Retrospekcja czy retroakcja, czyli zastosowanie klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania (ang. GAAR) do przeszłych przedsięwzięć
Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania weszła w życie w dniu 15 lipca 2016 r. Wprowadzenie w życie przepisów prawa podatkowego mających wpływ na podatki dochodowe podatnika w trakcie roku podatkowego (w szczególności, gdy wpływ ten wiązałby się z negatywnymi skutkami)
budzi wątpliwości co do zgodności z konstytucją takiego trybu zmiany przepisów podatkowych. Trybunał Konstytucyjny w swoich wyrokach kilkakrotnie podkreślał, że zmiany w przepisach prawa materialnego mające wpływ na podatki rozliczane w okresach rocznych nie powinny wchodzić w życie w trakcie roku podatkowego.
Wbrew powyższemu, nowo wprowadzone przepisy przewidują, że jeśli po dniu 1 stycznia 2017 r. wygenerowana została korzyść podatkowa wynikająca ze zdarzenia przeszłego zabezpieczonego interpretacją podatkową, moc ochronna takiej interpretacji jest wyłączona (niezależnie od daty jej wydania).
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego nie zezwala na stosowanie przepisów prawa z mocą wsteczną (tj. stosowania nowych przepisów do już ukształtowanego stanu prawnego retroaktywnie, w sposób kształtujący ten stan prawny na nowo, w mniej korzystny sposób). Jednakże zezwala się na retrospektywne stosowanie przepisów prawa, tj. stosowanie nowych przepisów prawnych do zdarzeń /postępowań/operacji, które zostały zainicjowane w czasie obowiązywania poprzednich przepisów, jeśli nie wszystkie elementy stanu prawnego były ukształtowane. Trwają zatem spory czy nowo wprowadzone przepisy, wyłączające moc ochronną interpretacji w przypadku zastosowania klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania, są zgodne z konstytucją i ukształtowaną linią orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego.
O konsekwencjach i warunkach wprowadzenia klauzuli pisaliśmy w poprzednim wpisie.
