W dniu 12 marca 2019 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o VAT i zmianie innych ustaw, który przewiduje wprowadzenie jednej bazy podatników VAT. Głównym celem projektu ustawy ma być uszczelnienie systemu podatku od towarów i usług oraz zminimalizowanie ryzyka nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT. Zgodnie z przepisami zawartymi w projekcie, ma być utworzona jedna baza zawierająca wykaz podmiotów niezarejestrowanych, wykreślonych, przywróconych do rejestru VAT oraz dane podmiotów zarejestrowanych jako podatników VAT, co ma umożliwić zweryfikowanie statusu podatnika, jako podatnika VAT czynnego lub zwolnionego z VAT. Baza ma być prowadzona w formie elektronicznej i udostępniona na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów i umożliwiać wyszukiwanie informacji oraz danych podmiotów w nim zawartych. Publikacja rejestru ma pomóc podatnikom w weryfikacji rzetelności i wiarygodności danych dotyczących współpracujących z nimi kontrahentów. Konkretnego podatnika będzie można wyszukać poprzez podanie numeru NIP lub fragmentu nazwy podmiotu (nazwiska). Wedle przyjętych założeń, baza powinna funkcjonować od 1 września 2019 r.
Baza w formie elektronicznej
Prowadzenie bazy w systemie elektronicznym ma zapewnić jej aktualizację w każdy dzień roboczy, raz na dobę. W utworzonym wykazie będzie można znaleźć takie dane jak:
- nazwa firmy lub imię i nazwisko
- numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku
- numer identyfikacyjny REGON
- numer PESEL
- adres siedziby
- adres stałego miejsca prowadzenia działalności
- imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL
- daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT
- numery rachunków rozliczeniowych wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym.
Korzystanie z bazy
Korzystanie z jednolitej bazy podatników ma mieć charakter bezpłatny, a korzystający z wykazu podatnicy będą mieli możliwość weryfikowania historii rejestracji kontrahentów dla celów VAT z ostatnich 5 lat oraz sprawdzenie statusu kontrahenta na konkretny, wybrany moment.
Płatności powyżej 15 tys. zł
Co więcej, względem przepisów zawartych w projekcie, płatności na rzecz danego kontrahenta powinny być dokonywane na rachunek rozliczeniowy zawarty w wykazie. Natomiast w przypadku zrealizowania płatności w kwocie powyżej 15 tys. zł na inny rachunek, niż wskazany w wykazie – uniemożliwi podatnikowi zaliczenie od kosztów uzyskania przychodów tej części kosztu, w jakiej płatność została dokonana na rachunek inny niż zawarty w wykazie.
Odpowiedzialność solidarna podatnika
W projekcie przewidziano także odpowiedzialność solidarną nabywcy w przypadku zapłaty przez niego należności na rachunek inny, niż rachunek dostawcy zawarty w wykazie, ale tylko do kwoty podatku VAT związanej z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Regulacje te będą dotyczyły wyłącznie płatności przekraczających 15 tys. zł.
Natomiast wprowadzono możliwość uniknięcia powyżej wskazanych konsekwencji pod warunkiem złożenia przez podatnika zawiadomienia o zapłacie należności na inny rachunek, niż zawarty w wykazie, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu. Ponadto, odpowiedzialność solidarna będzie wyłączona w przypadku dokonania płatności przez podatnika za daną transakcję z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Uwagi końcowe
Obecnie projekt nowelizacji ustawy o VAT i o zmianie innych ustaw został skierowany do Komisji Finansów Publicznych po pierwszym czytaniu w Sejmie, które odbyło się 3 kwietnia 2019 r.
Przepisy dotyczące utworzenia jednolitej bazy podatników mają obowiązywać od 1 września 2019 r., natomiast regulacje dotyczące realizowanych płatności na rachunek kontrahenta inny, niż zaewidencjonowany w wykazie – mają obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.
Wedle uzasadnienia do projektu ustawy, stworzenie wykazu danych podatników w formie bezpłatnej ma wpłynąć na zwiększenie bezpieczeństwa i pewności obrotu gospodarczego oraz ograniczenie oszustw podatkowych.
