Cash pooling jest jednym z najpopularniejszych rozwiązań w ramach grup kapitałowych, służącym efektywnemu zarządzaniu płynnością finansową. Mechanizm ten pozwala spółkom z grupy optymalizować wykorzystanie środków pieniężnych – podmioty z nadwyżkami gotówki mogą finansować te, które w danym momencie mają niedobory. W efekcie, cała grupa może ograniczyć koszty związane z finansowaniem zewnętrznym i poprawić operacyjne gospodarowanie gotówką.
W praktyce cash pooling przybiera różne formy – od prostych struktur rzeczywistych (real cash pooling), po systemy wirtualne (notional cash pooling). Bez względu na wybrany model, uczestnicy struktur cash poolingu są zobowiązani do dopełnienia obowiązków w zakresie cen transferowych, jeżeli spełnione są ustawowe przesłanki.
Real i notional cash pooling – czym się różnią?
Real cash pooling polega na rzeczywistych transferach środków pieniężnych pomiędzy rachunkami spółek w grupie.
Notional cash pooling to rozwiązanie wirtualne – środki pozostają na indywidualnych kontach, a bank jedynie sumuje salda i nalicza odsetki od skonsolidowanego wyniku. Nie dochodzi do fizycznych przepływów.
Obowiązki w zakresie cen transferowych
Zgodnie z przepisami ustawy o CIT, uczestnicy transakcji, w ramach cash poolingu po przekroczeniu progu dokumentacyjny w wysokości 10 mln PLN, mają obowiązek:
- przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych (Local File);
- oraz wykazania transakcji w informacji TPR.
W związku z powyższym cash pooling stanowi transakcję kontrolowaną wymagającą zachowania zasady ceny rynkowej. Oznacza to konieczność zapewnienia, że warunki – oprocentowanie, zasady rozliczeń i funkcje poszczególnych uczestników – odpowiadają warunkom, które zaakceptowałyby podmioty niepowiązane.
Z tego względu przygotowanie analizy porównawczej stanowi ważny element zabezpieczenia podatnika przed potencjalnymi zastrzeżeniami ze strony organów podatkowych.
Ustalenie wartości transakcji
Zgodnie z „Informacją o cenach transferowych – Pytania i odpowiedzi”(wydanie VI), opublikowaną przez Ministerstwo Finansów, transakcje zarządzania płynnością (cash pooling) są w ujęciu funkcjonalnym zbliżone do transakcji udzielenia lub pozyskania pożyczki.
W związku z tym, dla potrzeb ustalenia wartości transakcji kontrolowanej, należy stosować analogiczne podejście jak w przypadku pożyczek – czyli bazować na wartości kapitału. Jednak ze względu na charakter mechanizmu cash poolingu, przy obliczaniu wartości transakcji, należy przyjąć średni dzienny poziom rzeczywistego zobowiązania lub należności z tytułu finansowania.
Raportowanie w TPR
W informacji TPR transakcje cash poolingu należy wykazać odrębnie:
- pozycje dodatnie (udostępnianie środków innym uczestnikom) – w kategorii 1202 „Zarządzanie płynnością (cash pooling) – pozycje dodatnie”;
- pozycje ujemne (korzystanie ze środków finansowych innych uczestników) – w kategorii 2202 „Transakcje zarządzania płynnością (cash pooling) – pozycje ujemne”.
W praktyce oznacza to, że dla celów raportowych transakcje z tytułu cash poolingu wykazuje się osobno dla pozycji kredytowych i debetowych, a nie łącznie jako saldo.
Podsumowanie
Cash pooling to powszechnie stosowany mechanizm w grupach kapitałowych, przynoszący realne korzyści w zakresie zarządzania płynnością. Warto jednak pamiętać, że z perspektywy przepisów o cenach transferowych oznacza on wymóg dopełnienia obowiązków dokumentacyjnych.
Prawidłowe ustalenie wartości transakcji, właściwa kwalifikacja pozycji dodatnich i ujemnych oraz zapewnienie rynkowego charakteru rozliczeń to kluczowe elementy bezpiecznego funkcjonowania struktury cash poolingu.
