Zmiany podatkowe na 2023 rok w podatku CIT i VAT

Rok 2022 był pierwszym rokiem obowiązywania przepisów wprowadzonych w ramach tzw. Polskiego Ładu. Uchwalone przepisy były bardzo rozbudowane, modyfikowały wiele istniejących rozwiązań, jak również wprowadziły nowe podatki.

W październiku 2022 roku uchwalono ustawę, która wprowadziła zmiany do ustawy o CIT oraz innych ustaw. Ustawa zmodyfikowała część rozwiązań Polskiego Ładu. Poza wyjątkami określonymi w ustawie weszła ona w życie 1 stycznia 2023 r., przy czym część zmian dotyczyła okresów wcześniejszych. Poniżej przedstawiamy najistotniejsze zmiany w ustawie o CIT i VAT na 2023 rok, które w naszej ocenie zasługują na Państwa uwagę.

CIT

MINIMALNY PODATEK CIT

Minimalny podatek dochodowy od osób prawnych został wprowadzony w 2022 roku i dotyczy każdej spółki, która wykazuje w zeznaniu rocznym stratę, lub u której udział dochodów w przychodach wynosi 2% lub mniej. Podatek wyniesie 10% podstawy opodatkowania.

Podatnik będzie mógł wybrać jedną z dwóch metod kalkulacji podstawy opodatkowania:

• 3% przychodów innych niż z zysków kapitałowych – metoda uproszczona, albo
• suma 1,5% przychodów oraz kosztów pasywnych (tj. kosztów finansowania dłużnego i wskazanych usług niematerialnych).

Z minimalnego CIT zostaną dodatkowo wyłączeni m.in. mali podatnicy, spółki komunalne, podatnicy świadczący usługi ochrony zdrowia, podatnicy, których wskaźnik rentowności w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych wyniósł powyżej 2%, a także podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji albo objęci postępowaniem restrukturyzacyjnym, spółki faktoringowe oraz podatnicy, którzy zawarli z organami podatkowymi umowę o współdziałanie.

Istotne jest to, że ustawodawca pod koniec 2022 roku zdecydował się zawiesić stosowanie nowych przepisów w latach 2022-2023. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami pierwsza kalkulacja podatku minimalnego nastąpi za 2024 rok.

PODATEK OD TZW. PRZERZUCANYCH DOCHODÓW

W 2022 roku wprowadzono nowy podatek od spółek będących podatnikami z tytułu tzw. przerzucanych dochodów. Podatek ten wynosi 19%.

Za „przerzucone dochody” uznawane są koszty poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu powiązanego ze spółką i stanowiące należność tego podmiotu, jeżeli:

• faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez ten podmiot powiązany za rok, w którym otrzymał należność, w państwie jego rezydencji jest niższy o co najmniej 25% niż kwota podatku dochodowego, który byłby od niego należny przy zastosowaniu stawki podatku 19%, oraz
• koszty te:
  • podlegają zaliczeniu w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, odliczeniu od dochodu, podstawy opodatkowania lub od podatku tego podmiotu powiązanego, lub
  • wypłacane przez ten podmiot powiązany w formie dywidendy lub innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych za rok, w którym otrzymał należność,
  • stanowiły co najmniej 50% wartości uzyskanych przez ten podmiot przychodów określonych zgodnie z przepisami o podatku dochodowym lub zgodnie z przepisami o rachunkowości.

Do przedmiotowych kosztów zalicza się koszty usług niematerialnych (doradczych, reklamowych, zarządzania, itp.), należności licencyjne, opłat za przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, koszty finansowania dłużnego, opłat i wynagrodzeń za przeniesienie funkcji, aktywów lub ryzyk jeżeli suma tych kosztów poniesionych w roku podatkowym na rzecz podmiotów, w tym podmiotów niepowiązanych, stanowi co najmniej 3% sumy kosztów uzyskania przychodów poniesionych w tym roku w jakiejkolwiek formie.

Na początku 2023 roku, w zeznaniu rocznym za 2022 rok należy dokonać pierwszej kalkulacji podatku z tytułu tzw. przerzucanych dochodów.

Przepisów tych nie stosuje się jeśli koszty zostały poniesione na rzecz podmiotu powiązanego podlegającego opodatkowaniu od całości swoich dochodów w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i prowadzącego w tym państwie istotną rzeczywistą działalność gospodarczą.

Jednocześnie od 1 stycznia 2023 roku ustawodawca znowelizował przepisy określające zasady kalkulacji powyższego podatku.

Podstawowe zmiany obejmują następujące kwestie:

• podatkowi będą podlegać jedynie wydatki stanowiące koszty uzyskania przychodów ponoszone na rzecz podmiotów powiązanych niemających siedziby lub zarządu w Polsce,
• aby podatek był należny łącznie muszą być spełnione następujące warunki:
  • co najmniej 50% przychodów uzyskiwanych przez taki podmiot powiązany od polskich podmiotów powiązanych muszą stanowić określone przychody pasywne,
  • przychód uzyskiwany przez podmiot powiązany w związku z określonymi transakcjami będzie musiał podlegać opodatkowaniu według stawki niższej niż 14,25% (sposób kalkulacji stawki został wskazany),
  • podmiot ten musi przekazywać na rzecz innego podmiotu co najmniej 10% otrzymanych przychodów pasywnych (mają zastosowanie dodatkowe warunki),
  • suma kosztów ponoszonych przez polskiego podatnika na rzecz podmiotów powiązanych powinna stanowić co najmniej 3% sumy kosztów uzyskania przychodów za ten rok,
• ciężar dowodu, że nie został spełniony którykolwiek z ww. warunków spoczywać będzie na podatniku,
• przepisy o podatku od przerzuconych dochodów będą odpowiednio stosowane m.in. do określonych schematów z udziałem spółek transparentnych podatkowo bądź z podmiotami zagranicznymi przenoszącymi przychody do innych podmiotów zagranicznych korzystających z niskiego opodatkowania.

ZMIANY W MODELU POBORU PODATKU U ŹRÓDŁA (WHT)

Zgodnie z regulacjami obowiązującymi od 2022 roku ogólne zasady dotyczące zwolnień z WHT / niższych stawek WHT będą miały zastosowanie w przypadku, gdy płatności dokonywane na rzecz jednego odbiorcy nie przekroczą 2 mln zł rocznie, natomiast jeśli przekroczą ten próg, polski płatnik będzie musiał pobrać WHT według ustawowej stawki podstawowej (19% / 20%), a następnie możliwe będzie wystąpienie o zwrot WHT (nowy mechanizm „collect and refund”).

Nowy mechanizm poboru WHT ma zastosowanie tylko do zagranicznych płatności na rzecz podmiotów powiązanych, a regulacje będą dotyczyć odsetek, dywidend i należności licencyjnych (inne płatności, takie jak wynagrodzenie za usługi niematerialne, zostaną wyłączone z nowego mechanizmu WHT). Polski płatnik będzie mógł zastosować zwolnienie z WHT / niższą stawkę WHT również do dywidend, odsetek i należności licencyjnych, wypłacanych do podmiotu powiązanego, przekraczających limit 2 mln zł, jednakże tylko pod warunkiem uzyskania „opinii o stosowaniu preferencji WHT” lub pod warunkiem złożenia „oświadczenia” do organu podatkowego.

Nowelizacja ustawy z października 2022 roku wprowadziła kilka modyfikacji. W ramach mechanizmu pay&refund uelastyczniono przepisy dotyczące oświadczenia płatnika:

• oświadczenie ma być składane nie później niż ostatniego dnia drugiego miesiąca po miesiącu, w którym doszło do przekroczenia progu 2 mln zł,
• oświadczenie będzie ważne do końca roku podatkowego, w którym zostało złożone, przy czym w przypadku dokonywania dalszych wypłat, termin na złożenie tzw. oświadczenia uzupełniającego będzie przesunięty na koniec miesiąca następującego po roku podatkowym.

Zmiany dotyczące terminu złożenia pierwszego oświadczenia będą miały zastosowanie do wypłat dokonywanych po 31 grudnia 2022 r., natomiast w zakresie terminów ważności pierwszego oświadczenia i składania oświadczenia uzupełniającego mają mieć zastosowanie do wypłat realizowanych już w 2022 r.

KOSZTY FINANSOWANIA DŁUŻNEGO (W TYM PRZEZNACZONEGO NA TRANSAKCJE KAPITAŁOWE)

W ramach nowelizacji ustawy z października 2022 roku doprecyzowano wątpliwości interpretacyjne poprzez wskazanie, że wyłączeniu z kosztów podatkowych będą podlegać koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka finansowania dłużnego przekroczy wyższą z dwóch kwot (3.000.000 zł; 30% podatkowej EBITDA).

Ponadto, ograniczenia dotyczące kosztów finansowania dłużnego przeznaczonego na transakcje kapitałowe nie będą stosowane:

• w odniesieniu do kosztów finansowania dłużnego na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych z podatnikiem (nawet jeśli podatnik uprzednio nabył takie udziały/akcje, a kolejne nabycie nastąpi w ciągu 12 miesięcy od pierwszego),
• jeśli udzielającym finansowania jest bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa mające siedzibę w państwie członkowskim UE lub w państwie należącym do EOG.

Zmiany mają co do zasady zastosowanie do kosztów finansowania dłużnego poniesionych od dnia 1 stycznia 2022 r. (nie dotyczy finansowania otrzymanego do końca 2021 r. na realizację transakcji kapitałowych przed tą datą). Odpowiednie przepisy przejściowe będą miały zastosowanie dla podatników z przesuniętym rokiem podatkowym.

„UKRYTA DYWIDENDA”

W ustawie zdefiniowano „ukrytą dywidendę” jako koszt niepodatkowy, który spełnia jeden z trzech warunków:

1. wysokość kosztu lub termin poniesienia mają być uzależnione w jakikolwiek sposób od osiągnięcia zysku przez podatnika lub od wysokości tego zysku, lub
2. podatnik (np. spółka) nie poniósłby takiego kosztu, gdyby działał racjonalnie albo gdyby mógł zapłacić mniej za świadczenie od podmiotu niepowiązanego, lub
3. koszt związany jest z wypłatą wynagrodzenia za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność wspólnika, akcjonariusza albo osób z nimi powiązanych przed utworzeniem spółki.

Warunku 2. i 3. nie stosuje się w przypadku, gdy suma poniesionych w roku podatkowym przez podatnika kosztów stanowiących ukrytą dywidendę na podstawie tych przepisów, jest niższa niż kwota zysku brutto w  rozumieniu przepisów o rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym podatnika.

Pod koniec 2022 roku ustawodawca zdecydował się uchylić przepisy o tzw. ukrytej dywidendzie, które miały wejść w życie od 1 stycznia 2023 r.

POLSKA SPÓŁKA HOLDINGOWA

Ustawa wprowadza definicję spółki holdingowej i przewiduje dla niej preferencje podatkowe jak np. zwolnienie z CIT 95% kwoty dywidend otrzymywanych przez spółkę holdingową od spółek zależnych oraz pełne zwolnienie z CIT zysków ze zbycia udziałów/akcji w spółkach zależnych. Nowy reżim podatkowy dostępny będzie dla polskich spółek holdingowych, posiadających krajowe lub zagraniczne spółki zależne. Będzie on stanowił alternatywę względem obecnie funkcjonującej instytucji podatkowej grupy kapitałowej. Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Finansów podstawowym celem projektu jest zapewnienie polskim przedsiębiorcom korzystnych warunków zakładania i kontroli grup holdingowych (akumulacja rodzimego kapitału) oraz stworzenie konkurencyjnego otoczenia podatkowego, które będzie sprzyjać powrotowi polskich przedsiębiorców z jurysdykcji zagranicznych.

W ramach nowelizacji ustawy z października 2022 roku doprecyzowano przepisy w zakresie możliwości skorzystania z reżimu holdingowego m.in. poprzez:

• rozszerzenie katalogu form prawnych, w których może działać spółka holdingowa o prostą spółkę akcyjną,
• rozszerzenie prawa do korzystania ze zwolnienia z CIT dywidend wynikającego z Dyrektywy Parent Subsidiary dla spółek holdingowych,
• doprecyzowanie przepisów m.in. dotyczących posiadania przez spółkę holdingową udziałów (akcji) w spółkach zależnych (2 lata),
• wprowadzenie 100% zwolnienia z dywidend (aktualnie zwolnienie dla 95% dywidendy).

Zmiany będą miały zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2023 r.

AMORTYZACJA W SPÓŁKACH NIERUCHOMOŚCIOWYCH

Po zmianie przepisów od 01 stycznia 2022 roku budynki mieszkalne oraz lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość nie podlegają amortyzacji podatkowej. Dodatkowo w przypadku spółek nieruchomościowych odpisy amortyzacyjne od środków trwałych zaliczanych do budynków i lokali (grupa 1 KŚT) nie mogą być w roku podatkowym wyższe niż dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki. Na podstawie przepisów przejściowych podatnicy mogli, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2022 r., zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących budynkami mieszkalnymi nabytymi lub wytworzonymi przed dniem 1 stycznia 2022 roku.

JPK CIT

Ustawa wprowadza dla podatników obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych (ewidencji podatkowej) przy użyciu programów komputerowych oraz obowiązek ich przesyłania w formie ustrukturyzowanej do urzędu skarbowego.

Po nowelizacji ustawy z października 2022 roku obowiązek ten ma wejść w życie od 2024 roku dla dużych podatników, a dla pozostałych od 2025 roku.

UPROSZCZENIA W ZWROCIE PODATKU OD DOCHODÓW Z BUDYNKÓW

Procedura zwrotu podatku od przychodów z budynków zostanie uproszczona, tzn. jeżeli wniosek o zwrot nie będzie budzić wątpliwości, zwrot podatku nastąpi bez konieczności wydawania decyzji.

Zmiany będą miały zastosowanie do wniosków składanych od 1 stycznia 2023 r.

INNE ZMIANY

Pozostałe zmiany obejmują:

• potwierdzenie, że przepisy dotyczące rozliczania strat spółek należących do podatkowych grup kapitałowych dotyczą również strat powstałych przed 2022 r.,
• uproszczenie i doprecyzowanie przepisów o uldze na złe długi (brak konieczności wykazywania w zeznaniu odpowiednich wierzytelności lub zobowiązań),
• modyfikacje w przepisach dotyczących ulgi na dokonanie pierwszej oferty publicznej (wyłączenie możliwości odliczenia dla podatników osiągających dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej),
• zmiany w zakresie ujmowania w kosztach składek na ubezpieczenia społeczne,
• wprowadzenie obowiązku składania CIT-ST elektronicznie,
• zmiana częstotliwości aktualizacji indywidualnych danych dużych podatników
• zmiany w zakresie cen transferowych dotyczące transakcji rajowych,
• zmiana przepisów o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC),
• zmiana przepisów w zakresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek (estoński CIT).

VAT

GRUPY VAT

Od 1 stycznia 2023 roku wprowadzono do polskiego porządku prawnego grupy VAT-owskie. Tworzenie grup VAT umożliwi przedsiębiorcom zarządzanie podatkiem VAT w całej grupie, co wpłynie na cash-flow w ramach całej struktury kapitałowej. Rozwiązanie to umożliwi składanie jednego JPK_V7M i wpłacanie podatku za wszystkie podmioty tworzące grupę. Podmioty wchodzące do grupy VAT nie będą musiały rozliczać VAT w transakcjach między sobą.

Aby utworzyć Grupę VAT wymagane jest:

• zawarcie pisemnej umowy o jej utworzeniu na okres minimum 3 lat,
• złożenie zgłoszenia rejestracyjnego do właściwego urzędu skarbowego.

Grupę VAT mogą utworzyć tylko podatnicy posiadający w Polsce siedzibę lub oddział przedsiębiorcy zagranicznego i mający powiązania:

• finansowe – jeden podmiot posiada minimum 50% udziałów w kapitale zakładowym (lub 50% praw głosu) pozostałych członków grupy VAT,
• ekonomiczne – przedmiot głównej działalności członków grupy ma taki sam charakter, lub rodzaje prowadzonej przez podmioty działalności uzupełniają się i są współzależne, lub członkowie grupy VAT korzystają w całości lub w dużej mierze z działalności podmiotu, który jest członkiem tej grupy,
• organizacyjne – wszystkie podmioty należące do grupy VAT prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem lub organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

KONIEC TARCZY ANTYINFLACYJNEJ

Do końca 2022 roku obowiązywała w Polsce tarcza antyinflacyjna, która obniżyła stawki VAT na podstawowe produkty. Od 1 stycznia 2023 roku stawki VAT wracają do pierwotnych wartości. Wyjątkiem jest tylko stawka VAT na żywność, która została utrzymana na poziomie 0% do końca czerwca 2023 roku.

Zmiany stawek VAT od 1 stycznia 2023 roku są następujące:

SLIM VAT 3

Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić pakiet zmian do ustawy VAT, określany mianem „SLIM VAT 3”.

Główne zmiany ujęte w SLIM VAT 3 obejmują:

• ograniczenie formalności w obrocie międzynarodowym,
• szerszy zakres zwolnień z VAT,
• ograniczenie sytuacji powodujących konieczność korekty rozliczeń VAT,
• prostsze fakturowanie,
• obniżanie sankcji VAT,
• wprowadzenie nowych zasad w zakresie przeliczania kursów walut w przypadku wystawienia faktur korygujących,
• ułatwienia w pakiecie VAT e-commerce,
• zwiększenie limitu wartości sprzedaży u małego podatnika z 1,2 mln do 2,0 mln EUR.

Szczegółowe informacje przekażemy w momencie uchwalenia nowelizacji ustawy.