Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) w ramach Programu Priorytetowego Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej oferuje przedsiębiorcom wsparcie inwestycyjne na budowę magazynów energii. Alokacja Programu to aż 4,15 miliarda złotych, które zostaną rozdysponowane głównie jako dotacje w wysokości do 65% kosztów kwalifikowalnych projektu.
Konkurs został ogłoszony 4 kwietnia i potrwa do 30 maja br. Termin składania wniosków o dofinansowanie jest tak krótki, ponieważ umowy wsparcia muszą zostać podpisane najpóźniej do 31 grudnia 2025 r.
Poniżej prezentujemy główne założenia Programu, zakres inwestycji, proces oceny oraz szczegółowe warunki i formy wsparcia przewidziane w naborze.
Cel Programu
Program Priorytetowy NFOŚiGW nr 1.15 Transformacja energetyczna – Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej zakłada dofinansowanie inwestycji w magazyny energii elektrycznej o mocy nie mniejszej niż 2 MW oraz pojemności nie mniejszej niż 4 MWh, przyłączonych do sieci dystrybucyjnej i przesyłowej na wszystkich poziomach napięcia. Osiągnięcie celu operacyjnego, tj. stabilizacja krajowej sieci elektroenergetycznej (KSE), w horyzoncie średnioterminowym ma za zadanie zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne kraju, a w długoterminowym – osiągnąć cel strategiczny, czyli dekarbonizację i zeroemisyjność gospodarki.
Osiągnięcie celu Programu ma być potwierdzone przez realizację poniższych wskaźników:
- moc systemów magazynowania energii elektrycznej – 2 500 MW mocy zainstalowanej,
- pojemność systemów magazynowania energii elektrycznej – 5 000 MWh pojemności całkowitej,
- zmniejszenie emisji CO2 (Mg) – 1 125 113 Mg CO2/rok,
- zmniejszenie zużycia energii pierwotnej – 5 913 000 GJ/rok.
Warto zwrócić uwagę
Program finansowany jest ze środków Funduszu Modernizacji, m. in. na podstawie Komunikatu Komisji z 9.03.2023 r. – Tymczasowe kryzysowe i przejściowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy, co oznacza, że zasady dofinansowania mogą różnić się od standardowych zasad przyznawania tych najbardziej znanych dotacji, czyli finansowanych z programów funduszy europejskich – w tym naborze obowiązują przepisy, procedury i wytyczne NFOŚiGW wskazane w dokumentacji naboru.
Budżet programu, terminy i formy wsparcia
Nabór wniosków prowadzony będzie w trybie konkursowym, w terminie od 4 kwietnia do 30 maja br. Na realizację programu przeznaczono aż 4,15 miliarda złotych, z czego większość środków (3,735 miliarda złotych) będzie dostępna w formie bezzwrotnych dotacji. Pozostała część alokacji (415 milionów złotych) zostanie przeznaczona na pożyczki.
- Dotacja: przedsiębiorcy mogą liczyć na dofinansowanie pokrywające do 45% całkowitych kosztów kwalifikowalnych inwestycji, z możliwością zwiększenia intensywności wsparcia dla mikro i małych (do 65%) oraz średnich przedsiębiorstw (do 55%).
- Pożyczka: udzielana na warunkach preferencyjnych (WIBOR 3M, nie mniej niż 1,5% w skali roku) lub rynkowych (nie stanowi pomocy publicznej); może objąć do 100% kosztów kwalifikowanych.
Dla inwestycji realizowanych w formule „project finance” wymagany jest wkład własny w wysokości co najmniej 15% kosztów kwalifikowanych.
Warto zwrócić uwagę
Jedynie 10% alokacji przeznaczono na pożyczki, zatem będzie to wsparcie dużo trudniejsze do pozyskania, niż dotacja.
Ramy czasowe Programu
Projekt nie może rozpocząć się przed 9 marca 2023 r. Przez rozpoczęcie projektu rozumiane jest:
- rozpoczęcie budowy w rozumieniu art. 41 ust. 1 Prawa budowlanego,
- złożenie prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia dostaw/usług/robót,
- złożenie zobowiązania, które czyniłoby inwestycję nieodwracalną (np. zobowiązanie skutkujące znacznymi stratami finansowymi dla inwestora w przypadku rezygnacji).
Inwestycja nie może zostać zakończona się przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie. Zobowiązania finansowe (podpisywanie umów) podejmowane będą przez NFOŚiGW tylko do końca 2025 roku, natomiast środki mają być wydatkowane do 31 grudnia 2028 roku. Czas realizacji projektu nie może przekroczyć 36 miesięcy.
Warto zwrócić uwagę
Data końcowa wdrażania Programu, czyli 31 grudnia 2028 r., nie jest datą zakończenia realizacji projektu przez Beneficjenta, ale ostatecznym terminem, w którym NFOŚiGW może wypłacić dofinansowanie. Należy zatem ukończyć projekt odpowiednio wcześniej, aby zapewnić czas na sporządzenie i złożenie wniosku o płatność, sprawdzenie i ocenę tego wniosku przez NFOŚiGW z uwzględnieniem ewentualnej konieczności dokonania poprawek, czas na procedury administracyjne związane z zatwierdzeniem i realizacją płatności końcowej.
Beneficjenci Programu
Beneficjentami Programu będą przedsiębiorstwa: zarówno mikro, małe oraz średnie przedsiębiorstwa, jak i tzw. duże przedsiębiorstwa.
Wnioskodawca nie może jednak:
- być zobowiązany do zwrotu pomocy publicznej wynikającego z decyzji Komisji Europejskiej,
- być objęty sankcjami przyjętymi przez Unię Europejską, określonymi w pkt 1.1 Komunikatu Komisji – Tymczasowe kryzysowe i przejściowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy.
Warto zwrócić uwagę
Inwestorzy, którzy zawarli umowę mocową przed 9 marca 2023 r., zostali wykluczeni z naboru – NFOŚiGW stoi na stanowisku, iż zawarcie ww. umowy oznacza rozpoczęcie projektu przed datą kwalifikowalności (złożenie zobowiązania, które czyni inwestycję nieodwracalną). Wytwórcy, którzy zawarli umowę mocową po 9 marca 2023 r. lub zamierzają ją zawrzeć, będą musieli pomniejszyć otrzymywane z tego tytułu wynagrodzenie o wsparcie inwestycyjne otrzymane w omawianym naborze.
Lokalizacja projektu
Wszystkie projekty objęte wsparciem w ramach omawianego Programu muszą być realizowane na terenie Polski.
Rodzaje wspieranych przedsięwzięć
Przedsięwzięcia dedykowane do wsparcia to:
- „Budowa magazynów energii elektrycznej o mocy nie mniejszej niż 2 MW oraz pojemności nie mniejszej niż 4 MWh, spełniających standardy unijne w zakresie bezpieczeństwa, ochrony ppoż oraz homologacji (np. kontenery bateryjne, inwertery, transformatory, montaż modułów bateryjnych, systemy wspomagające jak np. detekcji i ppoż., klimatyzacji, przekształtniki DC/DC lub DC/AC, zabezpieczenia aktywne i nieaktywne) wraz z testami i odbiorami magazynów;
- Budowa przyłącza do sieci i infrastruktury towarzyszącej;
- Konfiguracja i adaptacja magazynu (BMS, EMS, odwzorowanie w systemach monitorujących, utworzenie zdalnego dostępu do urządzeń i/lub danych, certyfikacja i homologacja instalacji magazynowania energii w standardach UE, itp.).
przy czym zakres, o którym mowa w pkt 1 jest obligatoryjny, natomiast zakresy, o których mowa w pkt 2 i 3 są fakultatywne.”[1].
Warto zwrócić uwagę
Cable pooling – warunki przyłączenia magazynu energii powinny być wydane na Wnioskodawcę, jeśli jednak wystawione są dla dwóch lub więcej wytwórców korzystających z jednego przyłącza do sieci energetycznej w formule cable pooling, Wnioskodawca musi umożliwić ocenę zgodności parametrów użytkowych magazynu z programem priorytetowym oraz wskazać prawa i obowiązki wynikające z zawartej umowy współdzielenia przyłącza. Dokładne określenie zakresu inwestycji oraz kosztów kwalifikowalnych jest niezbędne dla potwierdzenia efektów materialnych i ekologicznych przedsięwzięcia, a także zapewnienia jego trwałości (min. 5 lat).
Aby koszt przyłącza był kwalifikowalny, na zakończenie realizacji projektu przyłącze musi stanowić własność Beneficjenta.
Ocena projektu
Ocena projektu obejmować będzie kryteria dostępu oraz kryteria jakościowe.
I. Kryteria dostępu
- Oceniane zgodnie z metodą zero-jedynkową: spełnia/nie spełnia.
- W przypadku niespełnienia któregokolwiek z kryteriów, projekt zostanie odrzucony.
- Istnieje jednokrotna możliwość poprawy/uzupełnienia wniosku.
- Wniosek jest złożony w terminie określonym w regulaminie naboru.
- Wniosek jest złożony na obowiązującym formularzu i w wymaganej formie.
- Wniosek jest kompletny i prawidłowo podpisany, wypełniono wszystkie wymagane pola formularza wniosku oraz dołączono wszystkie wymagane załączniki.
- Wnioskodawca mieści się w katalogu Beneficjentów, określonym w programie priorytetowym.
- W ciągu ostatnich 3 lat przed dniem złożenia wniosku NFOŚiGW nie wypowiedział Wnioskodawcy lub nie rozwiązał z nim umowy o dofinansowanie – z wyjątkiem rozwiązania za porozumieniem stron – z przyczyn leżących po stronie Wnioskodawcy.
- Wnioskodawca wywiązuje się z zobowiązań publicznoprawnych na rzecz NFOŚiGW, właściwych organów, czy też podmiotów.
- Wnioskodawca wywiązuje się ze zobowiązań cywilnoprawnych na rzecz NFOŚiGW.
- Cel i rodzaj inwestycji są zgodne z programem priorytetowym.
- Okres realizacji inwestycji i wypłaty dofinansowania są zgodne z programem priorytetowym.
- Forma i intensywność wnioskowanego dofinansowania są zgodne z programem priorytetowym.
- Projekt nie ogranicza równego dostępu do zasobów (towarów, usług, infrastruktury) ze względu na płeć, pochodzenie rasowe lub etniczne, religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
Warto zwrócić uwagę
NFOŚiGW dopuszcza przedłożenie ostatecznego zezwolenia na realizację inwestycji oraz decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia inwestycyjnego w terminie do pierwszej wypłaty wsparcia.
II. Kryteria jakościowe
a) Kryteria jakościowe dopuszczające w zakresie oceny względem oceny ekologiczno –technicznej – w przypadku niespełnienia któregokolwiek z kryteriów, projekt zostanie odrzucony.
- Oświadczenie Wnioskodawcy, że ukończenie dofinansowanej inwestycji (instalacji) i rozpoczęcie jej eksploatacji nastąpi w ciągu 36 miesięcy od dnia przyznania dofinansowania.
- Oświadczenie Wnioskodawcy, że zobowiązuje się do niezbywania nieruchomości/wyposażenia/sprzętu stanowiącego przedmiot dofinansowania przez co najmniej 5 lat od dnia zakończenia realizacji inwestycji.
- Oświadczenie Wnioskodawcy, że inwestycja objęta dofinansowaniem, będzie zgodna z zasadą DNSH (Do No Significant Harm) „Nie wyrządzaj znaczących szkód”.
- Oświadczenie Wnioskodawcy, że wyposażenie/sprzęt stanowiące przedmiot dofinansowania nie będą wywożone poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez co najmniej 5 lat od dnia zakończenia realizacji inwestycji.
- Oświadczenie Wnioskodawcy, że zobowiązuje się do utrzymania trwałości inwestycji przez okres 5 lat od dnia zakończenia realizacji inwestycji.
- Oświadczenie Wnioskodawcy, że koszty dofinansowywane w ramach inwestycji nie zostały sfinansowane z publicznych środków krajowych lub zagranicznych, w szczególności ze środków budżetu Unii Europejskiej i nie będą przedstawiane do takiego dofinansowania z innych źródeł.
- Przygotowanie instytucjonalne do wdrożenia przyjętego rozwiązania (możliwość wdrożenia inwestycji oraz utrzymania jej trwałości instytucjonalnej, w tym przejrzysta struktura własnościowa, forma prawna, czytelne relacje kontraktowe, itp.).
- Realność oraz zasadność (spójność działań z dokumentami strategicznymi) wdrożenia przyjętego rozwiązania, zagwarantowania dotrzymania deklarowanego efektu ekologicznego poprzez właściwą eksploatację i konserwację wyposażenia/urządzeń wraz z wytworzoną do ich prawidłowego funkcjonowania infrastrukturą techniczną (w tym: uprawdopodobnienie osiągnięcia i utrzymania trwałości rzeczowej i ekologicznej, realistyczny harmonogram realizacji inwestycji).
- Spójność danych przedstawionych we wniosku i poszczególnych załącznikach (w szczególności danych finansowych i zakresu rzeczowego opisanych we wniosku i załącznikach).
- Przedstawienie realnego, uzasadnionego harmonogramu prac, w tym obejmującego uzyskanie niezbędnych do realizacji projektu pozwoleń i decyzji administracyjnych.
- Poprawność kalkulacji kosztów inwestycyjnych pod warunkiem zaakceptowania ich kwalifikowalności w poszczególnych kategoriach, w tym kosztów uzyskania efektu ekologicznego (wyposażenie/ urządzenia wraz z całą infrastrukturą techniczną do ich prawidłowego działania).
Warto zwrócić uwagę
NFOŚiGW dopuszcza możliwość uzupełnienia dokumentów na etapie oceny wniosków, np. warunków przyłączenia do sieci. Jednak data wydania ww. warunków nie może być późniejsza, niż termin zakończenia naboru, tj. 30 maja 2025 r. Jeśli dokument zostanie wydany po tej dacie, wniosek zostanie odrzucony.
b) Kryteria jakościowe punktowe w zakresie oceny względem oceny ekologiczno–technicznej – minimalna wymagana dla pozytywnej oceny wniosku liczba punktów wynosi 21 z 35 możliwych do zdobycia.
- Nakład z dofinansowania na 1 MW mocy zainstalowanej (waga: 3, maksymalnie 9 pkt.)
- 3 pkt.: X < 1,8 mln PLN/MW • 2 pkt.: 1,8 mln PLN/MW < X <= 2,7 mln PLN/MW
- 1 pkt.: 2,7 mln PLN/MW < X
- Nakład ze środków dofinansowania na 1 MWh pojemności całkowitej magazynu (waga: 3, maksymalnie 9 pkt.)
- 3pkt: X<0,8 mln PLN/MWh
- 2 pkt: 1,5 mln PLN/MWh < X ≤ 0,8 mln PLN/MWh
- 1 pkt: X> 1,5 mln PLN/MW
- Ograniczenie emisyjności gazów cieplarnianych (waga: 3, maksymalnie 9 pkt.). Punkty przyznawane będą za osiągnięcie danej wartości wskaźnika nakładów ze środków dofinansowania (PLN) (X) na 1 Mg zredukowanego CO2
- 3pkt: X<3000 PLN/Mg CO2
- 2 pkt: 4500 PLN/Mg CO2 < X ≤ 3000 PLN/Mg CO2
- 1 pkt: X> 4500 PLN/Mg CO2
- Gotowość/dojrzałość inwestycji do realizacji (waga: 2, maksymalnie 8 pkt.)
Badaniu podlega, czy projekt posiada:
– projekt techniczny dla realizacji przedsięwzięcia dla 100% zakresu rzeczowego,
– prawo do dysponowania wymaganą powierzchnią gruntów/terenem pod inwestycję,
– zadania oraz harmonogram ich wdrożenia są zgodne z założeniami naboru,
– projekt uzyskał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia inwestycyjnego (jeśli dotyczy),
– projekt uzyskał pozwolenie na budowę (jeśli dotyczy),
– inne wymagane zgody administracyjne (np. promesa koncesji, umowa przyłączenia do sieci itp.),
– zapewniono środki finansowe do jego realizacji,
– inwestor posiada zespół oraz infrastrukturę techniczną do realizacji projektu.- 0 pkt (nie spełniono żadnego z wymienionych w opisie kryteriów),
- 1 pkt (spełniono 2 z wymienionych w opisie kryteriów),
- 2 pkt (spełniono 3 z wymienionych w opisie kryteriów),
- 3 pkt (spełniono 4 z wymienionych w opisie kryteriów),
- 4 pkt (spełniono co najmniej 5 z wymienionych w opisie kryteriów).
Warto zwrócić uwagę
Jeśli inwestycja wg przepisów prawa nie wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, Wnioskodawca może przedłożyć własne oświadczenie o braku takiej potrzeby, bądź decyzję stosownej instytucji o jej braku/odmowę wszczęcia postępowania – jednak punkty zostaną przyznane tylko w sytuacji przedłożenia decyzji właściwego organu. Punkty przyznawane będą tylko w sytuacji załączenia stosownych dokumentów potwierdzających spełnienie kryteriów w pierwszej wersji złożonego wniosku. Dokumenty składane na etapie uzupełnień nie będą punktowane.
c) Kryteria jakościowe dopuszczające w zakresie oceny finansowej i pomocy publicznej – w przypadku niespełnienia któregokolwiek z kryteriów, projekt zostanie odrzucony.
- Analiza dotychczasowej sytuacji finansowej Wnioskodawcy.
- Analiza prognozowanej sytuacji finansowej Wnioskodawcy – w tym analiza wykonalności i trwałości finansowej.
- Dopuszczalność pomocy publicznej zgodnie z przepisami o pomocy publicznej.
Warto zwrócić uwagę
Projekt musi zachować „efekt zachęty”, co w tym przypadku oznacza:
- nie może rozpocząć się przed 9 marca 2023 r.,
- wsparcie skłania Wnioskodawcę do realizacji inwestycji, której w sytuacji braku pomocy nie podjąłby się lub zrealizowałby ja w ograniczony/odmienny sposób.
Uzasadnienie spełnienia w szczególności drugiego warunku jest kluczowe – jego brak spowoduje odrzucenie wniosku, zatem argumentacja musi być wyjątkowo rzetelna.
Znaczenie wsparcia publicznego
Budowa magazynów energii elektrycznej to nie tylko krok w kierunku zrównoważonego rozwoju, ale także inwestycja w przyszłość. Stabilny i elastyczny system energetyczny jest fundamentem dla dalszego rozwoju gospodarczego kraju, a także dla poprawy jakości życia obywateli. Program „Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura” stanowi doskonałą okazję dla przedsiębiorców do uzyskania zewnętrznego finansowania dla stworzenia lub rozwoju własnego, nowoczesnego systemu magazynowania energii, co w efekcie pozwoli im na zwiększenie konkurencyjności dzięki obniżeniu kosztów funkcjonowania lub uzyskiwania większych dochodów ze sprzedaży energii.
Jeśli są Państwo zainteresowani pozyskaniem wsparcia, zapraszamy do kontaktu.
[1] https://www.gov.pl/attachment/a51678fe-b5e6-45bf-83e1-1005e4b855d2 (dostęp na dzień 07.04.2025 r.)
