Aktualna sytuacja geopolityczna wymusza większe zaangażowanie w działania na rzecz obronności, w tym spowodowała zwiększoną obecność sił NATO w Polsce. Podmioty dostarczające towary lub na rzecz sił zbrojnych NATO oraz państw członkowskich UE mogą korzystać z preferencji podatkowych, w tym w podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku dochodowego.
Podstawy
Preferencyjne traktowanie podatkowe dostaw na rzecz sił zbrojnych NATO oraz państw członkowskich UE wynika w szczególności z:
- umowy między Państwami-Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego – umowy sporządzonej w Londynie 19 czerwca 1951 r. (tzw. umowa NATO SOFA) dotyczącej statusu ich sił zbrojnych,
- umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o wzmocnionej współpracy obronnej – podpisanej w Warszawie 15 sierpnia 2020 r. (tzw. umowa EDCA);
- porozumienia wykonawczego między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki do Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o statusie sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych Ameryki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące zwolnień podatkowych dla celów oficjalnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 817);
- polskich przepisów prawa podatkowego.
Wynikające z nich preferencje podatkowe i inne korzyści finansowych mają ułatwiać efektywność operacyjną sił zbrojnych i wsparcie lokalnej gospodarki poprzez zmniejszenie obciążeń finansowych dla obcego personelu wojskowego, komponentów cywilnych i wykonawców stacjonujących w Polsce.
Kluczowe preferencje podatkowe
Przewidziane preferencyjne traktowanie podatkowe obejmuje m. in. następujące kategorie podatków:
- Zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych
Dochody uzyskiwane z tytułu zatrudnienia przez rząd Stanów Zjednoczonych przez członków sił zbrojnych, cywilne komponenty i osoby pozostające na ich utrzymaniu są zwolnione od opodatkowania w Polsce. Zwolnienie obejmuje dochody z określonych organizacji niekomercyjnych i źródeł poza Polską.
- Zwolnienie od podatku dochodowego dostaw i usług na rzecz sił USA w Polsce
Od dnia 1 stycznia 2022 r. obowiązuje zwolnienie od podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych dla polskich przedsiębiorców i podwykonawców dostarczających towary, usługi lub roboty budowlane dla sił USA stacjonujących w Polsce. Zwolnienie znajduje zastosowanie do dochodów uzyskanych z kontraktów z armią amerykańską, w tym sprzedaży bezpośredniej, usług i prac budowlanych.
Pojęcie „siły zbrojne USA” oznacza przy tym podmiot obejmujący członków sił zbrojnych, personelu cywilnego oraz całe mienie, sprzęt i materiały sił zbrojnych USA, w tym informacje oficjalne USA, znajdujące się na terytorium Polski.
Warunkiem zwolnienia jest wypełnianie określonych standardów sprawozdawczości i dokumentacji określonych przez Ministerstwo Finansów. Konieczne jest prowadzenie szczegółowej dokumentacji transakcji i kontraktów związanych z siłami USA.
- Stawka 0% VAT dla dostaw dla sił USA w Polsce
Polskie podmioty – wykonawcy lub podwykonawcy – mogą korzystać z 0% stawki VAT w stosunku do dostaw towarów lub usług na rzecz sił zbrojnych USA przebywających na terytorium Polski, jeżeli towary lub usługi nabywane przez te siły lub na ich rzecz są przeznaczone do wyłącznego użytku służbowego tych sił, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych.
Dostarczane towary lub usługi muszą być przeznaczone do wyłącznego użytku służbowego tych sił lub zaopatrzenia ich wojskowej usługowej działalności wspierającej. Przez wojskową usługową działalność wspierającą należy rozumieć m.in. punkty sprzedaży, takie jak wojskowe punkty usługowe i sklepy z żywnością, działalność finansową, mesy, ośrodki socjalne i edukacyjne, a także usługowe tereny rekreacyjne. Preferencja w postaci 0% stawki VAT dotyczy potencjalnie wszelkich dostaw towarów lub usług na potrzeby sił zbrojnych, które mają na celu zapewnienie odpowiedniego funkcjonowania personelu wojskowego USA w Polsce.
Stawka 0% VAT znajduje zastosowanie, pod warunkiem, że podmiot dokonujący dostawy towarów lub świadczący usługi przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiada wypełnione odpowiednio świadectwo zwolnienia od podatku VAT i podatku akcyzowego.
Świadectwo wypełniają siły zbrojne USA, a pole 4 tego świadectwa wypełnia Minister Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej lub jego upoważniony przedstawiciel (minister ten wydał pełnomocnictwo dowódcom jednostek wojskowych właściwych do miejsca pobytu sił zbrojnych USA, a także do wydawania pojedynczego poświadczenia).
Świadectwo potwierdza się lub wystawia pojedyncze poświadczenie na wniosek sił zbrojnych USA.
Lista wymaganych dokumentów obejmuje:
- w celu potwierdzenia świadectwa:
- świadectwo zwolnienia od VAT i podatku akcyzowego, wypełnione przez przedstawiciela sił zbrojnych USA (pola 1-3),
- Letter of certificate, podpisany przez przedstawiciela sił zbrojnych USA,
- w przypadku gdy świadectwo lub Letter of Certificate nie zostały podpisane rzez przedstawiciela sił zbrojnych USA – dokument potwierdzający udzielenie osobie, która podpisała dokumenty, pełnomocnictwa przez siły zbrojne USA do składania wniosków w ich imieniu.
- Dostawy na rzecz iż amerykańskie wojsk NATO i państw UE
Stawka 0% VAT może być stosowana również przez podatników współpracujących z siłami zbrojnymi NATO czy z siłami zbrojnymi państwa UE innego niż państwo członkowskie przeznaczenia wobec dostaw towarów lub świadczenia usług do celów służbowych tych sił lub towarzyszącego im personelu cywilnego, lub w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych (w przypadku innych państw członkowskich UE – prowadzonych w celu realizacji działania UE w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony).
Zastosowanie stawki 0% jest możliwe w takim przypadku, jeśli dostawa towarów lub świadczenie usług są dokonywane na potrzeby sił zbrojnych innego kraju niż Polska. Stawka 0% nie obejmuje jednak wyłącznie dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych w państwie członkowskim na rzecz sił zbrojnych stacjonujących na terytorium lub wizytujących terytorium ich własnego państwa członkowskiego.
Dla celów zastosowania preferencyjnej stawki 0% VAT podatnik powinien przed upływem terminu złożenia deklaracji VAT posiadać stosowną dokumentację, tj. świadectwo potwierdzone przez władze państwa przeznaczenia oraz zamówienie.
- Zwolnienie od VAT
Przewiduje się zwolnienie od VAT dla niektórych dostaw towarów lub usług świadczonych na rzecz sił zbrojnych NATO, Kwaterze Głównej Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego, Dowództwu Sojuszniczemu, Agencji Frontex, siłom zbrojnym USA. Obejmuje ono:
- dostawy towarów i świadczenia usług w ramach działalności związanej z prowadzeniem wojskowej usługowej działalności wspierającej, założonej, utrzymywanej i prowadzonej przez siły zbrojne USA w obrębie uzgodnionych obiektów i terenów, zgodnie z umową o współpracy;
- dostawy towarów dla personelu sił zbrojnych państw członkowskich innych niż Polska lub towarzyszącego im personelu cywilnego w mesach i kantynach tych sił zbrojnych, jeżeli siły te biorą udział w działaniach obronnych prowadzonych w celu realizacji działania Unii Europejskiej w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony;
Zwolnieniu podlegają m.in. alkohol, wyroby tytoniowe czy dostawa innych towarów w mesach, kantynach i stołówkach Dowództwa Sojuszniczego (NATO).
Niekiedy zastosowanie zwolnienia od VAT wymaga spełnienia dodatkowych warunków, np. zwolnienie od VAT niektórych towarów stosuje się pod warunkiem, że nie zostaną one odprzedane (zbyte) osobom trzecim.
Świadczenie zwolnione od VAT może wiązać się z ograniczeniami w zakresie odliczenia VAT. Nie jest bowiem dopuszczalne odliczenie podatku VAT naliczonego od zakupów związanych ze sprzedażą zwolnioną z VAT, a w przypadku zakupów związanych z tzw. działalnością mieszaną konieczne może być zastosowanie współczynnika sprzedaży.
- Zwolnienia dotyczące mienia osobistego i pojazdów silnikowych
Personel wojskowy USA i osoby pozostające na jego utrzymaniu są zwolnione od podatków od zakupu, posiadania i użytkowania mienia osobistego i pojazdów silnikowych. Obejmuje to zwolnienia z podatku VAT i innych powiązanych podatków, z pewnymi warunkami dotyczącymi dokumentacji i użytkowania.
Podsumowanie
Ustawodawca podatkowy przewiduje szerokie spektrum podatkowych instrumentów wspierających obecność sił zbrojnych m. in. USA w Polsce. Podmioty podejmujące współpracę z nimi mogą korzystać z wielu preferencji podatkowych. Konieczne może być dopełnienie określonych formalności.
