Komitet Standardów Rachunkowości opracował projekt nowego standardu: „Kontynuacja działalności oraz rachunkowość jednostek przy braku kontynuowania działalności”. Opisuje on między innymi zasady właściwej oceny zdolności do kontynuacji działalności w warunkach kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa.
W związku z pandemią koronawirusa kwestia właściwej oceny zdolności jednostki do kontynuowania działalności znajduje się od ponad roku w centrum uwagi zarówno prawodawcy, jak i osób związanych z rachunkowością i zarządzaniem spółką. Dotychczas opublikowano kilka interesujących materiałów objaśniających dotyczących tej kwestii (np. rekomendacje Komitetu Standardów Rachunkowości). Ostatecznym rezultatem zebranych w toku zarówno dyskusji na ten temat, jak i wspomnianych publikacji stało się upublicznienie przez Komitet Standardów Rachunkowości (KSR) projektu nowego standardu „Kontynuacja działalności oraz rachunkowość jednostek przy braku kontynuowania działalności”.
Podkreślenia wymaga fakt, że uwagi do projektu można składać do 4 maja 2021 r. na adres sekretarz.KSR@mf.gov.pl.
Projekt Standardu dostępny jest na stronie Ministerstwa Finansów.
Kontynuacja działalności
Kontynuacja działalności stanowi podstawowe założenie przy sporządzaniu sprawozdań finansowych. Zgodnie z tym założeniem przyjmuje się, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Gdy przyjęcie założenia kontynuacji działalności jest zasadne, aktywa i zobowiązania są wykazywane w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym przy założeniu, że jednostka będzie mogła uzyskać korzyści ekonomiczne z aktywów i wypełnić zobowiązania w toku zwykłej działalności.
W tym obszarze, z treści Standardu dowiadujemy się przede wszystkim, że jeżeli jednostka była dotychczas rentowna i posiadała łatwy dostęp do środków finansowych, to może wysnuć wniosek, że przyjęcie założenia kontynuacji działalności jest zasadne i nie wymaga przeprowadzania szczegółowej analizy. W każdym innym przypadku analiza taka jest natomiast konieczna i powinna to być analiza wieloaspektowa. W standardzie podkreślono, że w szczególnej sytuacji jaką są kryzysy społeczne lub ekonomiczne, na przykład spowolnienie gospodarcze lub recesja, w tym wywołana pandemią, kierownik dokonując oceny zdolności jednostki do kontynuacji działalności uwzględnia takie zdarzenia i okoliczności, jak: operacyjne (np. plany awaryjne, reorganizacja etc.), regulacyjne w tym prawne, zarzadzania płynnością i zagrożenia z nią związane (np. opóźnienia w płatnościach, wzrost ryzyka kredytowego etc.). Standard dość dokładnie opisuje każdą z tych kategorii, wskazując konkretne przykłady zdarzeń, które powodują znaczącą niepewność co do zdolności jednostki do kontynuacji działalności.
Co więcej – jak czytamy w nowym Standardzie – jednostka nie powinna sporządzać sprawozdania finansowego przy założeniu kontynuacji działalności, jeżeli zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego, ale przed dniem sporządzenia sprawozdania finansowego wskazują̨ na to, iż przyjęcie założenia kontynuacji działalności nie jest zasadne.
Wycena majątku
Druga cześć Standardu poświęcona jest rachunkowości jednostek przy braku kontynuowania działalności. W tej części Standard opisuje zasady wyceny aktywów i zobowiązań oraz ich prezentację w sprawozdaniu finansowym przy założeniu braku kontynuowania działalności.
Standard przypomina, że w sprawozdaniu finansowym sporządzonym na pierwszy dzień bilansowy w sytuacji braku kontynuowania działalności, jak i w każdym kolejnym sprawozdaniu sporządzonym w takiej sytuacji, co do zasady – po pierwsze wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Po drugie tworzona jest rezerwa na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności. I po trzecie, dokonywane są zmiany dotychczasowych osądów i szacunków, na przykład przyjętych okresów amortyzacji oraz wartości końcowych aktywów trwałych lub klasyfikacji zobowiązań finansowych na długo- krótkoterminowe, tak, aby ich wycena czy prezentacja odzwierciedliły wszelkie zdarzenia i okoliczności uwzgledniające sytuację braku kontynuowania działalności. Różnica powstała w wyniku wyceny oraz utworzenia rezerwy, wpływa na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny.
Standard opisuje zasady wyceny majątku jednostki przy założeniu braku kontynuacji działalności w zależności od sposobu likwidacji czyli w zależności od tego czy mamy do czynienia ze sprzedażą jednostki, sprzedażą części jednostki czy też sprzedażą poszczególnych aktywów i zobowiązań. Szczegółowo opisane zostały zasady wyceny: wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych, umów leasingowych, zapasów, należności, inwestycji (w tym w: nieruchomości, aktywa finansowe, środki pieniężne); rozliczeń międzyokresowych czynnych; aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego; należnych wpłat na kapitał podstawowy; udziałów (akcji) własnych; zobowiązań; rezerw; rozliczeń międzyokresowych biernych (w tym zaliczek i dotacji) oraz Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Standard opisuje także pozostałe – poza wyceną – wymogi dotyczące rachunkowości jednostek w sytuacji braku kontynuowania działalności lub ustania okoliczności skutkujących brakiem kontynuowania działalności, w tym m.in. zasady zamykania ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdania finansowego. Zamieszono także bardzo pomocną tabelę zawierającą zestawienie obowiązków sprawozdawczych w postępowaniu restrukturyzacyjnym lub procesie likwidacji. Podjęto również kwestię ujawnienia informacji w sprawozdaniu finansowym w zależności od występujących zdarzeń i okoliczności, które zagrażają kontynuacji działalności. Opisane sytuacje zostały poparte przykładami.
Projekt Standardu dostępny jest na stronie Ministerstwa Finansów
