Ceny transferowe odgrywają kluczową rolę w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi, a ich prawidłowe ustalenie jest istotne z perspektywy zgodności z regulacjami podatkowymi. Korekta cen transferowych stanowi narzędzie umożliwiające dostosowanie ustalonych warunków transakcyjnych do poziomu rynkowego, co ma na celu zapewnienie transparentności rozliczeń oraz eliminację ryzyka podatkowego. W związku ze zbliżającym się zamknięciem rozliczeń podatkowych i przygotowaniem sprawozdań finansowych za 2024 rok, przedsiębiorcy którzy dokonali korekt w odniesieniu do cen transferowych stosowanych 2024 roku, powinni dokonać analizy pod kątem ich ujęcia dla celów podatkowych i rachunkowych, aby uniknąć ewentualnych konsekwencji podczas kontroli podatkowych.
Definicja i cel korekty cen transferowych
Korekta cen transferowych to dostosowanie wynagrodzenia w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi do poziomu zgodnego z zasadą ceny rynkowej (arm’s length principle), określoną w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) oraz ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Głównym celem korekty jest zapewnienie, że warunki współpracy między podmiotami powiązanymi odpowiadają tym, które zostałyby uzgodnione między niezależnymi przedsiębiorstwami w porównywalnych okolicznościach, tzn. warunki transakcji wewnątrzgrupowych nie odbiegają od tych, które obowiązywałyby między podmiotami niezależnymi.
Warunki dokonania korekty cen transferowych
Przepisy art. 11e ustawy o CIT oraz art. 23q ustawy o PIT określają warunki, które muszą zostać spełnione, aby korekta cen transferowych była uznana za zasadną i skutecznie ujęta w rozliczeniach podatkowych. Konieczne jest spełnienie wszystkich następujących wymogów:
- w korygowanej transakcji zrealizowanej przez podatnika ustalono warunki zgodne z zasadą ceny rynkowej (arm’s length),
- wystąpiła zmiana istotnych okoliczności mająca wpływ na ustalone w trakcie roku podatkowego warunki (np. zmiana sytuacji rynkowej, kosztów produkcji, poziomu marż rynkowych),
- podatnik posiada dokumentację potwierdzającą dokonanie analogicznej korekty przez podmiot powiązany (np. oświadczenie, dokument księgowy).
- istnieją podstawy prawne do wymiany informacji podatkowych z państwem podmiotu powiązanego.
W praktyce kluczowe jest uprzednie określenie rynkowych warunków transakcji podlegających korekcie oraz precyzyjne uzasadnienie jej konieczności. Pozwoli to na ograniczenie ryzyka zakwestionowania rozliczeń przez organy podatkowe.
Kiedy i w jaki sposób dokonać korekty cen transferowych?
Korekty cen transferowych dokonuje się w sytuacji, gdy wyniki finansowe odbiegają od wartości rynkowych, np. na skutek zmiany warunków rynkowych, stosowania nieprawidłowych założeń kalkulacyjnych lub modyfikacji parametrów transakcji w trakcie roku podatkowego. Jeśli korekta spełnia warunki do uznania jej za korektę cen transferowych określoną we wspomnianych wyżej przepisach CIT i PIT, powinna ona zostać rozliczona w księgach rachunkowych i wykazana w deklaracji podatkowej za rok, którego dotyczy. Oznacza to, że podatnicy powinni zweryfikować swoje transakcje przed zamknięciem okresu rozliczeniowego.
Wybór odpowiedniego dokumentu księgowego do rozliczenia korekty zależy od charakteru transakcji oraz wewnętrznych regulacji podatkowych. Ministerstwo Finansów w objaśnieniach dotyczących korekt cen transferowych wskazało przykładowe dokumenty, które mogą być wykorzystane do przeprowadzenia korekty:
- nota księgowa (debetowa lub kredytowa) – stosowana w przypadku korekt łącznych przychodów lub łącznych kosztów w odniesieniu do danej transakcji,
- zbiorcza faktura korygująca,
- faktura korygująca odnosząca się do konkretnej faktury lub pozycji fakturowej.
Ważnym aspektem pozostaje również wpływ korekty cen transferowych na rozliczenia VAT, co wymaga każdorazowej analizy zgodności z obowiązującymi przepisami.
Forum Cen Transferowych i objaśnienia Ministerstwa Finansów
Kwestia korekt cen transferowych była przedmiotem prac prowadzonych przez Forum Cen Transferowych (FCT). Przed wydaniem objaśnień podatkowych w 2020 roku, Grupa Robocza nr 8 działająca w ramach FCT przeprowadziła szczegółowe konsultacje, które miały istotny wpływ na finalny kształt rekomendacji. 31 marca 2021 r. Ministerstwo Finansów opublikowało Objaśnienia Podatkowe Nr 2 dotyczące korekt cen transferowych w kontekście art. 11e ustawy o CIT oraz art. 23q ustawy o PIT. Dokument ten precyzuje warunki stosowania korekt oraz wskazuje rekomendowane praktyki w zakresie ich dokumentowania. Niemniej jednak, pomimo wydanych wyjaśnień, wciąż pojawiają się wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania korekt w określonych sytuacjach, co może skutkować dalszymi zmianami regulacyjnymi.
W kolejnym artykule omówimy szczegółowo treść objaśnień Ministerstwa Finansów oraz ich wpływ na praktykę stosowania korekt cen transferowych.
Kontrole podatkowe a korekty cen transferowych
Organy podatkowe coraz częściej analizują zasadność dokonywanych korekt cen transferowych, szczególnie w odniesieniu do zgodności z zasadą ceny rynkowej. Szczególną uwagę administracja skarbowa zwraca na korekty dotyczące usług niematerialnych, transakcji finansowych oraz transakcji stanowiących podstawowy przedmiot działalności podatnika. W związku z tym, podatnicy powinni przygotować się na potencjalne kontrole, dbając o kompletną dokumentację uzasadniającą dokonane korekty, terminowe ujmowanie korekt w deklaracjach CIT, wykazanie ich w deklaracjach TPR, jak i poprawność polityki cen transferowych, zapewniającą zgodność transakcji wewnątrzgrupowych z zasadą ceny rynkowej.
Podsumowanie
Korekty cen transferowych odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu zgodności transakcji kontrolowanych z zasadą ceny rynkowej. W obliczu nadchodzącego zamknięcia rozliczeń podatkowych i przygotowaniem sprawozdań finansowych za 2024 rok, przedsiębiorcy którzy dokonali korekt w odniesieniu do cen transferowych stosowanych 2024 roku, powinni dokonać analizy pod kątem spełnienia warunków uznania danej korekty za korektę cen transferowych określoną w przepisach podatkowych, co będzie determinowało sposób jej ujęcia dla celów podatkowych i rachunkowych.
