Zwolnienie dywidend z opodatkowania podatkiem u źródła (WHT) nie znajduje zastosowania, jeśli rzeczywisty właściciel nie posiada bezpośredniego udziału w kapitale spółki dokonującej wypłaty – tak w wyroku z 22 października 2025 r. orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, sygn. akt I SA/Lu 350/25. Pogląd ten pozostaje w sprzeczności ze stanowiskiem Ministra Finansów zawartym w Objaśnieniach podatkowych z 3 lipca 2025 r. dotyczącymi stosowania klauzuli rzeczywistego właściciela w podatku u źródła i wskazującymi wprost na możliwość zastosowania zwolnienia dywidendowego przy zastosowaniu koncepcji look-through approach.
Tło sprawy
W analizowanym stanie faktycznym, polska spółka akcyjna (dalej: Spółka) dokonuje wypłat dywidendy na rzecz swoich akcjonariuszy. Z uwagi na fakt, że Płatnik jest podmiotem notowanym na giełdzie, dywidendy są co do zasady przekazywane za pośrednictwem instytucji prowadzących rachunki papierów wartościowych lub rachunki zbiorcze (typu biura maklerskie). Jednym z akcjonariuszy polskiego podmiotu jest holenderska spółka matka, przy czym nie jest ona rzeczywistym właścicielem otrzymywanych dywidend. Jest nim bowiem podmiot z siedzibą w Luksemburgu (dalej: Podatnik lub Wnioskodawca), który jest wyłączonym udziałowcem w holenderskiej spółce matce. Tym samym podmiot ten pozostaje pośrednim akcjonariuszem Spółki.
Tło sprawy i stanowisko KIS
Wnioskodawca zwrócił się do Dyrektora KIS z pytaniem, czy podlega on obowiązkowi podatkowemu w Polsce na gruncie przepisów o podatku u źródła (WHT) w stosunku do dywidend o wysokości powyżej 2 mln zł wypłacanych przez Spółkę na rzecz holenderskiego podmiotu, z uwzględnieniem koncepcji look-through approach. Dodatkowo Podatnik zapytał, czy warunek posiadania udziałów, wynikający z art. 22 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, jest spełniony, gdy spółka matka nie jest rzeczywistym właścicielem należności oraz czy Wnioskodawca będzie uprawniony do zwrotu podatku pobranego przez biuro maklerskie lub Spółkę.
Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym możliwe jest zastosowanie koncepcji, zatem będzie on podlegał obowiązkowi podatkowemu w Polsce od dochodów uzyskanych z dywidend wypłacanych przez Spółkę (zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem biura maklerskiego). Warunek bezpośredniego posiadania udziałów z art. 22 ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT należy uznać za spełniony, ponieważ Wnioskodawca posiada co najmniej 10% udziałów w spółce holenderskiej, która z kolei posiada co najmniej 10% akcji w Spółce.
Organ w interpretacji indywidualnej z 29 maja 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.88.2023.2.AK) potwierdził, że Wnioskodawca będzie podlegał obowiązkowi podatkowemu w Polsce od dochodów związanych z dywidendami, stosując koncepcję look-through approach. Jednakże warunek posiadania udziałów przez podmiot z Luksemburga w polskiej spółce nie jest spełniony, w związku z tym, że nie posiada on bezpośrednio udziałów w podmiocie wypłacającym dywidendę, a w efekcie nie jest możliwe zastosowanie zwolnienia ze względu na niespełnienie jednego z warunków. Dalsze pytania dotyczące nadpłaty i zwrotu podatku nie były rozpatrzone.
Postępowanie nadpłatowe
Płatnik dokonał wypłaty dywidendy, pobierając podatek u źródła według standardowej stawki 19%. Podatnik złożył więc wniosek do Naczelnika Lubelskiego Urzędu Skarbowego (dalej: Naczelnik) w trybie określonym w art. 28b ustawy o CIT, a więc dotyczącym WHT pobranego według od nadwyżki ponad 2 mln zł, aby odzyskać uiszczony przez Płatnika podatek.
Naczelnik odmówił zastosowania zwolnienia dywidendowego w związku z niespełnionym warunkiem bezpośredniego posiadania udziałów. Zwrócił Wnioskodawcy jedynie różnicę pomiędzy podstawową stawką 19%, a stawką 15% wynikającą z UPO zawartej pomiędzy Polską i Luksemburgiem. Przedmiotowa decyzja Naczelnika została zaskarżona przez Podatnika w drodze odwołania do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Lublinie. Organ odwoławczy utrzymał w mocy rozstrzygnięcie Naczelnika, wskazując, że analiza językowa spornego przepisu jest jednoznaczna i jasno przesądza o obowiązku bezpośredniego posiadania udziałów w spółce wypłacającej dywidendę.
Stanowisko WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w całości podzielił stanowisko organów podatkowych. Uznał, że zwolnienie z art. 22 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT wymaga spełnienia wszystkich warunków łącznie, w tym warunku bezpośredniego posiadania akcji. Podkreślił, że termin „bezpośrednio” jest jednoznaczny i nie pozwala na interpretację, w której pośrednie posiadanie akcji mogłoby spełniać ustawowy wymóg.
Sąd wyjaśnił również, że koncepcja look-through służy jedynie ustalaniu rzeczywistego właściciela, a nie fikcyjnemu zastępowaniu warunków zwolnienia podatkowego. Nie można więc twierdzić, że podmiot ustalony jako rzeczywisty właściciel automatycznie spełnia wszystkie przesłanki zwolnienia, jeżeli faktycznie nie posiada udziałów bezpośrednio. W wyroku podkreślono, że „[…] koncepcja look-through approach nie służy legalizacji struktur o charakterze sztucznym, w których dla celów optymalizacji podatkowej wprowadza się podmioty pośredniczące, funkcjonujące wyłącznie formalnie, nie posiadające statusu rzeczywistego właściciela wypłacanych należności. Zidentyfikowanie w strukturze grupy rzeczywistego właściciela należności dywidendowych powoduje, że to wobec tego podmiotu może i powinna być dokonywana ocena przesłanek zwolnienia podatkowego, bez jakiegokolwiek odwołania do indywidualnych cech pośrednika nie będącego rzeczywistym właścicielem (bo w ocenie Sądu byłoby to obejście prawa)”.
W konsekwencji uznano, że Podatnik nie mógł skorzystać ze zwolnienia dywidendowego i w efekcie organy prawidłowo odmówiły prawa do zastosowania zwolnienia, po czym zastosowały obniżoną stawkę podatku wynikającą z umowy międzynarodowej.
Wyrok WSA a Objaśnienia
Wyrok ten jest bardzo istotny dla podatników, ponieważ jest on wydany już po długo wyczekiwanych Objaśnieniach Ministra Finansów przepisów prawa podatkowego z 3 lipca 2025 r. w zakresie WHT, które wprost potwierdzały możliwość zastosowania koncepcji look-through approach. Zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Ministra Finansów, warunek bezpośrednio posiadania udziałów jest spełniony, gdy wszystkie podmioty w łańcuchu płatności kaskadowo spełniają ten warunek w kolejnej spółce w łańcuchu. Wówczas każda kolejna spółka otrzymująca dywidendę powinna spełniać warunek bezpośredniego posiadania udziałów względem kolejnej spółki wypłacającej, a nie względem pierwszej spółki wypłacającej. WSA w swoim uzasadnieniu wskazał wprost, że nie podziela stanowiska zaprezentowanego przez Ministra Finansów. Zdaniem sądu teza ta nie została uargumentowana, a ponadto nie można jej pogodzić z założeniami ustawodawcy. Stanowi więc nieuprawnioną rozszerzającą interpretację koncepcji look-through approach. Ponadto, w analizowanej sprawie decyzja została wydana przed terminem opublikowania Objaśnień.
Podsumowanie
Wyrok WSA w Lublinie jednoznacznie potwierdza, że koncepcja look-through approach może być stosowana wyłącznie w celu identyfikacji rzeczywistego właściciela dywidendy, a nie jako narzędzie zastępujące ustawowe warunki zwolnienia podatkowego. W szczególności nie eliminuje wymogu bezpośredniego posiadania udziałów w spółce wypłacającej dywidendę.
Rozstrzygnięcie to stoi w sprzeczności z Objaśnieniami Ministra Finansów z lipca 2025 r., co może prowadzić do dalszych rozbieżności interpretacyjnych. Do czasu ukształtowania jednolitej linii orzeczniczej (w szczególności przez NSA) podatnicy powinni zachować ostrożność i weryfikować spełnienie wszystkich przesłanek zwolnienia, w tym warunku bezpośredniego posiadania udziałów, aby ograniczyć ryzyko podatkowe.
