Spółki kapitałowe od 1 stycznia 2021 roku będą mogły korzystać z opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych, czyli tzw. estońskiego CIT. Aby móc korzystać z tej formy opodatkowania, nie tylko spełnić trzeba przewidziane w przepisach warunki formalne (limit przychodów i zatrudnienia), ale konieczne są również odpowiednie przygotowania po stronie działu księgowego.
28 listopada 2020 roku prezydent podpisał ustawę wprowadzającą możliwość korzystania przez spółki kapitałowe z polskiego wariantu tzw. estońskiego CIT. Przewiduje je opublikowana 30 listopada w Dz.U. pod pozycją 2122 ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy zaczną obowiązywać 1 stycznia 2021 roku.
Ustawa przewiduje dwa alternatywne rozwiązania, tj. ryczałt od dochodów spółek kapitałowych (tzw. estoński CIT) oraz specjalny fundusz inwestycyjny, umożliwiający szybsze rozliczenie amortyzacji środków trwałych.
Z opodatkowania w formie ryczałtu oraz specjalnego funduszu inwestycyjnego będą mogli skorzystać podatnicy będący spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną, których odpowiednio udziałowcami albo akcjonariuszami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, jeżeli spełnią określone w ustawie warunki dotyczące m. in.: limitu łącznych przychodów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym oraz poziomu zatrudnienia.
Potrzebne przeliczenia po stronie przychodów …
Aby z estońskiego CIT (czyli ryczałtu) móc korzystać, nie tylko spełnić trzeba warunki formalne (limit przychodów i zatrudnienia), ale potrzebne są również odpowiednie przygotowania po stronie działu księgowego.
Przede wszystkim w rozliczeniu za rok podatkowy poprzedzający pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych, trzeba zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej (wymienionych w art. art. 12 ust. 1 ustawy o CIT) przychody uwzględnione, zgodnie z przepisami o rachunkowości, w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania ryczałtem, jeżeli dotychczas nie zostały zaliczone do takich przychodów. Jeśli zatem firma zamierza z ryczałtu korzystać po raz pierwszy w 2021 roku, to doliczenia takiego należy dokonać w rozliczeniu za 2020 rok.
Nowe przepisy przewidują ponadto, że do przychodów w rozliczeniu za ten sam rok należy doliczyć koszty zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (definicję kosztów zawiera art. 15 ust.1 ustawy o CIT), jeżeli dotychczas nie zostały uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika zgodnie z przepisami o rachunkowości.
Jeżeli po uwzględnieniu przychodów, kosztów lub dochodu, ustalonych w wyniku takich działań , wysokość zobowiązania podatkowego należnego za rok podatkowy wzrośnie o co najmniej 50% w porównaniu do zobowiązania podatkowego, jakie powstałoby, gdyby nie uwzględniono tych przychodów, kosztów lub dochodu, powstałą w ten sposób nadwyżkę zobowiązania podatkowego podatnik może zapłacić w częściach w okresie nie dłuższym niż 3 lata, licząc od końca roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych. Ilość i wielkość ustalonych części podatku ustali sam podatnik i nie są one ograniczone przepisami. O sposobie przyjętego rozliczenia podatnik poinformuje w zeznaniu rocznym.
… oraz weryfikacja kosztów spółki
Podobnych przekształceń trzeba dokonać po stronie kosztów. I tak, po pierwsze, konieczne będzie zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów (kosztów podatkowych) przychodów zaliczonych do podatkowych przychodów z działalności gospodarczej, w latach podatkowych poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych, jeżeli dotychczas nie zostały uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika zgodnie z przepisami o rachunkowości.
Po drugie, do kosztów trzeba będzie także zaliczyć koszty uwzględnione, zgodnie z przepisami o rachunkowości, w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych, jeżeli dotychczas nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (kosztów podatkowych).
Co istotne, przekształcenie takie nie dotyczy jednak w żadnym wypadku przychodów, które zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o CIT nie są zaliczane do podatkowych przychodów z działalności gospodarczej oraz kosztów, które nie są zgodnie z przepisami ustawy o CIT zaliczane do kosztów podatkowych (zob. art. 16 ustawy o CIT).
Wreszcie, obowiązek rachunkowego wyodrębnienia zysków i strat
Przed przystąpieniem do opodatkowania na zasadach określonych w rozdziale 6b ustawy o CIT podatnik ma również obowiązek dokonania ewidencyjnych wyodrębnień w kapitale własnym na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych w zakresie kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych odniesionych na kapitały, wypracowanych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych, jak również kwoty niepokrytych strat poniesionych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych. Nowe przepisy przewidują, że podatnik i jego następcy prawni są obowiązani wykazywać takie wyodrębnienie zysków i strat, w sprawozdaniach finansowych sporządzanych zgodnie z przepisami o rachunkowości w okresie od roku, w którym dokonano tego wyodrębnienia, do roku, w którym wypłacone zostały te zyski lub pokryte zostały te straty.
Trzeba ustalić dochód z przekształcenia
W ostatnim kroku dokonywanych przekształceń w związku z przygotowaniem rozliczenia niezbędnego do korzystania z nowego ryczałt (tzw. estońskiego CIT), będzie ustalenie dochodu z przekształcenia, w przypadku podatnika utworzonego w wyniku przekształcenia spółki, którego pierwszy rok podatkowy po przekształceniu jest jednocześnie pierwszym rokiem opodatkowania nowym ryczałtem.
Dochodem z takiego przekształcenia jest nadwyżka wartości rynkowej składników majątku, ustalonej na dzień przekształcenia, ponad ich wartość podatkową ustaloną na ten dzień. Przy czym wartość rynkową określa się: zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy o CIT – w przypadku papierów wartościowych oraz składników majątku, z których przeniesieniem nie wiąże się zmiana istotnych ekonomicznie funkcji, aktywów lub ryzyk lub zgodnie z art. 11c – w pozostałych przypadkach. Z kolei przez wartość podatkową składnika majątku, rozumie się wartość niezaliczoną uprzednio w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ustawy o CIT lub w rozumieniu art. 22 ustawy o PIT, jaka zostałaby przyjęta przez podatnika za taki koszt, gdyby składnik ten został przez niego odpłatnie zbyty.
Niezależenie od przekształceń związanych z przychodami i kosztami, na podatniku ciąży wspominany już powyżej obowiązek rachunkowego wyodrębnienia zysków i strat.
Jak widać, już tylko ten etap przygotowań do korzystania z rozwiązań przyjętych w ramach polskiego wariantu estońskiego CIT (czyli ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych), wymaga po stronie działów księgowych sporego nakładu pracy. A na tym przygotowania się nie kończą.
