rentowności do każdej z metod weryfikacji, uwzględniając przy tym metodologię uśredniania wyników oraz wyznaczania przedziałów rynkowych.

Metoda ceny odprzedaży

Metoda ceny odprzedaży znajduje główne zastosowanie przy badaniu podmiotów prowadzących działalność handlowo-dystrybucyjną, które odprzedają usługi, materiały, wyroby gotowe lub produkty wcześniej nabyte od podmiotów powiązanych.

Metoda ta polega na kalkulacji ceny zakupu towaru lub usługi od podmiotu powiązanego poprzez obniżenie ceny sprzedaży tego towaru/usługi podmiotowi niepowiązanemu o odpowiednią marżę ceny odprzedaży. Marża ta powinna zapewnić pokrycie kosztów bezpośrednich i pośrednich związanych z odprzedażą oraz zysk odpowiedni do pełnionych funkcji, ponoszonego ryzyka i angażowanych aktywów.

W związku z tym wskaźniki rentowności stosowane w opisywanej metodzie (poziom zysku) odnoszą się do przychodów osiąganych przez badany podmiot z tytułu realizacji transakcji odsprzedaży do podmiotów niezależnych towarów/usług nabywanych od podmiotu powiązanego.

Metoda koszt plus

Metoda koszt plus może być wykorzystywana przy analizie podmiotów zajmujących się działalnością produkcyjną lub usługową.

Metoda ta polega na ustaleniu ceny przedmiotu transakcji kontrolowanej na poziomie sumy bazy kosztowej i narzutu zysku kalkulowanego w odniesieniu do tej bazy. Baza kosztowa obejmuje koszty bezpośrednie i pośrednie związane z wytworzeniem lub nabyciem przedmiotu transakcji, z wyłączeniem kosztów niezwiązanych bezpośrednio z produkcją (np. koszty sprzedaży, koszty ogólnego zarządu).

W związku z tym wskaźniki rentowności stosowane w opisywanej metodzie (poziom zysku) odnoszą się do kosztów ponoszonych przez badany podmiot.

Metoda marży transakcyjnej netto

Metoda marży transakcyjnej netto jest uniwersalna i może być stosowana do badania podmiotów prowadzących zarówno działalność dystrybucyjno-handlową, jak i produkcyjną lub usługową.

Metoda ta polega na określeniu wskaźnika finansowego odzwierciedlającego relację marży zysku netto uzyskiwanej przez podmiot powiązany w transakcji kontrolowanej do odpowiedniej bazy (przychody, koszty, aktywa lub ich elementy). Wybór wskaźnika dokonuje się z uwzględnieniem specyfiki branży oraz istotnych okoliczności transakcji.

W tej metodzie możliwe jest zatem odniesienie określonego poziomu zysku zrealizowanego w danej transakcji do określonego poziomu przychodów lub kosztów, bądź też elementów aktywów na podstawie bilansu.

Stosowane wskaźniki rentowności (zgodnie z Rozporządzeniem MFz dnia 29 sierpnia 2022 r. w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych):

Wskaźniki finansowe oparte o przepisy o rachunkowości

Wskaźniki finansowe oparte o standardy międzynarodowe