Wynagrodzenie ryczałtowe za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu w kosztach podatkowych
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 sierpnia 2020 r. (sygn. akt II FSK 1074/18) stwierdził, iż wydatki poniesione z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu mogą stanowić koszt uzyskania przychodu. W przedmiotowej sprawie podatnik podpisał długoterminową umowę najmu powierzchni biurowej. Pogorszenie sytuacji finansowej spółki wymusiło wypowiedzenie umowy najmu i w konsekwencji – porozumienie się z właścicielem co do wynagrodzenia za zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy. Wątpliwość podatnika dotyczyła kwestii, czy zapłacona ryczałtem rekompensata stanowi koszt uzyskania przychodu. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się ze stanowiskiem spółki, stwierdzając że tego kosztu nie można powiązać z żadnym przychodem. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wydatek ten jednak może obniżyć podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. WSA argumentował, iż ryczałtowe wynagrodzenia z tytułu rozwiązania umowy spełnia kryteria odliczalności, gdyż zabezpiecza przyszłe interesy podatnika i może uchronić przed dalszymi niepożądanymi kosztami spółki, w tym wskutek nieopłacalnej umowy najmu. NSA potwierdził stanowisko WSA i tym samym przyznał rację spółce.
Brak podatku u źródła w przypadku usług wsparcia w procesach księgowych
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 sierpnia 2020 r. (sygn. akt II FSK 2500/19) polski podatnik nabywający od indyjskiego podmiotu usługi wsparcia procesów księgowych nie jest zobligowany do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego u źródła (WHT). W przedmiotowej sprawie polska spółka należy do międzynarodowej grupy, w której w Polsce zlokalizowane jest centrum usług wspólnych, które realizuje usługi w kooperacji ze spółką z grupy – rezydentem podatkowym Indii. Polskie centrum usług wspólnych miało zlecać wykonanie części zadań z zakresu księgowości spółce z Indii. Do tych zadań miało się zaliczać: wsparcie w procesowaniu zobowiązań i należności, raportowanie księgowe, wsparcie w procesach EXIM, wsparcie w zakresie sprawozdawczości finansowej. Wątpliwość podatnika dotyczyła tego, czy powstaje w tej sytuacji obowiązek poboru podatku WHT przy wypłacie wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy z Indii. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że wskazane usługi mają charakterystykę usług doradczych i w konsekwencji, zgodnie z polsko-indyjską umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, podlegają podatkowi u źródła. Spółka zaskarżyła otrzymaną interpretację i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oraz NSA przychyliły się do stanowiska spółki. Sądy potwierdziły, że usługi nabywane od indyjskiego podmiotu są permanentne i powtarzalne, trudno zakwalifikować je jako usługi doradcze, techniczne lub menadżerskie. Tym samym nie trzeba w tej sytuacji pobierać podatku WHT od wynagrodzenia na rzecz spółki indyjskiej.
Polskie kryteria dla skorzystania z ulgi na złe długi są zbyt restrykcyjne
TSUE w wyroku z 15 października 2020 r. (sygn. akt C-335/19) stwierdził, iż polskie przepisy Ustawy o VAT w zakresie stosowania ulgi na złe długi są sprzeczne z przepisami Dyrektywy VAT (2006/112/WE). Unijny Trybunał zakwestionował zgodność z prawem UE braku możliwości zastosowania ulgi przez wierzyciela, zgodnie z polską ustawą, jeżeli na dzień dostawy lub dzień poprzedzający złożenie przez niego korekty deklaracji dłużnik znajduje się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Dodatkowo Trybunał stwierdził, że niezgodne z prawem unijnym są także wymagania co do tego, aby w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji przez wierzyciela dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT, a także status wierzyciela jako podatnika VAT w dniu poprzedzającym złożenie korekty deklaracji. W konsekwencji wyrejestrowanie dłużnika z rejestru czynnych podatników VAT oraz postawienie go w stan likwidacji, upadłości czy restrukturyzacji nie odbierają kontrahentowi prawa do skorzystania z ulgi na złe długi.
Protokół zmieniający polsko-holenderską umowę w sprawie unikania podwójnego opodatkowania – podpisany
Wiceminister Finansów oraz Ambasador Królestwa Niderlandów podpisali 29 października 2020 r. protokół, który wprowadza zmiany w Konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu. Zmiany są konsekwencją planu działań BEPS (Base Erosion and Profit Shifting) prowadzonego przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Konwencji MLI (Multilateral Convention to Implement Tax Treaty Related Measures to Prevent Base Erosion and Profit Shifting). W ramach podpisanego protokołu obok m.in. wprowadzenia klauzuli transparentnego podmiotu, nowych przepisów dotyczących stałego zakładu, wprowadzono też klauzulę nieruchomościową. Wdrożenie klauzuli nieruchomościowej oznaczać będzie opodatkowanie w Polsce zysków kapitałowych uzyskanych przez podatnika holenderskiego z tytułu zbycia udziałów w spółce posiadającej bezpośrednio lub pośrednio nieruchomości w Polsce. Konkretna definicja wymogów dotyczących aktywów nieruchomościowych nie została jeszcze przedstawiona do wiadomości publicznej. Protokół wymaga ratyfikacji, a jeśli proces ten zostanie szybko przeprowadzony, to podpisany dokument może wejść w życie od 2021 roku.
Przesłanki powstania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski
Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z dnia 22 lipca 2020 r. (sygn. akt I FSK 1777/17) stwierdził, że stałe miejsce prowadzenia działalności powstaje, gdy jest wystarczająco trwałe i posiada odpowiednie zaplecze, które umożliwia wykorzystanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W przedmiotowej sprawie zagraniczna spółka ma w planach ekspansję i dystrybucję towarów na terytorium Polski. Spółka zakłada współpracę z podmiotem powiązanym, świadczącym dla niej usługi: marketingowe i promocyjne. Ponadto, członek zarządu tego podmiotu powiązanego będzie pełnił rolę Country Managera spółki (w ramach prowadzonej indywidualnej działalności gospodarczej będzie związany ze spółką umową o świadczeniu usług doradczych), jednak bez uprawnienia do zawierania umów w imieniu spółki. Spółka zawrze również umowy z podmiotami trzecimi w zakresie usług magazynowych, logistycznych i księgowych. Wątpliwość zagranicznej spółki dotyczyła kwestii, czy w tej sytuacji powstanie na terytorium Polski stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem Ministra Finansów stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w przedstawionym stanie faktycznym powstanie, gdyż nie jest konieczne posiadanie własnego zaplecza kadrowego i technicznego, lecz wystarczy, aby spółka posiadała porównywalną kontrolę nad takim zapleczem. W kolejnych instancjach sądy administracyjne również nie zgadzały się ze stanowiskiem spółki i stwierdzały istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie argumentował, że o stałości miejsca przesądza korzystanie z zasobów w Polsce (fachowego personelu i zaplecza technicznego) na wszelkich płaszczyznach prowadzenia działalności, na podstawie zawartych umów kooperacyjnych z polskimi podmiotami. NSA podtrzymał narrację WSA, podkreślając m.in. szczególną rolę Country Managera, którego kompetencje – mimo, że w oparciu o umowę cywilno-prawną – miały znamiona kontroli i nadzoru. Okoliczności, że wszystkie elementy prowadzonej w Polsce działalności pozostają w rękach innych podmiotów oraz że kluczowe umowy są zawierane na Malcie nie wykluczają – w ocenie NSA – uznania, że taka struktura skutkuje powstaniem stałego miejsca prowadzenia działalności.
Kiedy dostawa nieruchomości stanowi działalność opodatkowaną VAT
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 lipca 2020 r. (sygn. akt I FSK 1888/17) orzekł, iż podział nieruchomości na kilkadziesiąt działek o różnym przeznaczeniu nie jest przesłanką do uznania sprzedawcy za podatnika VAT. Ponadto, incydentalna sprzedaż biomasy uzyskanej z działki mieści się w czynnościach standardowego zarządzania majątkiem prywatnym i nie musi być przesłanką do stwierdzenia działania w charakterze podatnika VAT. W przedmiotowej sprawie podatnik posiadał od ponad 20 lat działkę, którą w międzyczasie podzielił na kilkadziesiąt mniejszych o zróżnicowanym przeznaczeniu (budowlane lub leśne). Wcześniej działkę wykorzystywano do celów rolniczych, później była niewykorzystana. Po podziale działki właściciel dwa razy oczyścił działkę z porosłej biomasy. Podatnik miał wątpliwości, czy jeśli dokona sprzedaży wydzielonych działek, to będzie działał w charakterze podatnika VAT. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji stwierdził, iż całokształt działań podatnika w odniesieniu do posiadanej ziemi wskazuje, że będzie on występował w charakterze podatnika VAT w przypadku potencjalnej sprzedaży. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi podtrzymał stanowisko organu podatkowego argumentując, że podatnik z własnej inicjatywy dokonał podziału działki, co jest argumentem na niekorzyść stanowiska podatnika. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że działania podatnika nie przesądzały o tym, że grunt był wykorzystywany przez osobę fizyczną do działalności gospodarczej. NSA argumentował, że czynności takie jak podział gruntu w celu uzyskania atrakcyjniejszej oferty, publikacja ogłoszenia na portalu internetowym lub korzystanie z usług biura nieruchomości to standardowe procedury dokonywane przez osoby sprzedające nieruchomości i nie jest to przesłanka świadcząca o prowadzeniu działalności gospodarczej.
Nie ma przychodu przy przejęciu spółki osobowej przez kapitałową
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 lipca 2020 r. (sygn. II FSK 1219/18) orzekł, iż połączenie spółki kapitałowej ze spółką osobową poprzez przejęcie nie spowoduje powstania przychodu podatkowego. W stanie faktycznym podatnik CIT planował połączenie ze spółką jawną lub osobową poprzez przeniesienie całego majątku przejmowanej spółki osobowej w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym. Podatnik miał wątpliwość, czy połączenie, dokonane w trakcie roku podatkowego spółki, skutkujące przejęciem majątku spółki osobowej, będzie się wiązało z powstaniem po stronie spółki przychodu podatkowego. W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w tym przypadku powstanie przychód podatkowy z racji definitywnego przysporzenia i braku możliwości zastosowanie zwolnień przedmiotowych, przewidzianych w ustawie. Innego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który orzekł, iż nadwyżka wartości majątku przejmowanego ponad wartość nominalną udziałów przyznanych wspólnikom spółki osobowej nie stanowi przychodu dla spółki kapitałowej. NSA potwierdził zdanie WSA, argumentując, że wyłączenie z kategorii przychodów podatkowych na gruncie art. 12 ust. 4 pkt 11 Ustawy o CIT tyczy się nie tylko dopłat wnoszonych do spółki, ale również wszelkiego rodzaju kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów, otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy. Wyłączone spod opodatkowania jest więc zarówno agio pieniężne, aportowe, jak i nadwyżka powstała przy każdym innym wydaniu udziałów i przekazana na kapitał zapasowy.
Zapoznaj się z komentarzem prawnym
