Dwa konkursy w ramach STEP dla projektów B+R technologii cyfrowych i deep tech

Inicjatywa STEP – Strategic Technologies for Europe Platform to europejski instrument mający na celu wzmocnienie pozycji Unii Europejskiej w obszarze technologii krytycznych i przełomowych.

W Polsce wdrażana jest dwutorowo:

• Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) odpowiada za nabory ukierunkowane na wdrożenie i inwestycje, gdzie finansowanie przeznaczone jest na budowę linii technologicznych, nabycie maszyn czy licencji i wprowadzanie gotowych rozwiązań na rynek.
• Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) prowadzi natomiast konkursy nastawione na badania i rozwój (B+R) – czyli finansuje prace badawcze, eksperymentalne i rozwojowe, których efektem są nowe technologie, prototypy czy know-how, przygotowane do późniejszego wdrożenia.

Dzięki temu STEP obejmuje pełen cykl – od koncepcji i badań laboratoryjnych (NCBR) po komercjalizację i produkcję (PARP).

1. Ścieżka A – przełomowe innowacje

Cele konkursu

Ścieżka A w ramach NCBR jest skierowana do przedsiębiorstw i konsorcjów, które chcą realizować projekty o charakterze innowacyjnym, najnowocześniejszym lub przełomowym. Wymogiem jest, by rezultaty prac B+R miały potencjał istotnego wpływu na rynek wewnętrzny Unii Europejskiej i mogły zmienić układ sił w wybranych sektorach technologicznych.

Beneficjenci

O dofinansowanie mogą ubiegać się:

• przedsiębiorstwa każdej wielkości (od mikro- po duże),
• konsorcja do 3 podmiotów, w których liderem musi być przedsiębiorstwo,

– kontrolowani przez podmioty z obszaru państw członkowskich UE, EOG i Szwajcarii.

Konsorcjantem może być także organizacja badawcza i organizacja pozarządowa (NGO), przy czym organizacja badawcza działa w formule niegospodarczej i nie może wdrażać wyników prac B+R.

Tematyka

Ścieżka A obejmuje kluczowe technologie krytyczne i innowacje deep tech, m.in. takie jak:

• półprzewodniki i mikroelektronika,
• sztuczna inteligencja (AI), HPC, chmura obliczeniowa,
• technologie kwantowe (komputery, kryptografia, komunikacja),
• zaawansowana łączność (5G/6G, Open RAN, satelitarna),
• cyberbezpieczeństwo,
• robotyka i systemy autonomiczne.

Finansowanie

Ścieżkę A charakteryzują następujące parametry finansowe:

• Budżet konkursu: 150 mln zł.
• Maksymalne wsparcie: 140 mln zł na projekt.
• Minimalne koszty kwalifikowalne: 7 mln zł (MŚP), 10 mln zł (duże przedsiębiorstwa, konsorcja z ich udziałem).
• Forma wsparcia: pomoc publiczna na badania przemysłowe i eksperymentalne prace rozwojowe.

Intensywność pomocy

Podstawowe poziomy wsparcia:

• 50% kosztów dla badań przemysłowych,
• 25% kosztów dla eksperymentalnych prac rozwojowych.

Premie podwyższające intensywność nawet do 80% przyznawane są m.in. za:

• udział MŚP (10–20%),
• współpracę w konsorcjach z innymi firmami lub jednostką naukową,
• szerokie rozpowszechnienie wyników badań (np. publikacje, open source),
• lokalizację projektu w regionach słabiej rozwiniętych.

Organizacje badawcze mogą finansować do 100% kosztów w ramach działalności niegospodarczej.

2. Ścieżka B – niezależność technologiczna Europy

Cele konkursu

Ścieżka B, również prowadzona przez NCBR, koncentruje się na projektach badawczo-rozwojowych, które mają zmniejszać strategiczną zależność Unii Europejskiej od państw trzecich. Oznacza to wsparcie dla tych przedsięwzięć, które pozwolą Europie uniezależnić się od dostawców spoza UE w zakresie kluczowych komponentów i technologii.

Beneficjenci

Analogicznie jak w ścieżce A wnioskodawcami mogą być przedsiębiorstwa samodzielnie lub konsorcja (maksymalnie 3 podmioty, liderem zawsze przedsiębiorstwo). W konsorcjum mogą uczestniczyć również organizacje badawcze i NGO.

Dodatkowe wymogi:

• wnioskodawcy mogą być kontrolowani jedynie przez podmioty z obszaru państw członkowskich UE,
• organizacja badawcza nie może wdrażać wyników, lecz może prowadzić badania,
• konsorcjum musi zapewnić, że co najmniej 50% kosztów kwalifikowalnych ponoszą przedsiębiorstwa.

Tematyka

Zakres tematyczny jest zbieżny ze ścieżką A, ale z mocniejszym naciskiem na strategiczne bezpieczeństwo. Wymieniono m.in.:

• zaawansowane półprzewodniki,
• sztuczną inteligencję i technologie ochrony prywatności,
• technologie kwantowe i metrologię,
• bezpieczną komunikację i cyberbezpieczeństwo,
• zaawansowane systemy detekcji,
• robotykę i systemy autonomiczne.

Finansowanie

Ścieżkę B cechują następujące parametry finansowe:

• Budżet konkursu: 150 mln zł.
• Maksymalne wsparcie: 140 mln zł na projekt.
• Minimalne koszty kwalifikowalne: 7 mln zł (MŚP i konsorcja bez dużego przedsiębiorstwa), 10 mln zł (dla dużych firm i konsorcjów z ich udziałem).

Zasady intensywności pomocy i premii są takie same jak w ścieżce A.

Procedura naboru i oceny dla obu Ścieżek

Nabory przeprowadzone będą od 15 września do 29 października 2025 r.

Obydwa konkursy NCBR mają dwuetapową procedurę oceny:

1. Etap I – ocena kryteriów „TAK/NIE”, w tym kwalifikowalności podmiotów, zgodności z tematyką STEP, charakteru B+R projektu i wykluczeń (np. brak finansowania projektów wyłącznie militarnych czy opartych na paliwach kopalnych).
2. Etap II – panel ekspertów z udziałem wnioskodawcy. Eksperci oceniają m.in.:
   • jakość planu badań,
   • potencjał kadry i infrastruktury,
   • realność harmonogramu,
   • wpływ projektu na rynek i politykę UE.

Ostateczna ocena punktowa decyduje o przyznaniu wsparcia.

Kwalifikowalność kosztów

Do kosztów kwalifikowalnych w obu ścieżkach należą m.in.:

• wynagrodzenia personelu B+R,
• podwykonawstwo i usługi zewnętrzne,
• amortyzacja aparatury i budynków,
• wartości niematerialne i prawne,
• koszty operacyjne i dostawy,
• koszty pośrednie.

PARP i NCBR – dwa uzupełniające się instrumenty

Największa różnica między naborami prowadzonymi przez PARP a konkursami organizowanymi przez NCBR sprowadza się do etapu cyklu:

• PARP – finansuje wdrożenie i inwestycje: zakup maszyn, nieruchomości, patentów, budowę linii produkcyjnych, wprowadzanie rozwiązań na rynek.
• NCBR – wspiera prace badawczo-rozwojowe: badania przemysłowe, prace rozwojowe, prototypowanie, testowanie, opracowywanie nowych technologii.

Dzięki temu STEP w Polsce jest spójnym systemem: projekty mogą najpierw uzyskać finansowanie zarówno na finansowanie prac B+R w NCBR, a środki wdrożeniowe w PARP.

Znaczenie dla gospodarki

Połączenie obu instrumentów daje firmom unikalną możliwość rozwoju na każdym etapie. Projekty wspierane w Ścieżce A i B NCBR zasilą pipeline technologiczny polskich firm, a w procesie wdrożenia można korzystać z instrumentów PARP, aby wprowadzać te technologie na rynek.

Dla gospodarki oznacza to:

• zwiększenie udziału polskich firm w europejskich łańcuchach wartości,
• rozwój kompetencji w kluczowych obszarach przyszłości (m.in. AI, kwantowe, półprzewodniki, robotyka),
• redukcję zależności od państw trzecich,
• umacnianie pozycji Polski w ramach unijnej polityki technologicznej.

Dwa nowe konkursy NCBR – Ścieżka A (innowacje i przełomowość) i Ścieżka B (strategiczna niezależność UE) – to kolejny element polskiego udziału w inicjatywie STEP. W połączeniu z konkursami PARP tworzą pełny ekosystem wsparcia. To kompleksowe podejście pozwoli przedsiębiorcom rozwijać technologie od fazy koncepcji, przez laboratorium, aż po rynek, zapewniając Polsce i Unii Europejskiej silniejszą pozycję w globalnym wyścigu technologicznym.