Umowa cash poolingu jest umową nienazwaną, co w praktyce oznacza, że nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Potwierdzają to organy podatkowe.
Przedsiębiorstwa, często działające w ramach grup kapitałowych, przystępują do umów o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową – zerowanie sald (umowa cash poolingu). Tego typu umowa pozwala na zarządzanie posiadanymi na rachunkach bankowych środkami oraz zadłużeniem spółek tworzących grupę kapitałową poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W ramach tej umowy następuje koncentracja środków wszystkich spółek grupy na jednym rachunku rozliczeniowym. Pojawia się więc pytanie czy tego typu umowa podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC).
Umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową – zerowanie sald, ani żadna z czynności wykonywanych w ramach tej usługi nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wynika to z faktu, że umowa cash poolingu jest umową nienazwaną i jako taka nie mieści się w katalogu czynności podlegających PCC (katalog ten znajduje się w art. 1 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych; Dz.U. z 2017 r., poz. 1150 ze zm.).
Zakres opodatkowania
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiduje, że podatkowi temu podlegają:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych
- umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy
- umowy dożywocia
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat
- ustanowienie hipoteki
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności
- umowy depozytu nieprawidłowego
- umowy spółki.
Celem optymalizacja
Umowa cash poolingu, jako umowa nienazwana, nie została wymieniona w cytowanym katalogu czynności cywilnoprawnych objętych PCC. Umowa zarządzania płynnością finansową jest umową o świadczenie usług finansowych oferowaną przez banki. Jest ona przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Przystąpienie do takiej umowy ma na celu optymalizację zarządzania stanem środków pieniężnych na wielu rachunkach bankowych należących do grupy kapitałowej. Usługa ta – w uproszczeniu – polega na koncentrowaniu środków z rachunków szczegółowych na rachunku głównym i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku bankowym. Jedną z korzyści takiego systemu jest możliwość globalnego minimalizowania kosztów działalności podmiotów z grupy kapitałowej.
Bez cech pożyczki
Co ważne, umowy cash poolingu nie można zakwalifikować jako pożyczki. Celem pożyczki jest bowiem korzystanie przez ściśle określony czas z cudzego kapitału, w ściśle określonej wysokości, w celach inwestycyjnych lub konsumpcyjnych, zwykle za zapłatą pożyczkodawcy umówionego wynagrodzenia. Natomiast w umowie o zarządzanie płynnością finansową uczestnicy umowy realizują cel przedstawienia bankowi skonsolidowanego salda grupy rachunków tak, aby należne bankowi odsetki zostały naliczone w mniejszej wysokości w przypadku ujemnego salda skonsolidowanego grupy kapitałowej (lub aby bank naliczył wyższe odsetki w przypadku dodatniego salda skonsolidowanego grupy kapitałowej). W cash poolingu chodzi przede wszystkim o zwiększenie efektywności zarządzania środkami spółek należących do grupy kapitałowej.
Jeśli zatem umowa cash poolingu nie jest umową pożyczki, nie mam mowy o PCC. Potwierdził to m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 5 kwietnia 2019 r.
