Wielkość przedsiębiorstwa – zalecenie Komisji Europejskiej

Wielkość przedsiębiorstwa jest jednym z istotniejszych kryteriów analizy przedsiębiorstwa w kontekście jego uprawnień oraz obowiązków dotyczących pomocy publicznej. Komisja zaproponowała zmiany do obowiązującej definicji – zawartej w Załączniku I do rozporządzenia 651/2014. W Zaleceniu Komisji (UE) 2025/1099 z dnia 21 maja 2025 r. dotyczącym definicji małych spółek o średniej kapitalizacji (Dz.Urz. UE L z dnia 28 maja 2025 r.) proponuje się nowe kryteria ustalania tej wielkości.

Wielkość przedsiębiorstwa

Dla celów pomocy publicznej, udzielanej zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, generalnie znaczenie ma definicja zawarta w Załączniku I do rozporządzenia 651/2014 (chyba że właściwe regulacje dotyczące konkretnej formy pomocy wprost przewidują inny mechanizm klasyfikacji).

W celu określenia wielkości przedsiębiorstwa, uwzględnia się łącznie dwa wskaźniki: (1) wskaźnik zatrudnienia i (2) jeden z dwóch wskaźników finansowych (do wyboru przez przedsiębiorcę): (a) roczny obrót lub (b) roczną sumę bilansową.

Status MŚP posiadają przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR.

Tabela 1. Kryteria kwalifikacji dla celów oceny wielkości przedsiębiorstwa

Źródło: opracowanie własne

Niezależnie w wyniku przeprowadzonych analiz Komisja zauważyła, że wiele przedsiębiorstw – mimo że wykazywała zatrudnienie ponad limity ustalone dla przedsiębiorstw średnich, automatycznie powodując ich kwalifikację do dużych przedsiębiorstw – w istocie nie przekracza limitów finansowych ustalonych dla dużych przedsiębiorstw (rocznych obrotów i całkowitego bilansu rocznego). W efekcie muszą one konkurować o środki przeznaczone tylko dla przedsiębiorstw o dużym potencjale finansowym.

Stąd zdefiniowano nową kategorię przedsiębiorstw – tzw. mid-caps i small mid-caps. Podmioty takie wyłączono z grupy dużych przedsiębiorstw, otwierając przed nimi potencjał ubiegania się o środki, które były dla nich zablokowane (z racji przynależności do kategorii dużych przedsiębiorstw). Small mid-cap oznacza „małą spółkę o średniej kapitalizacji”, zatrudnia do 499 pracowników, roczne obroty nie przekraczają 100 mln EUR, a roczna suma bilansowa – 86 mln EUR. Mid-cap jest „spółką o średniej kapitalizacji”, zatrudniającą nie więcej niż 3 000 pracowników, niebędącą MŚP ani małą spółką o średniej kapitalizacji.

Propozycje Komisji

W Zaleceniu KE zaproponowała nowe progi identyfikacji małych przedsiębiorstw o średniej kapitalizacji w kontekście unijnych i krajowych instrumentów:

• < 750 pracowników,
• ≤ 150 000 000 EUR obrotu / 129 000 000 EUR sumy bilansowej.

Zalecenie wprowadza również kilka dodatkowych wyjaśnień:

• przedsiębiorstwa kontrolowane ≥ 25 % przez organy publiczne są wyłączone z tej kategorii,
• zachęca się do składania uproszczonych oświadczeń własnych w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych,
• państwa członkowskie, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) są proszone (ale nie są zobowiązane) do skorzystania z niniejszych ram i powiadomienia Komisji do końca 2026 r.

Celem proponowanych zmian jest zapewnienie spójnego, lecz niewiążącego punktu odniesienia dla polityk skierowanych do przedsiębiorstw, które utraciły status MŚP, lecz nie kwalifikują się jeszcze jako duże przedsiębiorstwa, jako że odgrywają one kluczową rolę w zwiększaniu skali przemysłu, innowacjach i konkurencyjności, a jednocześnie mieszczą się pomiędzy lukami w istniejących kategoriach polityki. Zalecenie ukierunkowane jest na rozszerzenie i sformalizowanie tej koncepcji w celu szerszego zastosowania w polityce, bez wpływu na definicje stosowane w prawie pomocy państwa przy jednoczesnym zachowaniu ważności progów znajdujących zastosowanie na podstawie rozporządzenia 651/2014 lub wytycznych w sprawie finansowania ryzyka.

Fundusze inwestycyjne

W Zaleceniu zawarto również informacje dotyczące tego, jak alternatywne fundusze inwestycyjne mogą inwestować w tego typu spółki, nie wpływając na ich klasyfikację.

I tak wskazano, że przedsiębiorstwa należy uznać za samodzielne mimo tego, że co najmniej 25 % udziałów lub głosów posiadają w nich niektóre kategorie inwestorów, które odgrywają pozytywną rolę w finansowaniu i tworzeniu biznesu. Powinno to mieć również zastosowanie do inwestycji o wartości do 5 000 000 EUR dokonywanych przez „anioły biznesu” (osoby fizyczne lub grupy osób prowadzących regularną działalność inwestycyjną w oparciu o kapitał wysokiego ryzyka), ze względu na ich doświadczenie w zarządzaniu przedsiębiorstwem, umiejętności oraz udostępnianie kontaktów na rzecz przedsiębiorcy w porównaniu z innymi podmiotami inwestującymi w oparciu o kapitał wysokiego ryzyka. Ich inwestycje w kapitał własny uzupełniają także działalność podmiotów inwestujących w oparciu o kapitał wysokiego ryzyka.

Ponadto, aby zachować zdolność innowacyjnych przedsiębiorstw do pozyskiwania finansowania z alternatywnych funduszy inwestycyjnych, takich jak fundusze venture capital lub fundusze private equity, w celu finansowania ich działalności lub wzrostu, takie podmioty nie powinny być uznawane za przedsiębiorstwa powiązane do celów obliczania liczby zatrudnionych i pułapów finansowych określonych w niniejszym zaleceniu. Aby uwzględnić obecne praktyki rynkowe inwestowania w innowacyjne przedsiębiorstwa przez fundusze venture capital lub fundusze private equity, należy doprecyzować, że w przypadku, gdy przedsiębiorstwa i alternatywny fundusz inwestycyjny oraz jego zarządzający prowadzą rozdzielną księgowość, a fundusz posiada z góry określoną strategię wyjścia z inwestycji w dane przedsiębiorstwo – w tym poprzez sprzedaż przedsiębiorstwa lub inne sposoby realizacji jego wartości – takie podmioty nie powinny być uznawane za przedsiębiorstwa powiązane.

Co dalej

Zgodnie z Zaleceniem, Komisja powinna dokonać przeglądu stosowania definicji zawartej w załączniku do dnia 31 maja 2030 r. w celu uwzględnienia doświadczeń i rozwoju gospodarczego w Unii. Można zatem spodziewać się, że w przyszłości definicja wielkości przedsiębiorstwa będzie podlegała dalszym zmianom, jak również mogą pojawić się inne (nowe) kategorie przedsiębiorstw.