Czym jest APA?
APA (z ang. Advance Pricing Arrangement) to formalne porozumienie dotyczące ustalania cen transferowych, zawierane pomiędzy organem podatkowym a podatnikiem. W Polsce procedura ta została uregulowana w Ustawie z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych („Ustawa o APA”). Porozumienie ma formę decyzji wydawanej przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej („KAS”) na wniosek krajowego podmiotu powiązanego uczestniczącego w transakcji kontrolowanej. W decyzji Szef KAS uznaje, że cena transferowa w transakcji kontrolowanej została ustalona na warunkach, które ustaliłyby pomiędzy sobą podmioty niepowiązane.
Rodzaje APA
Podatnicy mogą ubiegać się o wydanie:
- Jednostronnego APA – czyli porozumienia, które zostanie zawarte wyłącznie przez krajowy podmiot powiązany (krajowe podmioty powiązane) z Szefem KAS. Porozumienie może dotyczyć transakcji zawieranych pomiędzy krajowymi podmiotami powiązanymi lub pomiędzy krajowym podmiotem i podmiotem zagranicznym – jeśli, w tym drugim przypadku, krajowy podmiot powiązany nie wystąpił z wnioskiem o objęcie transakcji porozumieniem dwu lub wielostronnym.
- Dwustronnego APA – w tym przypadku Szef KAS porozumiewa się z jednym właściwym organem zagranicznym (właściwym dla zagranicznego podmiotu powiązanego będącego stroną transakcji kontrolowanej, dla której wydane ma zostać APA).
- Wielostronnego APA – tj. porozumienia, które zawiera Szefa KAS z więcej niż jednym organem zagranicznym.
Statystyki APA w Polsce
Krajowa Administracja Skarbowa publikuje ogólnodostępne statystyki dotyczące zawartych uprzednich porozumień cenowych (APA)*. Dane te pokazują, że zainteresowanie tym instrumentem systematycznie rośnie – uprzednie porozumienia cenowe zyskują na popularności wśród podatników.W 2024 roku wydano ich 118, z czego zdecydowaną większość stanowiły porozumienia jednostronne.
Łączne dane za lata 2006–30.06.2025:
- Jednostronne: 489
- Dwustronne: 47
- Wielostronne: 3
- Razem: 539
*https://www.podatki.gov.pl/media/10952/statystyki-apa-30-czerwiec-2025-r.pdf
Na dzień 30 czerwca 2025 r. w toku było 189 spraw, w tym:
- 120 dotyczących porozumień jednostronnych,
- 69 dotyczących porozumień dwustronnych,
- 0 dotyczących porozumień wielostronnych.
Metody ustalania cen transferowych w transakcjach objętych zawartymi APA
Najczęściej stosowaną metodą ustalania cen transferowych w transakcjach kontrolowanych w zawartych porozumieniach jest metoda marży transakcyjnej netto (TNMM) – wykorzystano ją aż w 411 przypadkach. Jej szerokie wykorzystanie wynika przede wszystkim z łatwego dostępu do danych porównawczych.
Pozostałe metody:
- Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej – 73 porozumienia
- Metoda ceny odprzedaży – 1 porozumienie
- Metoda koszt plus – 24 porozumienia
- Metoda podziału zysku – 20 porozumień
- Inne metody – 10 porozumień.
Opłaty za APA
Zgodnie z art. 98 Ustawy o APA, opłata wynosi 1% wartości transakcji kontrolowanej, przy czym obowiązują limity:
- Jednostronne APA:
- dotyczące transakcji zawartych wyłącznie pomiędzy krajowymi podmiotami powiązanymi – od 5 000 zł do 50 000 zł;
- z udziałem zagranicznego podmiotu – od 20 000 zł do 100 000 zł.
- Dwustronne i wielostronne APA – od 50 000 zł do 200 000 zł.
Opłatę należy uiścić w terminie 7 dni od złożenia wniosku.
Wniosek o APA
Wniosek musi zawierać m.in.:
- informacje o wnioskodawcy i podmiotach powiązanych uczestniczących w transakcji kontrolowanej;
- opis transakcji kontrolowanej i analizę funkcjonalną podmiotów uczestniczących w transakcji;
- umowy, porozumienia lub inne dokumenty dotyczące transakcji;
- wskazanie metody weryfikacji ceny transferowej w transakcji wraz z uzasadnieniem wyboru;
- analizę porównawczą;
- opis sposobu kalkulacji ceny transferowej wraz z założeniami tej kalkulacji;
- wskazanie okresu obowiązywania porozumienia (porozumienie może zostać zawarte na okres 5 lat z możliwością przedłużania na kolejne okresy pięcioletnie).
Szef KAS może żądać dodatkowych wyjaśnień lub dokumentów. Podatnicy, którzy uzyskali APA, mają obowiązek składania corocznych sprawozdań z realizacji porozumienia (art. 107 Ustawy o APA).
Dlaczego warto zawrzeć APA?
- Bezpieczeństwo podatkowe – APA to akceptacja metody ustalania cen przez organy podatkowe, co oznacza, że w trakcie ewentualnej kontroli organy nie będą podważać cen transferowych w transakcjach objętych porozumieniem, jeśli podatnik ustala ceny zgodnie z warunkami określonymi w zawartym porozumieniu.
- Przewidywalność rozliczeń – stabilność polityki cenowej przez cały okres obowiązywania APA.
- Uniknięcie podwójnego opodatkowania – w przypadku porozumień dwustronnych i wielostronnych.
- Zwolnienie z obowiązku przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji objętej APA.
Podsumowanie
Uprzednie porozumienia cenowe to narzędzie, które daje przedsiębiorcom spokój i przewidywalność w obszarze cen transferowych. Statystyki pokazują, że liczba APA w Polsce dynamicznie rośnie. Choć procedura wiąże się z kosztami i wymaga szczegółowej dokumentacji, korzyści w postaci bezpieczeństwa podatkowego, stabilności rozliczeń i braku ryzyka sporów są nie do przecenienia.
