Koszty wytwarzania energii elektrycznej z PV spadają wraz z rekordowo niskimi cenami paneli fotowoltaicznych, jednakże koszt wytworzenia energii elektrycznej z wiatru odnotowuje tendencje rosnące.
Na koszty paneli fotowoltaicznych i turbin wiatrowych wpływają przede wszystkim koszty surowców oraz logistyki. Ze względu na wyzwania związane z łańcuchem dostaw i rosnący popyt po kryzysie gospodarczym wywołanym Covid-19, ceny wszystkich kluczowych surowców znacznie wzrosły pod koniec 2020 i 2021 r, osiągając najwyższy poziom w połowie 2022 r. W rezultacie koszty projektów fotowoltaicznych i wiatrowych na lądzie wzrosły o około 20% w latach 2020-2022. W miarę zmniejszania ograniczeń w łańcuchu dostaw, ceny nakładów zaczęły spadać, z wyjątkiem kosztów transportu, które ponownie wzrosły w 2024 r. z powodu zakłóceń żeglugi na Morzu Czerwonym.
Wskaźniki cen surowców i logistyki, 2020-2024
Źródło: Raport Renewables 2024 od Międzynarodowej Agencji Energetycznej
Panele fotowoltaiczne
W 2022 roku koszty paneli fotowoltaicznych stanowiły do 40% nakładów inwestycyjnych na farmy fotowoltaiczne w skali użytkowej (utility-scale). W wyniku spadku cen polikrzemu i rosnącej nadwyżki podaży, globalne ceny modułów fotowoltaicznych spadły o 60% w latach 2022-2024. Niższe globalne ceny paneli, a także niższe ceny surowców, takich jak aluminium i stal, doprowadziły do około 20% spadku całkowitych kosztów inwestycji w 2024 r. w porównaniu do 2022 r.
Wskaźnik i podział komponentów nakładów inwestycyjnych utility-scale farmy PV, 2020-2024
Źródło: Raport Renewables 2024 od Międzynarodowej Agencji Energetycznej
Ogromna nadwyżka podaży wynikająca z nadprodukcji paneli fotowoltaicznych w Chinach znalazła swoje odzwierciedlenie w widocznym trendzie spadkowym cen paneli w ciągu całego 2024 r. Widoczne odbicie w styczniu 2025 r. do kwoty 105k EUR za MW wynika z wyprzedaży zapasów z magazynów przez producentów w grudniu 2024 r., gdzie ceny paneli osiągnęły swoje historyczne minimum w wysokości 95k EUR za MW. Oznacza to także spadek cen paneli rok do roku względem stycznia 2024 r. o 25%. Prezentowane dane odnoszą się do najbardziej popularnych paneli fotowoltaicznych z wydajnością do 22,5%.
Indeks cen paneli fotowoltaicznych, tys. EUR za MW
Źródło: Photovoltaic Price Index od www.pvXchange.com
Turbiny wiatrowe
Wydatki na turbiny stanowiły około 60% kosztów budowy lądowych farm wiatrowych w 2022 r., a tym samym stanowiły główny składnik nakładów inwestycyjnych. W przeciwieństwie do paneli fotowoltaicznych, średnie ceny turbin wiatrowych oferowane przez producentów oryginalnego sprzętu z Europy i Stanów Zjednoczonych nadal rosły w latach 2022-2024. W pierwszej połowie 2024 r. średnia cena była o ponad 10% wyższa niż w 2022 r., pomimo spadku głównych kosztów wytworzenia turbiny. Wynikało to z faktu, że producenci podnosili ceny, aby zrekompensować straty poniesione w okresie zakłóceń łańcucha dostaw.
Wskaźnik i podział komponentów nakładów inwestycyjnych farmy wiatrowej, 2020-2024
Źródło: Raport Renewables 2024 od Międzynarodowej Agencji Energetycznej
Analizując sprawozdania finansowe największych producentów turbin wiatrowych na świecie, spółek Vestas oraz Nordex, widzimy wzrost cen turbin wiatrowych w ostatnim roku. Prezentowane dane zawierają wartości historyczne, ze względu na odniesienie się w wyliczeniach o turbiny dostarczone oraz sprzedaż zrealizowaną w danym roku. Średnia cena sprzedaży turbiny lądowej w 2024 roku dla Vestas wyniosła 1,03 mln EUR za MW, o 12,0% więcej niż rok wcześniej. Dla Nordex średnia cena sprzedaży w okresie pierwszych trzech kwartałów 2024 roku wzrosła natomiast do 0,90 mln EUR za MW, o 6,1% w porównaniu z 2023 rokiem. Największy wzrost cen miał miejsce w segmencie turbin morskich – średnia cena sprzedaży dla Vestas wzrosła o 16,6% i wyniosła 1,30 mln EUR za MW. Należy zaznaczyć, że na cenę turbiny ma wpływ wiele czynników takich jak wielkość turbiny, technologia wykonania lub zakres prac producenta przy montażu i inne.
Średnie ceny sprzedaży turbin (mln EUR/MW) oraz wolumeny dostaw dla spółek Vestas oraz Nordex, 2021-2024
Nota(*): dane dla Nordex za 9 miesięcy 2024 roku.
Źródło: Własna analiza na podstawie sprawozdań finansowych oraz informacji prasowych Vestas oraz Nordex.
Oprócz danych o sprzedaży, spółki Vestas oraz Nordex publikują również informacje o wartości oraz wolumenie przyjętych zamówień na dostawy turbin. Dzięki tym informacjom możemy zobaczyć jak kształtują się ceny dla projektów, które wkrótce będą w fazie budowy. Vestas w swoim raporcie wskazuje, że średnia cena sprzedaży nowych turbin (przyjętych zamówień) wynosi 1,18 mln EUR za MW w czwartym kwartale 2024 r, jednakże jest to wypadkowa zakontraktowania sprzedaży zarówno turbin wiatrowych na lądzie jak i na morzu, co uniemożliwia dokładne oszacowanie cen turbin lądowych. Natomiast Nordex, który produkuje wyłącznie turbiny lądowe wskazuje, że średnia cena turbin zamówionych w czwartym kwartale 2024 roku wyniosła 0,89 mln EUR za MW.
Średnie ceny przyjętych zamówień dla turbin w ujęciu kwartalnym spółek Vestas oraz Nordex, 2021-2024
Źródło: Własna analiza na podstawie sprawozdań finansowych oraz informacji prasowych Vestas oraz Nordex.
Podsumowanie
Niezależnie od ostatnich zmian cen paneli fotowoltaicznych oraz turbin wiatrowych, fotowoltaika i lądowa energetyka wiatrowa pozostają najtańszymi źródłami wytwarzania energii elektrycznej w większości krajów na świecie. Dalszy rozwój technologii i ekspansja rynkowa powinny przyczynić się do obniżenia kosztów wytwarzania energii fotowoltaicznej i wiatrowej w nadchodzących latach.
