W przypadku połączenia odwrotnego okres nieprzerwanego dwuletniego posiadania udziałów w kontekście zwolnienia dywidendowego należy interpretować z uwzględnieniem przepisów o sukcesji praw i obowiązków. Tym samym, akcjonariusz zachowuje prawo do zwolnienia z podatku u źródła otrzymywanej dywidendy od spółki przejmującej, również w sytuacji, gdy warunek dotyczący dwuletniego okresu został spełniony z uwzględnieniem czasu posiadania przez akcjonariusza udziałów w spółce przejmowanej – tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 lipca 2025 r. (sygn. II FSK 1303/22).
Stan faktyczny sprawy
W omawianej sprawie wnioskodawcą była spółka akcyjna z siedzibą w Polsce, należąca do międzynarodowej grupy kapitałowej, która dokonała wypłaty dywidendy na rzecz swojego jedynego akcjonariusza – spółki z siedzibą w Holandii. W pierwotnej strukturze właścicielskiej akcjonariuszem wnioskodawcy była inna polska spółka akcyjna, przejęta następnie przez wnioskodawcę w ramach fuzji polegającej na tzw. połączeniu odwrotnym, czego skutkiem było objęcie akcji w spółce przejmującej (wnioskodawcy) przez spółkę holenderską (wspólnika spółki przejmowanej). W konsekwencji, wnioskodawca w dniu realizacji fuzji spółek wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej, będącej dotąd właścicielem wnioskodawcy. Do dnia połączenia to spółka holenderska była w posiadaniu 100% akcji spółki przejmowanej w okresie dłuższym niż dwa lata.
Spółka zwróciła się do Dyrektora KIS z zapytaniem czy do dwuletniego okresu, o którym mowa w art. 22 ust. 4a ustawy o CIT uprawniającego do zastosowania wobec akcjonariusza zwolnienia z opodatkowania podatkiem u źródła (WHT) dywidendy wypłacanej przez spółkę, wlicza się czas, w jakim akcjonariusz posiadał 100% akcji w kapitale spółki przejmowanej. Zdaniem spółki odpowiedź na to pytanie powinna być twierdząca, ze względu na zasadę sukcesji podatkowej, wyrażonej w art. 93 § 2. Ordynacji podatkowej. W ocenie wnioskodawcy okres posiadania akcji w spółce przejmowanej przez akcjonariusza powinien być zatem wliczany do dwuletniego okresu wymaganego do zastosowania przedmiotowego zwolnienia na podstawie przywołanego przepisu.
Organ podatkowy nie zgodził się z tym stanowiskiem, uznając je za nieprawidłowe. W interpretacji z dnia 7 grudnia 2021 r. (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.416.2021.2.BS) Dyrektor KIS wskazał, że sukcesja podatkowa dotyczy praw i obowiązków samej spółki, a nie jej wspólników. W związku z tym nie można łączyć okresu posiadania akcji w spółce przejmowanej z okresem posiadania akcji w spółce przejmującej. Organ podkreślił, że warunek posiadania co najmniej 10% udziałów przez okres dwóch lat, o którym mówi art. 22 ust. 4 pkt. 3 ustawy o CIT, musi być spełniony bezpośrednio w odniesieniu do spółki wypłacającej dywidendę. W konsekwencji, czas posiadania akcji w spółce przejmowanej przez ówczesnego akcjonariusza wnioskodawcy nie może być uwzględniony przy ustalaniu prawa do zwolnienia z CIT wypłaty dywidendy do tego akcjonariusza.
Niekorzystne stanowisko WSA
Spółka zaskarżyła powyższą interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, zarzucając organowi podatkowemu błędną wykładnię przepisów prawa materialnego oraz naruszenie przepisów postępowania. Sąd wyrokiem z dnia 21 czerwca 2022 r. (sygn. akt I SA/Gd 246/22) oddalił skargę uznając, że organ prawidłowo wskazał, że sukcesja nie obejmuje praw akcjonariusza w zakresie posiadania akcji. Podkreślił, że „dotyczy ona (tj. sukcesja podatkowa) spółek biorących udział w procesie przekształcenia. Nie stanowi natomiast przedmiotu normowanego sukcesją podatkową kwestia praw i obowiązków podatkowych związanych z uczestnictwem wspólnika w tychże spółkach. Przejmowane przywileje w ramach sukcesji należy odnosić do samej spółki przekształconej, a nie jej udziałowca (akcjonariusza)”. WSA wskazał również, że warunek posiadania akcji przez dwa lata musi być spełniony bezpośrednio przez podmiot uzyskujący dochód z dywidendy w spółce wypłacającej, a nie w spółce przejętej. Podzielił tym samym stanowisko KIS stwierdzając, że „nie można łączyć okresu nieprzerwalnego posiadania minimum 10% udziałów (akcji) w spółce kapitałowej wypłacającej przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, z okresem posiadania minimum 10% udziałów (akcji) w spółce przejmowanej” na potrzeby przedmiotowego zwolnienia.
Pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego
Sprawa trafiła ostatecznie do NSA, który w wyroku z dnia 1 lipca 2025 r. (sygn. akt II FSK 1303/22) opowiedział się za szeroką interpretacją przepisów dotyczących sukcesji podatkowej w kontekście zwolnienia z opodatkowania dywidend, o którym mowa w art. 22 ust. 4a ustawy o CIT. Podkreślił, że sukcesja podatkowa oznacza wstąpienie przez spółkę przejmującą we wszystkie prawa i obowiązki podatkowe spółki przejętej, co oznacza także kontynuowanie przez płatnika biegu terminu dotyczącego okresu posiadania udziałów.
NSA wskazał, że brak jest w przepisach prawa podatkowego jakiejkolwiek normy wyłączającej możliwość kontynuowania przez spółkę przejmującą biegu terminu dwuletniego posiadania udziałów przez spółkę przejętą. W związku z tym, okres posiadania akcji przez akcjonariusza w spółce przejętej powinien być wliczany do wymaganego okresu nieprzerwanego posiadania udziałów w spółce wypłacającej dywidendę.
Sąd zastosował wykładnię systemową, uwzględniającą spójność przepisów prawa podatkowego oraz ich cel, jakim jest zapewnienie neutralności podatkowej restrukturyzacji podmiotów gospodarczych. W ocenie sądu, sukcesja podatkowa powinna być interpretowana w sposób umożliwiający kontynuację sytuacji prawnej spółki przejętej przez spółkę przejmującą, również w zakresie spełniania warunków do zastosowania zwolnień podatkowych.
Podsumowanie
Orzeczenie NSA wnosi istotny wkład w dyskusję nad zakresem sukcesji podatkowej w kontekście zwolnienia z podatku u źródła, wskazując, że przy połączeniu odwrotnym dopuszczalne jest zaliczenie okresu posiadania udziałów w spółce przejętej do wymaganego terminu z art. 22 ust. 4a ustawy o CIT. Sąd podkreślił, że sukcesja generalna obejmuje całość sytuacji prawnej spółki przejętej, co oznacza jej kontynuację przez spółkę przejmującą, zarówno w odniesieniu do płatnika, jak i akcjonariusza.
Dla praktyki obrotu gospodarczego oznacza to istotne ułatwienie w korzystaniu ze zwolnień WHT po reorganizacjach grup kapitałowych. Orzeczenie zwiększa pewność podatkową inwestorów i sprzyja planowaniu transakcji w sposób neutralny podatkowo. Należy jednak pamiętać, że rozstrzygnięcie NSA nie prowadzi automatycznie do zmiany całkiem jednolitego podejścia organów podatkowych.
